Na potrzeby naszej witryny używamy plików cookie w celu personalizacji treści i reklam, analizowania ruchu na stronie oraz udostępniania funkcji mediów społecznościowych.Korzystanie z portalu oznacza akceptację regulaminu.
Sprawdź też: politykę cookiespolitykę prywatności.

Akceptuję
ArsLege - testy z prawa

LexLege Pełny system informacji prawnej LexLege SPRAWDŹ

AKT ARCHIWALNY - Ustawa o odpadach


Akt uchylony z dniem 2013-01-23.
Dz.U.2010.185.1243 t.j. - AKT ARCHIWALNY - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach

Rozdział 4. Obowiązki posiadaczy odpadów i transportujących odpady

Art. 17. Obowiązki wytwórcy odpadów

1. Wytwórca odpadów jest obowiązany do:
1) uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie;
2) przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne.
1a. Wytwórca odpadów, który prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, a także przetwarzania odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych, jest obowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami.
2. Wytwórca odpadów jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza powyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż niebezpieczne rocznie.
3. W pozwoleniu, o którym mowa w ust. 2, uwzględnia się wszystkie odpady wytwarzane przez danego wytwórcę w danym miejscu.
3a. Wytwórca odpadów, który jednocześnie prowadzi działalność w zakresie rozbiórki i remontów obiektów, w wyniku której powstają odpady zawierające azbest i który przetwarza te odpady w urządzeniach przewoźnych, jest obowiązany do uzyskania jednej decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami, obejmującej odpady powstające w wyniku rozbiórki i remontów oraz odpady powstałe w wyniku eksploatacji urządzeń przewoźnych do przetwarzania odpadów zawierających azbest.
4. Wymóg uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, a także przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami nie dotyczy wytwórcy odpadów prowadzącego instalację, na której prowadzenie wymagane jest pozwolenie zintegrowane, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska.
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do odpadów komunalnych, odpadów z wypadków, odpadów powstałych w wyniku klęsk żywiołowych oraz odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej, a także do osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami oraz do właścicieli pojazdów przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów.

Art. 17a. Obowiązki wytwórcy odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii

1. Wytwórca odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej jest obowiązany do przedłożenia staroście właściwemu ze względu na miejsce powstania odpadów z tych awarii informacji o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, bez względu na ich ilość, w terminie 30 dni od dnia wystąpienia awarii.
2. Informacja ta powinna zawierać:
1) wyszczególnienie ilości i rodzaju odpadów powstałych w wyniku awarii;
2) wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadów powstałych w wyniku awarii;
3) opis dalszego sposobu gospodarowania tymi odpadami.

Art. 17b. Decyzja o nałożeniu na wytwórcę odpadów obowiązków dotyczących gospodarowania odpadami z wypadków

1. Jeżeli wymagają tego względy ochrony życia lub zdrowia ludzi lub względy ochrony środowiska, starosta właściwy ze względu na miejsce powstania odpadów z wypadków, w drodze decyzji wydanej z urzędu, może nałożyć na wytwórcę tych odpadów obowiązki dotyczące gospodarowania odpadami z wypadków, w tym obowiązek przekazania ich wskazanemu posiadaczowi odpadów, z tym że za wytwórcę odpadów z wypadków uważa się sprawcę wypadku; w przypadku odpadów z wypadków powodujących zanieczyszczenie morza - wytwórcą odpadów jest armator statku, który spowodował powstanie odpadu, o ile statek jest znany.
2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
3. W sprawach odpadów z wypadków powodujących zanieczyszczenie morza decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje właściwy ze względu na miejsce wypadku dyrektor urzędu morskiego.
4. Starosta dokonuje gospodarowania odpadami z wypadków, jeżeli:
1) nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązku zagospodarowania odpadów z wypadków albo egzekucja okazała się bezskuteczna lub
2) jest konieczne natychmiastowe zagospodarowanie tych odpadów ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku.
5. W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy albo bezskuteczności egzekucji wobec sprawcy koszty gospodarowania odpadami z wypadków, z wyjątkiem odpadów z wypadków powodujących zanieczyszczenie morza, są pokrywane ze środków finansowych wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na wniosek starosty.

Art. 18. Wniosek o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów

1. Wniosek o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów powinien spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska oraz dodatkowo zawierać następujące informacje:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, z uwzględnieniem ich podstawowego składu chemicznego i właściwości;
2) określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku;
3) wskazanie sposobów zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko;
4) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów.
2. Pozwolenie na wytwarzanie odpadów powinno spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska oraz dodatkowo określać:
1) ilość odpadów poszczególnych rodzajów dopuszczonych do wytworzenia w ciągu roku;
2) sposób dalszego gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
3) miejsce i sposób oraz rodzaj magazynowanych odpadów.
3. Właściwy organ odmawia wydania pozwolenia na wytwarzanie odpadów w przypadkach określonych w przepisach o ochronie środowiska lub jeżeli zamierzony sposób gospodarki odpadami:
1) mógłby powodować zagrożenia dla zdrowia, życia ludzi lub dla środowiska;
2) jest niezgodny z planami gospodarki odpadami;
3) jest niezgodny z przepisami prawa miejscowego;
4) jest niezgodny z przepisami z zakresu gospodarki odpadami.
4. Kopię wydanego pozwolenia na wytwarzanie odpadów regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania odpadów marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Wymóg przekazania prezydentowi miasta kopii wydanego przez starostę pozwolenia na wytwarzanie odpadów nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.

Art. 19. Wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi

1. Wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, do którego dołącza się ten program, wytwórca odpadów niebezpiecznych jest obowiązany przedłożyć właściwemu organowi na 30 dni przed dniem rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów niebezpiecznych lub dniem zmiany tej działalności wpływającej na rodzaj, ilość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych lub sposób gospodarowania nimi.
2. Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi jest zatwierdzany, w drodze decyzji, przez właściwy organ, którym jest:
1) regionalny dyrektor ochrony środowiska - dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, z późn. zm.);
2) marszałek województwa - dla przedsięwzięć i zdarzeń, o których mowa w art. 378 właściwość organów w sprawach ochrony środowiska ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;
3) starosta - dla pozostałych przedsięwzięć.
2a. Organem właściwym do wydania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi
dla odpadów innych niż wydobywcze wytworzonych w miejscu poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin
ze złóż oraz ich magazynowania i przeróbki jest organ właściwy do wydania decyzji zatwierdzającej program
gospodarowania odpadami wydobywczymi, o której mowa w art. 11 mieszanie odpadów niebezpiecznych, transport odpadów niebezpiecznych ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach
wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865, z późn. zm.8)).
3. Właściwość miejscową organu, o którym mowa w ust. 2, ustala się według miejsca wytwarzania odpadów niebezpiecznych.
4. Regionalny dyrektor ochrony środowiska albo marszałek województwa zatwierdza program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce wytwarzania odpadów niebezpiecznych.
5. Starosta zatwierdza program gospodarki odpadami niebezpiecznymi po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce wytwarzania odpadów niebezpiecznych. Wymóg zasięgania opinii prezydenta miasta nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.
6. W przypadku niewydania opinii w terminie określonym w art. 106 wymóg uzyskania stanowiska innego organu § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) przyjmuje się, że wydano opinię pozytywną.
7. Na postanowienia, o których mowa w ust. 4 i 5, nie przysługuje zażalenie.
8. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania odpadów niebezpiecznych marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Wymóg przekazania prezydentowi miasta kopii wydanej przez starostę decyzji nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.

Art. 20. Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi

1. Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, dołączany do wniosku o wydanie decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, powinien zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów niebezpiecznych przewidzianych do wytwarzania, a w przypadkach gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie mogą powodować odpady niebezpieczne, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;
2) określenie ilości odpadów niebezpiecznych poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku;
3) informacje wskazujące na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów niebezpiecznych lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko;
4) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych;
5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów niebezpiecznych.
2. We wniosku o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi wytwórca odpadów określa czas prowadzenia działalności związanej z wytwarzaniem odpadów.

Art. 21. Decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi

1. W decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi określa się:
1) ilość odpadów niebezpiecznych poszczególnych rodzajów dopuszczonych do wytworzenia w ciągu roku;
2) sposób dalszego gospodarowania odpadami niebezpiecznymi;
3) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów niebezpiecznych;
4) termin obowiązywania decyzji, wydawanej na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat.
2. (uchylony).

Art. 21a. Decyzja w sprawie zatwierdzenia programu gospodarki odpadami

1. Wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami, do którego dołącza się ten program, wytwórca odpadów jest obowiązany przedłożyć właściwemu organowi na 30 dni przed dniem rozpoczęcia działalności powodującej wytwarzanie odpadów lub dniem zmiany tej działalności wpływającej na rodzaj, ilość wytwarzanych odpadów lub sposób gospodarowania nimi.
2. Program gospodarki odpadami jest zatwierdzany, w drodze decyzji, przez właściwy organ, którym jest:
1) regionalny dyrektor ochrony środowiska - dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych;
2) marszałek województwa - w pozostałych przypadkach.
3. Właściwość miejscową organu, o którym mowa w ust. 2, ustala się według miejsca siedziby lub zamieszkania wytwórcy odpadów, a w przypadku przetwarzania odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych oraz w przypadku, o którym mowa w art. 17 obowiązki wytwórcy odpadów, ust. 3a - według obszaru województwa, na którym następuje przetwarzanie tych odpadów.
4. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub marszałek województwa przekazuje marszałkom województw oraz wojewódzkim inspektorom ochrony środowiska właściwym ze względu na miejsce wytwarzania odpadów, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna.

Art. 21b. Elementy programu gospodarki odpadami, wniosku o zatwierdzenie programu i decyzji zatwierdzającej program

1. Program gospodarki odpadami powinien zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, a w przypadkach gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie mogą powodować odpady, organ właściwy może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;
2) informacje wskazujące na sposoby zapobiegania negatywnemu oddziaływaniu odpadów na środowisko;
3) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
4) wskazanie rodzaju magazynowanych odpadów oraz sposobu ich magazynowania;
5) oznaczenie obszaru prowadzonej działalności.
2. We wniosku o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami wytwórca odpadów określa czas prowadzenia działalności związanej z wytwarzaniem odpadów.
3. W decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami, określa się:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania;
2) sposób dalszego gospodarowania odpadami;
3) wskazanie rodzaju magazynowanych odpadów oraz sposobu ich magazynowania;
4) termin obowiązywania decyzji, którą wydaje się na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat, a w przypadku działalności polegającej na przetwarzaniu odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych - nie dłuższy niż 5 lat;
5) oznaczenie obszaru prowadzonej działalności.

Art. 22. Przesłanki odmowy zatwierdzenia programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi

1. Właściwy organ odmawia wydania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami, jeżeli zamierzony sposób gospodarki odpadami:
1) mógłby powodować zagrożenia dla zdrowia, życia ludzi lub dla środowiska;
2) jest niezgodny z planami gospodarki odpadami;
3) jest niezgodny z przepisami prawa miejscowego;
4) jest niezgodny z przepisami z zakresu gospodarki odpadami.
2. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania odpadów marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Art. 23. Cofnięcie zatwierdzenie programu gospodarki odpadami

1. Jeżeli wytwórca odpadów narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami, właściwy organ wzywa go do niezwłocznego zaniechania naruszeń.
2. Jeżeli mimo wezwania wytwórca odpadów nadal narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami, właściwy organ, w drodze decyzji, cofa zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub zatwierdzenie programu gospodarki odpadami, w zakresie którego nastąpiło naruszenie.
3. Z tytułu cofnięcia zatwierdzenia programów, o których mowa w ust. 2, odszkodowanie nie przysługuje.
4. Cofnięcie zatwierdzenia programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub zatwierdzenia programu gospodarki odpadami skutkuje wstrzymaniem działalności objętej tym zatwierdzeniem.
5. Decyzji, o której mowa w ust. 2, nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska zakończenia działalności wytwórcy odpadów w zakresie objętym programem gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub programem gospodarki odpadami.
6. Wstrzymanie działalności nie powoduje wygaśnięcia obowiązku usunięcia skutków prowadzonej działalności na koszt wytwórcy odpadów.
7. Postępowanie w sprawie wydania decyzji, o której mowa w ust. 2, wszczyna się z urzędu.

Art. 24. Informacja o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami

1. Informację o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami przedkłada się właściwemu organowi w terminie 30 dni przed dniem rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów lub dniem zmiany tej działalności wpływającej na ilość lub rodzaj wytwarzanych odpadów lub sposobów gospodarowania nimi. Informację przedkłada się w czterech egzemplarzach.
2. Właściwym organem, o którym mowa w ust. 1, jest:
1) regionalny dyrektor ochrony środowiska - dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych;
2) marszałek województwa - dla przedsięwzięć i zdarzeń, o których mowa w art. 378 właściwość organów w sprawach ochrony środowiska ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;
3) starosta - dla pozostałych przedsięwzięć.
2a. Organem właściwym w sprawie informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami dla odpadów innych niż wydobywcze wytworzonych w miejscu poszukiwania, rozpoznawania
i wydobywania kopalin ze złóż oraz ich magazynowania i przeróbki jest organ właściwy do wydania
decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami wydobywczymi, o której mowa w art. 11 mieszanie odpadów niebezpiecznych, transport odpadów niebezpiecznych ustawy
z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych.
3. Właściwość miejscową organów określonych w ust. 2 ustala się według miejsca wytwarzania odpadów.
4. Informacja, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania, a w przypadkach, gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie te odpady mogą powodować, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;
2) określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytwarzania w ciągu roku;
3) informacje wskazujące na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko;
4) opis dalszego sposobu gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów;
5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów.
5. Do rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów można przystąpić, jeżeli organ właściwy do przyjęcia informacji, o której mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia złożenia informacji nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji.
6. W przypadku stwierdzenia przez organ na podstawie złożonej informacji, o której mowa w ust. 1, lub własnych ustaleń, że odpady niebezpieczne wytworzone w ilości do 100 kg rocznie mogą powodować, ze względu na ich ilość lub rodzaj, zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska, organ w terminie 30 dni od otrzymania informacji zobowiązuje, w drodze decyzji, wytwórcę odpadów do przedłożenia wniosku o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
7. W przypadku gdy wytwórca odpadów narusza przepisy ustawy lub działa w sposób niezgodny ze złożoną informacją, organ, któremu należało przedłożyć informację, wzywa go do niezwłocznego zaniechania naruszeń.
8. Jeżeli wytwórca odpadów mimo wezwania, o którym mowa w ust. 7, nadal narusza przepisy ustawy lub działa w sposób niezgodny ze złożoną informacją, organ właściwy do otrzymania informacji wstrzymuje w drodze decyzji działalność powodującą wytwarzanie odpadów, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska zakończenia tej działalności. W takim przypadku wytwórca odpadów zobowiązany jest do usunięcia skutków prowadzonej działalności na własny koszt.
9. Jeden egzemplarz informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, a także kopie decyzji, o których mowa w ust. 5, 6 i 8, regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania odpadów marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Wymóg przekazania prezydentowi miasta jednego egzemplarza informacji oraz kopii wydanych przez starostę decyzji nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.

Art. 25. Zlecenie wykonania obowiązku gospodarowania odpadami

1. Wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów.
2. Posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie gospodarowania odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia.
3. Jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów,
który posiada:
1) zezwolenie właściwego organu na zbieranie, odzysk, unieszkodliwianie odpadów lub
2) koncesję na składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, lub
3) decyzję, o której mowa w art. 31 zwolnienie wytwórcy odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów lub w art. 32 zwolnienie posiadacza odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, lub jest wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 33 wykorzystywanie odpadów na własne potrzeby, rejestr posiadaczy odpadów lub prowadzących transport odpadów ust. 5, lub
4) decyzję, o której mowa w art. 11 mieszanie odpadów niebezpiecznych, transport odpadów niebezpiecznych ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych
– odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów.
4. Zlecający usługę transportu odpadów jest obowiązany wskazać prowadzącemu transport odpadów miejsce odbioru odpadów oraz posiadacza odpadów, do którego należy dostarczyć te odpady.
5. Prowadzący transport odpadów jest obowiązany dostarczyć te odpady do posiadacza odpadów, który został mu wskazany przez zlecającego usługę.
6. Prowadzący transport odpadów komunalnych jest obowiązany dostarczyć je do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania wskazanych w zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości, o którym mowa w art. 7 wymóg uzyskania zezwolenia na działalność usługową w zakresie zapewnienia porządku i czystości, ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Art. 26. Zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

1. Posiadacz odpadów, który prowadzi odzysk lub unieszkodliwianie odpadów obowiązany jest do uzyskania zezwolenia na prowadzenie tej działalności, z zastrzeżeniem art. 31 zwolnienie wytwórcy odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, ust. 1, art. 33 wykorzystywanie odpadów na własne potrzeby, rejestr posiadaczy odpadów lub prowadzących transport odpadów, ust. 2, 4 i 4a oraz art. 43 odzysk komunalnych osadów ściekowych, ust. 5.
2. Zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów jest wydawane, w drodze decyzji, przez właściwy organ na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat.
3. Właściwym organem, o którym mowa w ust. 2, jest:
1) regionalny dyrektor ochrony środowiska - dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych;
2) marszałek województwa - dla przedsięwzięć i zdarzeń, o których mowa w art. 378 właściwość organów w sprawach ochrony środowiska, ust. 2a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;
3) starosta - dla pozostałych przedsięwzięć.
3a. W przypadku przetwarzania odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych organem, o którym mowa w ust. 2, jest marszałek województwa właściwy według obszaru województwa, na którym następuje przetwarzanie tych odpadów.
4. Właściwość miejscową organu, o którym mowa w ust. 3, ustala się według miejsca prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
5. Regionalny dyrektor ochrony środowiska albo marszałek województwa wydaje zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
6. Starosta wydaje zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, po zasięgnięciu opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwych ze względu na miejsce odzysku lub unieszkodliwiania odpadów; wymóg zasięgania opinii prezydenta miasta nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.
6a. W przypadku niewydania opinii w terminie określonym w art. 106 wymóg uzyskania stanowiska innego organu, § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego przyjmuje się, że wydano opinię pozytywną.
6b. Na postanowienia, o których mowa w ust. 5 i 6, nie przysługuje zażalenie.
6c. Wymóg zasięgania opinii, o którym mowa w ust. 5, nie dotyczy przetwarzania odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych.
7. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu ze względu na miejsce odzysku lub unieszkodliwiania odpadów marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Wymóg przekazania prezydentowi miasta kopii wydanej przez starostę decyzji nie dotyczy prezydenta miasta na prawach powiatu.
8. Wymóg uzyskania decyzji, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy posiadacza odpadów prowadzącego odzysk lub unieszkodliwianie odpadów w instalacji, na której prowadzenie wymagane jest pozwolenie zintegrowane, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska.
9. (uchylony).
10. Wymóg uzyskania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy posiadacza odpadów prowadzącego unieszkodliwianie odpadów przez ich składowanie na składowiskach podziemnych, który uzyskał koncesję na prowadzenie takiej działalności na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze.

Art. 27. Wniosek o zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

1. Zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów, wydaje się na wniosek, który powinien zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidywanych do odzysku lub unieszkodliwiania; w przypadku gdy określenie rodzaju jest niewystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie te odpady mogą powodować dla środowiska, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;
2) określenie ilości odpadów poszczególnych rodzajów poddawanych odzyskowi lub unieszkodliwianiu w okresie roku;
3) oznaczenie miejsca prowadzenia działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów;
4) (uchylony);
5) wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów, a w przypadku działań polegających na przetwarzaniu odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych - wskazanie sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów;
6) szczegółowy opis stosowanych metod odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym wskazanie procesu odzysku lub unieszkodliwiania zgodnie z załącznikami 5 lub 6 do ustawy oraz opis procesu technologicznego;
7) przedstawienie możliwości technicznych i organizacyjnych pozwalających należycie wykonywać odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem kwalifikacji zawodowych lub przeszkolenia pracowników oraz liczby i jakości posiadanych instalacji i urządzeń odpowiadających wymaganiom ochrony środowiska;
8) przewidywany okres wykonywania odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
2. W zezwoleniu na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów określa się:
1) rodzaj i ilość odpadów przewidywanych do odzysku lub unieszkodliwiania w okresie roku;
2) miejsce i dopuszczone metody odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, ze wskazaniem procesu odzysku lub unieszkodliwiania zgodnie z załącznikami 5 lub 6 do ustawy, oraz opis procesu technologicznego;
3) dodatkowe warunki prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, jeżeli wymaga tego specyfika odpadów, w szczególności niebezpiecznych, lub potrzeba zachowania wymagań ochrony życia, zdrowia ludzi lub ochrony środowiska;
4) miejsce i sposób magazynowania odpadów, a w przypadku działań polegających na przetwarzaniu odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych - wskazanie sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów;
5) (uchylony);
6) czas obowiązywania zezwolenia, który w przypadku działań polegających na przetwarzaniu odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych, nie może być dłuższy niż 5 lat.
3. Zezwolenie na unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych wydaje się po kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska funkcjonowania instalacji i urządzeń służących do unieszkodliwiania odpadów, a w przypadku działań polegających na przetwarzaniu odpadów zawierających azbest w urządzeniach przewoźnych - po przeprowadzeniu, w pierwszym miejscu eksploatacji danego urządzenia, kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska.

Art. 28. Zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów

1. Prowadzenie zbierania odpadów oraz transport odpadów wymaga uzyskania zezwolenia, z zastrzeżeniem art. 31 zwolnienie wytwórcy odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, ust. 1, art. 32 zwolnienie posiadacza odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, ust. 1 oraz art. 33 wykorzystywanie odpadów na własne potrzeby, rejestr posiadaczy odpadów lub prowadzących transport odpadów, ust. 1a i 4.
2. Zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów wydaje, w drodze decyzji, właściwy organ, którym jest:
1) regionalny dyrektor ochrony środowiska - dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych;
2) starosta - dla pozostałych przedsięwzięć.
3. Właściwym miejscowo organem, o którym mowa w ust. 2, jest:
1) do wydania zezwolenia na zbieranie odpadów - regionalny dyrektor ochrony środowiska albo starosta właściwy ze względu na miejsce zbierania odpadów;
2) do wydania zezwolenia na transport odpadów - regionalny dyrektor ochrony środowiska albo starosta właściwy ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania transportującego odpady.
4. Zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów wydaje się w drodze decyzji na wniosek, który powinien odpowiednio zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidywanych do zbierania lub transportu; w przypadku gdy określenie rodzaju jest niewystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie te odpady mogą powodować dla środowiska, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania podstawowego składu chemicznego i właściwości odpadów;
2) oznaczenie obszaru prowadzenia działalności - w przypadku transportu odpadów lub miejsca prowadzenia działalności - w przypadku zbierania odpadów;
3) w przypadku zbierania odpadów wskazanie miejsca i sposobu oraz rodzaju magazynowanych odpadów, a także opis sposobu dalszego zagospodarowania odpadów;
4) wskazanie sposobu i środków transportu odpadów;
5) przedstawienie możliwości technicznych i organizacyjnych pozwalających należycie wykonywać działalność w zakresie zbierania lub transportu odpadów;
6) przewidywany okres wykonywania działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów.
5. W zezwoleniu na zbieranie lub transport odpadów, określa się odpowiednio:
1) rodzaje odpadów przewidywanych do zbierania lub transportu;
2) oznaczenie obszaru prowadzenia działalności - w przypadku transportu odpadów lub miejsca prowadzenia działalności - w przypadku zbierania odpadów;
3) w przypadku zbierania odpadów miejsce i sposób oraz rodzaj magazynowanych odpadów, a także opis sposobu dalszego zagospodarowania odpadów;
4) sposób i środki transportu odpadów;
5) dodatkowe warunki zbierania lub transportu odpadów, jeżeli wymaga tego specyfika odpadów, w szczególności niebezpiecznych, lub potrzeba zachowania wymagań ochrony życia, zdrowia ludzi lub ochrony środowiska;
6) czas obowiązywania zezwolenia.
6. Zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów jest wydawane w drodze decyzji, przez właściwy organ na czas oznaczony nie dłuższy niż 10 lat.
7. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje właściwemu marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta:
1) w przypadku zezwolenia na zbieranie odpadów - ze względu na miejsce zbierania odpadów;
2) w przypadku zezwolenia na transport odpadów - ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania transportującego odpady.
8. Nie wymaga zezwolenia na zbieranie odpadów zbieranie odpadów komunalnych, wytwarzanych na terenie nieruchomości, przez władającego tą nieruchomością.
9. Uzyskanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy wytwórcy odpadów, który zbiera wytworzone przez siebie odpady w miejscu ich wytworzenia lub transportuje wytworzone przez siebie odpady.
10. (uchylony).

Art. 29. Przesłanki odmowy wydania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwienie, zbieranie lub transport odpadów

1. Właściwy organ odmówi wydania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, jeżeli zamierzony sposób gospodarki odpadami:
1) jest niezgodny z wymaganiami przepisów o odpadach;
2) mógłby powodować zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska;
3) jest niezgodny z planami gospodarki odpadami;
4) jest niezgodny z przepisami prawa miejscowego.
2. Właściwy organ odmówi wydania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie termicznego przekształcenia odpadów lub składowania odpadów, jeżeli kierownik spalarni odpadów lub innej instalacji, w której są termicznie przekształcane odpady niebezpieczne, albo kierownik składowiska odpadów nie posiadają świadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami.
3. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska, marszałek województwa lub starosta przekazuje właściwemu wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Art. 29a. Strony w postępowaniu o wydanie decyzji lub zezwoleń w sprawach odpadów

1. Stronami postępowania o wydanie decyzji lub zezwoleń, o których mowa w art. 19 wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, art. 53 wniosek o zatwierdzenie instrukcji eksploatacji składowiska odpadów, pozwolenie na użytkowanie składowiska odpadów, ust. 4, art. 54 zamknięcie składowiska odpadów lub jego części, oraz art. 54a wydobycie odpadów ze składowiska odpadów, są wnioskodawca lub władający powierzchnią ziemi, na której będzie prowadzone wytwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie lub zbieranie odpadów oraz, jeżeli w związku z eksploatacją instalacji utworzono obszar ograniczonego użytkowania, władający powierzchnią ziemi na tym obszarze.
2. Stronami postępowań, o których mowa w ust. 1, nie są właściciele nieruchomości sąsiadujących z instalacją lub nieruchomością, na której będzie prowadzone wytwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie lub zbieranie odpadów.
3. W postępowaniu o wydanie decyzji lub zezwoleń, o którym mowa w art. 19 wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, art. 53 wniosek o zatwierdzenie instrukcji eksploatacji składowiska odpadów, pozwolenie na użytkowanie składowiska odpadów, ust. 4, art. 54 zamknięcie składowiska odpadów lub jego części, oraz art. 54a wydobycie odpadów ze składowiska odpadów, nie stosuje się art. 31 uprawnienia organizacji społecznych, ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się w postępowaniu o wydanie decyzji lub zezwolenia, o których mowa w art. 19 wniosek o zatwierdzenie programu gospodarki odpadami niebezpiecznymi, art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, art. 53 wniosek o zatwierdzenie instrukcji eksploatacji składowiska odpadów, pozwolenie na użytkowanie składowiska odpadów , ust. 4, art. 54 zamknięcie składowiska odpadów lub jego części, oraz art. 54a wydobycie odpadów ze składowiska odpadów, dla spalarni lub współspalarni odpadów oraz dla instalacji wymagającej uzyskania pozwolenia zintegrowanego.
5. Jeżeli liczba stron w postępowaniu przekracza 20, do stron innych niż wnioskodawca lub władający powierzchnią ziemi, na której będzie prowadzone wytwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie lub zbieranie odpadów, stosuje się art. 49 zawiadamianie stron przez publiczne ogłoszenia, ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

Art. 30. Cofnięcie zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie odpadów lub transport odpadów

1. Jeżeli posiadacz odpadów, który uzyskał zezwolenie na odzysku, unieszkodliwiania, zbierania odpadów, lub prowadzący transport odpadów, narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z wydanym zezwoleniem, właściwy organ wzywa go do niezwłocznego zaniechania naruszeń.
2. Jeżeli posiadacz odpadów, o którym mowa w ust. 1, mimo wezwania, nadal narusza przepisy ustawy lub działa niezgodnie z wydanym zezwoleniem, właściwy organ cofa to zezwolenie w drodze decyzji bez odszkodowania.
3. Cofnięcie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powoduje wstrzymanie działalności objętej tym zezwoleniem.
4. Decyzji, o której mowa w ust. 2, właściwy organ może nadać rygor natychmiastowej wykonalności, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska zakończenia działalności.
5. Posiadacz odpadów, pomimo wstrzymania prowadzonej działalności, jest obowiązany do usunięcia jej skutków na własny koszt.
6. Postępowanie w sprawie wydania decyzji, o której mowa w ust. 2, wszczyna się z urzędu.
7. Kopię wydanej decyzji regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta przekazuje marszałkowi województwa, wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na miejsce zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, a w przypadku transportu odpadów - właściwemu ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania transportującego odpady.

Art. 31. Zwolnienie wytwórcy odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów

1. Wytwórca odpadów, który prowadzi odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów, jest zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie tej działalności, jeżeli posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Wytwórca odpadów, o którym mowa w ust. 1, we wniosku o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów lub decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi jest obowiązany uwzględnić odpowiednio wymagania przewidziane dla wniosku o wydanie zezwolenia na odzyskiwanie, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów.
3. Właściwy organ, wydając pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, uwzględnia odpowiednio wymagania przewidziane dla zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów.
4. Jeżeli miejsce prowadzenia odzysku, unieszkodliwiania lub zbierania odpadów przez wytwórcę, o którym mowa w ust. 1, jest inne niż miejsce wytwarzania odpadów, właściwy organ, wydając pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, zasięga opinii wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwych ze względu na miejsce prowadzenia odzysku, unieszkodliwiania lub zbierania odpadów.
5. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje opinię, o której mowa w ust. 4, w terminie 14 dni od dnia otrzymania żądania o wydanie opinii.
6. W przypadku niedotrzymania terminu, o którym mowa w ust. 5, przyjmuje się, że wydano opinię pozytywną.
7. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje zażalenie.

Art. 32. Zwolnienie posiadacza odpadów z obowiązku uzyskania zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie lub transport odpadów

1. Posiadacz odpadów, który łącznie prowadzi odzysk lub unieszkodliwianie odpadów oraz zbierania lub transportu odpadów, jest zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na zbieranie lub transport odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Posiadacz odpadów, o którym mowa w ust. 1, powinien dodatkowo uwzględnić we wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wymagania przewidziane dla wniosku o wydanie zezwolenia na zbieranie lub transport odpadów.
3. Właściwy organ, wydając zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów uwzględnia dodatkowo wymagania przewidziane dla zezwolenia na zbieranie lub transport odpadów.

Art. 32a. Wygaśnięcie decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami i zezwolenia na zbieranie, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów

Decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz zezwolenia na zbieranie, odzysk lub unieszkodliwianie odpadów wygasają w części dotyczącej pozwolenia zintegrowanego z chwilą upływu terminu, w którym prowadzący instalację powinien uzyskać pozwolenie zintegrowane, chyba że prowadzący instalację uzyskał pozwolenie zintegrowane przed tym terminem.

Art. 33. Wykorzystywanie odpadów na własne potrzeby, rejestr posiadaczy odpadów lub prowadzących transport odpadów

1. Posiadacz odpadów może przekazać określone rodzaje odpadów w celu ich wykorzystania osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej, niebędącym przedsiębiorcami, na ich własne potrzeby.
1a. Transport odpadów, o których mowa w ust. 1, przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami do miejsca wykorzystania tych odpadów nie wymaga zezwolenia na transport odpadów.
2. Prowadzenie działalności w zakresie wykorzystania odpadów na własne potrzeby przez osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne, niebędące przedsiębiorcami, nie wymaga zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku.
3. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, listę rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalne metody ich odzysku, kierując się właściwościami odpadów oraz możliwościami bezpiecznego ich wykorzystania.
4. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska, może określić, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów, których zbieranie lub transport nie wymaga zezwolenia na zbieranie lub transport odpadów, oraz podstawowe wymagania dla zbierania lub transportu tych rodzajów odpadów, kierując się właściwościami odpadów oraz oddziaływaniem na środowisko poszczególnych rodzajów działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów.
4a. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska, może określić, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów, których odzysk lub unieszkodliwianie nie wymaga zezwolenia na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, oraz podstawowe wymagania dla odzysku lub unieszkodliwiania tych rodzajów odpadów, kierując się właściwościami odpadów oraz oddziaływaniem na środowisko poszczególnych rodzajów odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
5. Posiadacz odpadów lub prowadzący transport odpadów, który jest zwolniony z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 4 i 4a, ma obowiązek zgłoszenia do rejestru prowadzonego przez starostę właściwego ze względu na miejsce prowadzenia zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, a w przypadku transportu odpadów - przez starostę właściwego ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania prowadzącego transport odpadów. Starosta przekazuje marszałkowi województwa łączne zestawienie rejestrów, w terminie do końca pierwszego kwartału za poprzedni rok kalendarzowy.
5a. Starosta skreśla z rejestru, o którym mowa w ust. 5, posiadacza odpadów lub prowadzącego transport odpadów w przypadku:
1) złożenia przez tego posiadacza lub prowadzącego transport odpadów wniosku o skreślenie z rejestru;
2) upływu terminu wstrzymania działalności określonego w decyzji o wstrzymaniu działalności;
3) śmierci posiadacza odpadów lub prowadzącego transport odpadów będącego osobą fizyczną albo likwidacji jednostki organizacyjnej, będącej posiadaczem odpadów lub prowadzącym transport odpadów.
5b. Skreślenia, o którym mowa w ust. 5a pkt 2, dokonuje się w drodze decyzji.
5c. Starosta dokonuje, w drodze decyzji, zmian w rejestrze na wniosek posiadacza odpadów lub transportującego odpady, który jest zwolniony z obowiązku uzyskiwania zezwoleń na zbieranie, transport, odzysk lub unieszkodliwienie odpadów.
5d. Kopie decyzji, o których mowa w ust. 5b i 5c, starosta przekazuje marszałkowi województwa.
6. W razie niedopełnienia wymagań, określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 4 i 4a, przez podmiot, o którym mowa w ust. 5, wojewódzki inspektor ochrony środowiska może wydać decyzję o wstrzymaniu działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
7. Decyzję, o której mowa w ust. 6, może wydać również państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w przypadku stwierdzenia zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi.
8. W przypadkach określonych w ust. 6 i 7, na wniosek posiadacza odpadów, odpowiednio wojewódzki inspektor ochrony środowiska albo państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, kierując się stopniem zagrożenia dla środowiska, zdrowia lub życia ludzi, może, w drodze decyzji, ustalić termin do usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości. Ustalony termin nie może być dłuższy niż rok od dnia doręczenia decyzji.
8a. W razie nieusunięcia nieprawidłowości w ustalonym terminie wojewódzki inspektor ochrony środowiska lub państwowy wojewódzki inspektor sanitarny wstrzyma, w drodze decyzji, działalność związaną z odzyskiem, unieszkodliwianiem, zbieraniem lub transportem odpadów.
9. W decyzjach, o których mowa w ust. 6, 7 i 8a, określa się termin wstrzymania działalności, uwzględniając potrzebę bezpiecznego dla środowiska oraz dla zdrowia lub życia ludzi jej zakończenia. Termin wstrzymania działalności nie może być późniejszy niż rok od dnia doręczenia decyzji.
9a. Decyzjom, o których mowa w ust. 6, 7 i 8a, wojewódzki inspektor ochrony środowiska lub państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może nadać rygor natychmiastowej wykonalności.
10. Postępowanie w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu działalności wszczyna się z urzędu.
10a. Wstrzymanie działalności nie powoduje wygaśnięcia obowiązku usunięcia skutków prowadzonej działalności na koszt posiadacza lub transportującego odpady.
10b. Po stwierdzeniu, że ustały przyczyny wstrzymania działalności na podstawie decyzji, o których mowa w ust. 6, 7 i 8a, wojewódzki inspektor ochrony środowiska lub państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, na wniosek zainteresowanego, wyraża, w drodze decyzji, zgodę na podjęcie wstrzymanej działalności.
10c. Kopie wydanych decyzji, o których mowa w ust. 6, 7, 8a i 10b, wojewódzki inspektor ochrony środowiska lub państwowy wojewódzki inspektor sanitarny przekazuje właściwemu organowi, o którym mowa w art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, ust. 3 lub w art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, ust. 3, w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
10d. W przypadku, gdy organem właściwym, o którym mowa w art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, ust. 3 lub w art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, ust. 3, jest regionalny dyrektor ochrony środowiska lub starosta, kopie wydanych decyzji, o których mowa w ust. 6, 7, 8a i 10b, wojewódzki inspektor ochrony środowiska lub państwowy wojewódzki inspektor sanitarny przekazuje dodatkowo właściwemu marszałkowi województwa.
11. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji podawanych przy rejestracji przez posiadaczy odpadów, o których mowa w ust. 5, oraz sposób rejestracji, kierując się potrzebą ujednolicenia procedury rejestracji.

Art. 35. Zabezpieczenie roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku

1. Jeżeli przemawia za tym szczególnie ważny interes społeczny, związany z ochroną środowiska, a w szczególności z zagrożeniem pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach, w decyzjach, o których mowa w art. 17 obowiązki wytwórcy odpadów, ust. 1 i 2, art. 26 zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, ust. 1, art. 28 zezwolenie na zbieranie lub transport odpadów, ust. 1, może być ustanowione zabezpieczenie roszczeń z tytułu wystąpienia negatywnych skutków w środowisku.
2. Do ustanowienia zabezpieczenia roszczeń, zwrotu ustanowionego zabezpieczenia oraz orzeczenia o przeznaczeniu zabezpieczenia na usunięcie negatywnych skutków w środowisku stosuje się odpowiednio art. 187 zabezpieczenie roszczeń, ust. 2-4 oraz art. 198 zwrot zabezpieczenia, ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska.

Art. 36. Ilościowa i jakościowa ewidencja odpadów

1. Posiadacz odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jest obowiązany do prowadzenia ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z przyjętym katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych.
1a. Ewidencja, o której mowa w ust. 1, w przypadku:
1) wytwórcy odpadów - powinna obejmować miejsce przeznaczenia odpadów;
2) posiadacza odpadów, który prowadzi odzysk lub unieszkodliwianie odpadów - powinna obejmować sposoby gospodarowania odpadami, a także dane o ich pochodzeniu.
1b. W przypadku posiadacza odpadów przekazującego odpady na składowisko oraz zarządzającego składowiskiem odpadów ewidencja, o której mowa w ust. 1, dodatkowo obejmuje:
1) podstawową charakterystykę odpadów;
2) wyniki testów zgodności, o których mowa w ust. 1e.
1c. Podstawowa charakterystyka sporządzana przez wytwórcę lub posiadacza odpadów odpowiedzialnego za gospodarowanie tymi odpadami, a w przypadku odpadów komunalnych - przez prowadzącego działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o którym mowa w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera:
1) informacje podstawowe:
a) nazwę, siedzibę i adres wytwórcy lub posiadacza odpadów kierującego odpady na składowisko odpadów,
b) rodzaj odpadów,
c) syntetyczny opis procesu wytwarzania odpadów uwzględniający podstawowe użyte surowce i wytworzone produkty,
d) oświadczenie o braku odpadów wymienionych w art. 55 zakaz składowania określonych odpadów i ich rozcieńczania lub mieszania, ust. 1 pkt 1-7b w odpadach kierowanych na składowisko odpadów,
e) opis zastosowanego procesu unieszkodliwiania lub odzysku, a także opis sposobu segregowania odpadów lub oświadczenie o przyczynie, dla której wymienione działania nie zostały wykonane,
f) opis odpadu podający kolor, postać fizyczną oraz jego zapach,
g) wykaz właściwości z załącznika nr 4 w odniesieniu do odpadów niebezpiecznych, które mogą zostać przekwalifikowane na inne niż niebezpieczne na podstawie art. 4 rozporządzenia w sprawie rodzajów odpadów oraz substancji i wymagań technicznych w zakresie bezpieczeństwa, ust. 1 pkt 2,
h) wskazanie typu składowiska odpadów, na którym odpady po przeprowadzeniu badań zgodnie z kryteriami dopuszczenia odpadów do składowania mogą być składowane,
i) oświadczenie o braku możliwości odzysku, w tym recyklingu odpadów,
j) podanie częstotliwości przeprowadzania testów zgodności;
2) informacje dodatkowe, o ile są istotne dla eksploatacji danego typu składowiska odpadów, dotyczące:
a) fizykochemicznego składu oraz podatności odpadów na wymywanie,
b) zachowania środków ostrożności na składowisku odpadów.
1d. Podstawową charakterystykę może stanowić kopia wydanej decyzji lub kopia przyjętej informacji, o których mowa w art. 17 obowiązki wytwórcy odpadów, pod warunkiem że zawiera ona informacje, o których mowa w ust. 1c. Jeżeli wydana decyzja lub przyjęta informacja nie zawiera wszystkich informacji, o których mowa w ust. 1c, podstawową charakterystykę uzupełnia się o brakujące informacje.
1e. Wyniki testów zgodności zawierają wyniki badań składu chemicznego i właściwości odpadów przeznaczonych do unieszkodliwiania na składowisku odpadów, umożliwiające weryfikację informacji zawartych w podstawowej charakterystyce odpadów, a w szczególności potwierdzenie faktu spełniania przez te odpady kryteriów dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu.
2. Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy wytwórców odpadów komunalnych, a także wytwórców odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów.
3. Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy osób fizycznych i jednostek organizacyjnych, niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na własne potrzeby.
4. Ewidencję, o której mowa w ust. 1, prowadzi się, z zastrzeżeniem ust. 5, z zastosowaniem następujących dokumentów ewidencji odpadów:
1) karty ewidencji odpadu, prowadzonej dla każdego rodzaju odpadu odrębnie;
2) karty przekazania odpadu.
4a. Ewidencję, o której mowa w ust. 1, można prowadzić w systemie informatycznym, umożliwiającym poświadczenie dokumentów ewidencji odpadów za pomocą podpisu elektronicznego.
5. Prowadzący wyłącznie transport odpadów prowadzi ewidencję z zastosowaniem tylko karty przekazania odpadu.
6. Dokumenty ewidencji odpadów powinny zawierać następujące dane: imię i nazwisko, adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów lub prowadzącego transport odpadów.
7. Posiadacz odpadów, który przejmuje odpad od innego posiadacza, jest obowiązany potwierdzić przejęcie odpadu na karcie przekazania odpadu, o której mowa w ust. 4 pkt 2, wypełnionej przez posiadacza, który przekazuje ten odpad.
7a. Prowadzący wyłącznie transport odpadów jest obowiązany do poświadczenia na karcie przekazania odpadu wykonania tej usługi.
8. Kartę przekazania odpadu w odpowiedniej liczbie egzemplarzy - po jednym dla każdego z posiadaczy, o których mowa w ust. 7, oraz dla transportujących odpady - sporządza posiadacz odpadów, który przekazuje odpady.
8a. Dopuszczalne jest niesporządzanie karty przekazania odpadu, jeżeli jeden z posiadaczy odpadów jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów.
9. Dopuszcza się sporządzanie zbiorczej karty przekazania odpadu, obejmującej odpad danego rodzaju przekazywany łącznie w czasie jednego miesiąca kalendarzowego, za pośrednictwem tego samego prowadzącego transport odpadów temu samemu posiadaczowi odpadów.
10. Posiadacz odpadów i prowadzący transport odpadów jest obowiązany do przechowywania dokumentów sporządzonych na potrzeby ewidencji przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono te dokumenty, z zastrzeżeniem art. 37 zbiorcze zestawienie danych o odpadach, ust. 4.
11. Posiadacz odpadów i prowadzący transport odpadów jest obowiązany do udostępniania dokumentów ewidencji odpadów na żądanie organów przeprowadzających kontrolę.
12. Marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce odbierania odpadów komunalnych, wytwarzania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów albo miejsce zamieszkania lub siedziby transportującego odpady, w drodze decyzji, zobowiązuje posiadacza odpadów lub transportującego odpady do przedłożenia dokumentów ewidencji odpadów, w przypadku gdy zbiorcze zestawienie danych, o którym mowa w art. 37 zbiorcze zestawienie danych o odpadach, budzi wątpliwości co do prawidłowości wypełnienia lub gdy jest to niezbędne do prowadzenia innych postępowań z zakresu ochrony środowiska będących w jego kompetencjach.
13. Minister właściwy do spraw środowiska, kierując się szkodliwością odpadów oraz potrzebą wprowadzenia ułatwień dla małych i średnich przedsiębiorców, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorie małych i średnich przedsiębiorców, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów.
14. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wzory dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów, z wyjątkiem podstawowej charakterystyki odpadów oraz wyników testów zgodności.
15. Minister właściwy do spraw środowiska, wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 14, będzie kierował się potrzebą ujednolicenia tych dokumentów oraz zapewnienia ilościowej i jakościowej kontroli:
1) odpadów wytwarzanych, poddawanych odzyskowi lub unieszkodliwianych;
2) obrotu odpadami.

Art. 37. Zbiorcze zestawienie danych o odpadach

1. Posiadacz odpadów prowadzący ewidencję odpadów jest obowiązany sporządzić na formularzu zbiorcze zestawienie danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2. Zbiorcze zestawienie danych powinno zawierać następujące informacje: imię i nazwisko, adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów.
2. Wytwórca komunalnych osadów ściekowych, o których mowa w art. 43 odzysk komunalnych osadów ściekowych, jest obowiązany sporządzić na formularzu zbiorcze zestawienie danych zawierające następujące informacje:
1) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby wytwórcy komunalnych osadów ściekowych;
2) ilość komunalnego osadu ściekowego wytworzonego oraz dostarczonego do stosowania;
3) skład i właściwości komunalnych osadów ściekowych;
4) rodzaj przeprowadzonej obróbki;
5) imię i nazwisko lub nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby stosujących komunalne osady ściekowe, wytworzone przez wskazanego w pkt 1 wytwórcę tych osadów;
6) miejsca stosowania tych osadów.
2a. Posiadacz odpadów prowadzący zakład przetwarzania, o którym mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z 2008 r. Nr 223, poz. 1464 oraz z 2009 r. Nr 79, poz. 666 i Nr 215, poz. 1664), w zbiorczym zestawieniu danych, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany zawrzeć następujące informacje:
1) numer rejestrowy;
2) firmę przedsiębiorcy oraz oznaczenie jego siedziby i adres;
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP);
4) adresy zakładów przetwarzania;
5) numer i nazwę grupy oraz numer i nazwę rodzaju sprzętu elektrycznego i elektronicznego, określone w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, który przedsiębiorca prowadzący zakład przetwarzania zamierza przetwarzać.
3. Zbiorcze zestawienia danych, o których mowa w ust. 1 i 2, posiadacz odpadów, w tym wytwórca komunalnych osadów ściekowych, jest obowiązany przekazać marszałkowi województwa właściwemu ze względu na miejsce wytwarzania, odbierania odpadów komunalnych, zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w terminie do dnia 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy.
3a. Marszałek województwa weryfikuje informacje zawarte w zbiorczych zestawieniach danych, o których mowa w ust. 3.
3b. Jeżeli z weryfikacji, o której mowa w ust. 3a, wynika, że informacje zawarte w zbiorczym zestawieniu danych są niezgodne ze stanem faktycznym marszałek województwa zobowiązuje, w drodze decyzji, do korekty sporządzonego zestawienia danych, określając termin przekazania korekty.
3c. Niedokonanie korekty zbiorczego zestawienia danych, zgodnie z decyzją, o której mowa w ust. 3b, skutkuje uznaniem, że posiadacz odpadów nie wykonał obowiązku przekazania zbiorczego zestawienia danych.
4. Zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do przechowywania zbiorczych zestawień danych, o których mowa w ust. 1, do czasu zakończenia rekultywacji składowiska odpadów i przekazania ich następnemu właścicielowi lub zarządcy nieruchomości.
5. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji wymaganych w oparciu o ust. 2 pkt 3 oraz wzory formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych, o których mowa w ust. 1 i 2, kierując się potrzebą ujednolicenia tych zestawień.
6. Na podstawie zbiorczych zestawień danych, o których mowa w ust. 1 i 2, informacji uzyskanych od starostów oraz sprawozdań i informacji, o których mowa w art. 30 roczne sprawozdanie prowadzącego stację demontażu, ust. 1 i art, 656_38, ust. 2 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202, z późn. zm.), marszałek województwa prowadzi wojewódzką bazę danych, dotyczącą wytwarzania i gospodarowania odpadami wraz z rejestrem udzielanych zezwoleń w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami oraz sporządza raport wojewódzki i przekazuje go ministrowi właściwemu do spraw środowiska.
7. Dostęp do wojewódzkiej bazy danych posiadają: minister właściwy do spraw środowiska, minister właściwy do spraw gospodarki, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, regionalny dyrektor ochrony środowiska, starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, wojewódzki inspektor ochrony środowiska, zarząd wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz służby statystyki publicznej.
7a. Dostęp, o którym mowa w ust. 7, jest nieodpłatny.
8. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, warunki i zakres dostępu do wojewódzkiej bazy danych, kierując się potrzebami organów, o których mowa w ust. 7, w zakresie danych niezbędnych do zarządzania środowiskiem.
9. Raport wojewódzki, o którym mowa w ust. 6, w zakresie stosowania komunalnych osadów ściekowych może zawierać następujące dane osobowe stosujących te osady: imię i nazwisko, adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby posiadacza odpadów.
10. Minister właściwy do spraw środowiska prowadzi centralną bazę danych dotyczącą wytwarzania i gospodarowania odpadami.
11. Minister właściwy do spraw środowiska, kierując się potrzebą stworzenia ujednoliconego systemu zbierania i przetwarzania danych, określi, w drodze rozporządzenia, zasady sporządzania raportu wojewódzkiego, o którym mowa w ust. 6, wzór formularza, na którym raport ten ma być sporządzany, oraz termin przekazywania tego raportu.
12. Minister właściwy do spraw środowiska, kierując się potrzebą ujednolicenia systemu zbierania i przetwarzania danych, określi, w drodze rozporządzenia, niezbędny zakres informacji objętych obowiązkiem zbierania i przetwarzania oraz sposób prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy danych, o których mowa w ust. 6 i 10.
Wykrzyknik

Kliknij "Lubię to!", aby otrzymywać informacje o promocjach, rabatach, aktualnościach.