AKT ARCHIWALNY - Ustawa - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw

1. Zmiany w podziale terytorialnym państwa zachodzące w toku kadencji rad powodują następujące skutki:
1) jeżeli z jednostki samorządu terytorialnego zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego, okręg lub więcej okręgów wyborczych dla wyborów danej rady w celu włączenia tego obszaru do tworzonej nowej jednostki, to mandat radnego stale zamieszkałego lub wybranego na tym obszarze wygasa z mocy prawa;
2) jeżeli z jednostki zostaje wyłączony obszar stanowiący okręg wyborczy dla wyboru danej rady i zostaje on włączony do sąsiedniej jednostki, radny stale zamieszkały i wybrany w tym okręgu staje się radnym rady w jednostce powiększonej; mandat radnego niespełniającego tych warunków wygasa z mocy prawa;
3) jeżeli z jednostki zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego dla wyboru rady i zostaje on włączony do sąsiedniej jednostki, radny stale zamieszkały na tym obszarze i wybrany w tym okręgu staje się radnym w jednostce powiększonej; mandat radnego niespełniającego tych warunków wygasa z mocy prawa;
4) jeżeli jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się w nową jednostkę, rady tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane.
1a. Zmiany w podziale terytorialnym, skutkujące wygaśnięciem praw powiatu posiadanych dotychczas przez miasto, nie powodują rozwiązania rady tego miasta.
2. Przepisy ust. 1 pkt 1-3 stosuje się odpowiednio w przypadku radnego stale zamieszkałego na obszarze okręgu wyborczego lub jego części włączanego do sąsiedniej jednostki, a wybranego w innym okręgu wyborczym włączanym także w całości lub w części do tej jednostki.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 - w odniesieniu do tworzonych nowych jednostek samorządu terytorialnego oraz w pkt 4, przeprowadza się wybory do nowych rad w trybie i na zasadach określonych niniejszą ustawą.
4. W przypadku zmiany składu rady z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 oraz w ust. 2, rada działa w zmienionym składzie do końca kadencji, z zastrzeżeniem ust. 5. Zmiany w składach rad ogłasza, w formie obwieszczenia, komisarz wyborczy w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
5. Jeżeli w wyniku zmian, o których mowa w ust. 4, skład rady zmniejszył się poniżej 3/5 ustawowej liczby radnych, rada jednostki zostaje z mocy prawa rozwiązana. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
6. Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości oraz ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, w formie obwieszczenia, informację o rozwiązaniu z mocy prawa rady jednostki z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 4 oraz w ust. 5.
7. Wygaśnięcie mandatu radnego z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3 oraz w ust. 2, następuje w dniu wejścia w życie zmiany w podziale terytorialnym. Wygaśnięcie mandatu stwierdza właściwa rada, w drodze uchwały, podjętej w ciągu 3 miesięcy od ich wystąpienia. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio.
8. Wyborów nowych rad nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad.

Kadencja rad i radnych wybranych w wyborach, o których mowa w art. 197 skutki zmian w podziale terytorialnym państwa, upływa z dniem upływu kadencji rad wybranych w wyborach zarządzonych na podstawie art. 25 wyznaczenie wyborów do rad,

1. Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, prowadzi agitację wyborczą:
1) w siedzibach urzędów administracji rządowej lub administracji samorządu terytorialnego bądź sądów,
2) na terenie zakładów pracy w sposób i w formach zakłócających ich normalne funkcjonowanie,
3) na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub oddziałów obrony cywilnej bądź skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych,
4) w lokalu wyborczym lub na terenie budynku, w którym lokal się znajduje
- podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto prowadzi agitację wyborczą na terenie szkół podstawowych lub gimnazjów wobec uczniów nieposiadających prawa wybierania.

1. Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw:
1) umieszcza plakaty i hasła wyborcze na ścianach budynków, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych bez zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości,
2) przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia kampanii wyborczej narusza obowiązujące przepisy porządkowe,
3) umieszcza plakaty i hasła wyborcze w taki sposób, że nie można ich usunąć bez powodowania szkód
- podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega:
1) pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego, który w terminie 30 dni po dniu wyborów nie usunie plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych ustawionych w celu prowadzenia kampanii wyborczej,
2) osoba będąca redaktorem w rozumieniu prawa prasowego, która dopuszcza do niewykonania obowiązku umieszczenia w informacjach, komunikatach, apelach i hasłach wyborczych, ogłaszanych w prasie drukowanej lub w telewizji bądź radiu na koszt komitetów wyborczych, partii politycznej lub organizacji popierających kandydatów, a także na koszt samych kandydatów, wskazania przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, nie umieszcza w materiałach wyborczych oznaczenia od kogo pochodzą
- podlega karze grzywny.

1. Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, zbiera podpisy osób popierających zgłoszenie kandydata lub list kandydatów, stosując groźbę, podstęp lub jakąkolwiek inną formę nacisków zmierzających do uzyskania podpisów
- podlega grzywnie od 1.000 do 10.000 złotych.
2. Tej samej karze podlega, kto zbiera podpisy osób popierających zgłoszenie kandydata lub listy kandydatów na terenie jednostek wojskowych lub innych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo oddziałów obrony cywilnej lub skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.
3. Kto udziela wynagrodzenia pieniężnego w zamian za zbieranie lub złożenie podpisu pod zgłoszeniem kandydata lub list kandydatów
- podlega grzywnie od 10.000 do 50.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw w okresie od zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia głosowania, zwołuje zgromadzenia, organizuje pochody lub manifestacje, wygłasza przemówienia, rozdaje ulotki lub w jakikolwiek inny sposób prowadzi agitację na rzecz kandydatów lub list kandydatów
- podlega karze grzywny.

Kto:
1) w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, prowadzi kampanię wyborczą bez uprzedniej zgody pełnomocnika wyborczego komitetu wyborczego, a koszt takiego działania wynosi od 500 do 50.000 złotych
- podlega grzywnie nie mniejszej niż koszt takiego działania,
2) prowadzi działania, o których mowa w pkt 1, a ich koszt przekracza 50.000 złotych
- podlega grzywnie nie mniejszej niż koszt takiego działania oraz karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, w okresie od zakończenia kampanii wyborczej aż do zakończenia głosowania, podaje do wiadomości publicznej wyniki przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych zachowań wyborczych lub przewidywanych wyników wyborów, lub wyniki sondaży wyborczych przeprowadzanych w dniu głosowania
- podlega grzywnie od 500.000 do 1.000.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, prowadząc agitację wyborczą na rzecz komitetów wyborczych lub kandydatów organizuje podczas kampanii wyborczej loterie fantowe lub innego rodzaju gry losowe albo konkursy, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub promocyjnych
- podlega grzywnie od 5.000 do 50.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, podaje lub dostarcza, w ramach prowadzonej kampanii wyborczej, napoje alkoholowe nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztów wytworzenia
- podlega grzywnie od 5.000 do 50.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, przekazuje środki finansowe lub wartości niepieniężne jednego komitetu na rzecz innego komitetu wyborczego
- podlega karze grzywny od 1.000 do 10.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, organizuje zbiórki publiczne na cele kampanii wyborczej
- podlega grzywnie od 1.000 do 100.000 złotych.

1. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw nie dopełnia obowiązku gromadzenia środków finansowych na rachunku bankowym
- podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto nie wprowadza zastrzeżenia do umowy rachunku bankowego zawartej przez niego w imieniu komitetu wyborczego o wymaganym ustawą sposobie dokonywania wpłat na rzecz komitetu wyborczego oraz o dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych przez komitet wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie dokonywania wpłat.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw:
1) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego lub wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego na cele inne niż związane z wyborami,
2) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego lub wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego przed dniem, od którego zezwala na to ustawa,
3) pozyskuje środki finansowe lub wartości niepieniężne na rzecz komitetu wyborczego po dniu wyborów,
4) wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego po dniu złożenia sprawozdania finansowego,
5) wydatkuje środki finansowe komitetu wyborczego z naruszeniem limitów wydatków określonych dla komitetów wyborczych,
6) przekazuje komitetowi wyborczemu organizacji albo komitetowi wyborczemu wyborców lub przyjmuje w imieniu tych komitetów środki finansowe lub wartości niepieniężne pochodzące z innych źródeł niż od osób fizycznych
6) przekazuje komitetowi wyborczemu organizacji albo komitetowi wyborczemu wyborców lub przyjmuje w imieniu tych komitetów środki finansowe lub wartości niepieniężne pochodzące z innych źródeł niż od osób fizycznych,
7) przekazuje komitetowi wyborczemu partii politycznej albo koalicyjnemu komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w imieniu tych komitetów środki finansowe lub wartości niepieniężne z innego źródła niż z funduszu wyborczego partii politycznej tworzącej komitet wyborczy partii politycznej lub z funduszów wyborczych partii politycznych tworzących koalicyjny komitet wyborczy,
8) nie będąc osobą wymienioną w art. 83c środki finansowe komitetów ust. 3 i 6, dokonuje czynności skutkującej zmniejszeniem wartości zobowiązań komitetu wyborczego
- podlega grzywnie od 1.000 do 100.000 złotych.

Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw przekazuje komitetowi wyborczemu lub przyjmuje w jego imieniu wartości niepieniężne inne niż nieodpłatne usługi polegające na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne
- podlega grzywnie od 1.000 do 100.000 złotych.

1. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw nie dopełnia w terminie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz instytucji charytatywnej osiągniętej przez komitet wyborczy nadwyżki pozyskanych środków finansowych nad poniesionymi wydatkami
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dopełnienie obowiązku przekazania przez komitet wyborczy na rzecz instytucji charytatywnej nadwyżki pozyskanych środków finansowych nad poniesionymi wydatkami, o którym mowa w ust. 1.
3. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2, działa nieumyślnie - podlega grzywnie.

1. Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego, który w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw nie dopełnia obowiązku sporządzenia i przedłożenia w terminie komisarzowi wyborczemu albo Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania finansowego albo podaje w tym sprawozdaniu nieprawdziwe dane
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto nie dopuszcza do wykonania lub utrudnia dopełnienie obowiązku sporządzenia i przedłożenia komisarzowi wyborczemu albo Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania finansowego, o którym mowa w ust. 1.
3. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2, działa nieumyślnie - podlega grzywnie.

1. Kto, w związku z wyborami do rad gmin, rad powiatów lub sejmików województw, nie dopuszcza do wykonywania lub utrudnia dopełnienie przez biegłego rewidenta obowiązków przy sporządzaniu opinii lub raportu dotyczącego sprawozdania finansowego
- podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, działa nieumyślnie - podlega grzywnie.

Kto pobiera od udzielającego pełnomocnictwa do głosowania opłatę za głosowanie w jego imieniu
- podlega karze grzywny.

Kto udziela pełnomocnictwa do głosowania w zamian za jakąkolwiek korzyść majątkową lub osobistą
- podlega karze aresztu albo grzywny.

Do postępowania w sprawach, o których mowa w art. 199 przeprowadzanie agitacji wyborczej, art. 199a kara grzywny, art. 199b nieoznaczenie pochodzenia materiałów wyborczych, art. 201 naruszenie ciszy wyborczej, art. 202d przekazywanie środków pomiędzy komitetami, art. 202f niedopełnienie obowiązku gromadzenia środków finansowych, art. 202l opłata za głosowanie, i art. 202m udzielenie pełnomocnictwa za korzyść majątkową, stosuje się przepisy o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

1. Jeżeli właściwe organy nie wykonują w terminie, w sposób zgodny z prawem zadań dotyczących utworzenia obwodów głosowania, powołania obwodowych komisji wyborczych, sporządzenia spisów wyborców lub podziału gminy na okręgi wyborcze, właściwy komisarz wyborczy wzywa te organy do wykonania zadań w sposób zgodny z prawem w wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego upływu terminu niezwłocznie wykonuje te zadania i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli właściwy organ nie dokonał podziału powiatu lub województwa na okręgi wyborcze w sposób zgodny z prawem.

Ilekroć przepisy ustawy wymagają podania numeru PESEL, wymóg ten, w odniesieniu do obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, może zostać spełniony również przez podanie numeru paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

Wszelkie pisma oraz postępowanie sądowe i administracyjne w sprawach wyborczych są wolne od opłat.

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego lub urzędu gminy, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu lub w urzędzie gminy.
2. Jeżeli koniec terminu wykonania czynności określonej w ustawie przypada na sobotę albo na dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa pierwszego roboczego dnia po tym dniu.
3. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, czynności wyborcze określone kalendarzem wyborczym oraz czynności, o których mowa w ust. 1, są dokonywane w godzinach urzędowania sądów, organów wyborczych lub urzędów gmin.

Do przeprowadzenia wyborów do organów stanowiących obligatoryjnych związków komunalnych oraz do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w skład tych związków stosuje się przepisy niniejszej ustawy, chyba że ustawa o utworzeniu związku komunalnego stanowi inaczej.

Państwowa Komisja Wyborcza powoła, w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia niniejszej ustawy, wojewódzkich komisarzy wyborczych zgodnie z przepisami ustawy.

1. Zarządzone przez Prezesa Rady Ministrów, na podstawie art 9 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin (Dz. U. z 1996 r. Nr 84, poz. 387 i z 1998 r. Nr 50, poz. 311) w związku z art 32 ustawy z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 48, poz. 195 i Nr 86, poz. 396 oraz z 1995 r. Nr 124, poz. 601), wybory do rad gmin i do Rady miasta stołecznego Warszawy przeprowadza się, w wyznaczonym uprzednio terminie 11 października 1998 r., na podstawie przepisów niniejszej ustawy.
2. Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, dostosuje kalendarz wyborczy odnoszący się do ogłoszonych na dzień 11 października 1998 r. wyborów, o których mowa w ust. 1, do wymogów niniejszej ustawy.

W pierwszych wyborach do rad gmin przeprowadzanych na podstawie niniejszej ustawy w terminie, o którym mowa w art. 208 , zarząd gminy dokonuje podziału gminy na okręgi wyborcze, ustala liczbę radnych wybieranych w każdym okręgu oraz tworzy obwody głosowania.

1. Prezes Rady Ministrów wyznaczy, w drodze rozporządzenia, datę pierwszych wyborów do rad powiatów i sejmików województw oraz określi dni, w których upływają terminy wykonania czynności określonych w ustawie (wspólny kalendarz wyborczy, jeżeli wybory do rad powiatów i sejmików województw zostaną wyznaczone na ten sam dzień).
2. W razie zarządzenia pierwszych wyborów do rad powiatów i sejmików województw na podstawie niniejszej ustawy na ten sam dzień, na który zarządzono pierwsze wybory do rad gmin przeprowadzanych na podstawie niniejszej ustawy (art. 208 ), Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych określonych w ustawie (wspólny kalendarz wyborczy do wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw).

1. W pierwszych wyborach do rad powiatów i sejmików województw przeprowadzanych na podstawie niniejszej ustawy:
1) minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii właściwego wojewody i sejmiku samorządowego oraz Państwowej Komisji Wyborczej, dokonuje, w drodze rozporządzenia, podziału powiatów i województw na okręgi wyborcze oraz ustala liczbę radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym,
2) obsługę administracyjną wojewódzkich komisji wyborczych i wykonanie zadań wyborczych na obszarze województwa zapewnia wojewoda właściwy dla siedziby sejmiku województwa we współdziałaniu z dyrektorem delegatury Krajowego Biura Wyborczego,
3) obsługę administracyjną powiatowej komisji wyborczej i wykonanie zadań wyborczych na obszarze powiatu zapewnia burmistrz (prezydent miasta) właściwy dla siedziby powiatu,
4) art. 135 podział powiatu na okręgi wyborcze, ust. 5 i 6 nie stosuje się,
5) art. 137 skarga na ustalenia w sprawie okręgów, nie stosuje się,
6) art. 136 okręgi wyborcze - wyznaczanie, numery, liczba radnych, art. 139 obwieszczenie dotyczące wyborów, i art. 164 zasady podziału na okręgi, stosuje się odpowiednio.
2. Opinia sejmiku samorządowego, o której mowa w ust. 1 pkt 1, powinna być udzielona w terminie 7 dni od dnia zwrócenia się o nią przez ministra właściwego do spraw administracji. W przypadku niedotrzymania tego terminu minister wykonuje uprawnienia określone w ust. 1 pkt 1 bez uzyskania opinii sejmiku samorządowego.
3. Przy podziale województwa na okręgi wyborcze dla przeprowadzenia pierwszych wyborów do sejmików województw należy dążyć do tego, aby okręgi wyborcze obejmowały obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny.

Traci moc ustawa z dnia 8 marca 1990 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin (Dz. U. z 1996 r. Nr 84, poz. 387 oraz z 1998 r. Nr 50, poz. 311).

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 207 , który wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.