I SA/Po 970/13

Uzasadnienie

Skarżąca MR pismem z dnia [...] wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki w podatku dochodowym od osób prawnych za 2006 i 2007r. wraz z odsetkami za zwłokę oraz odsetek za zwłokę od zaniżonej wysokości zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych za miesiące od stycznia do kwietnia 2007r. Następnie złożyła sporządzony na urzędowym formularzu w dniu [...] wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu wniosku podniosła, że znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, gdyż do [...] pracowała, jednak problemy zdrowotne (w ciągu [...] ostatnich lat przeszła [...] poważne operacje) oraz problemy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą spowodowały, że jest osobą bezrobotną, zarejestrowaną w Powiatowym Urzędzie Pracy. Wnioskodawczyni podała, że jej mąż również ma problemy zdrowotne, jest rencistą, a jego renta chorobowa i pomoc ze strony rodziców i teściów wystarcza jedynie na skromne życie. Skarżąca oświadczyła, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem i z [...] córką. Wnioskodawczyni razem z mężem i córką mieszka w domu będącym własnością jej teściów. Skarżąca, poza działką, którą posiada we współwłasności z mężem o pow. [...] ha, położoną w obrębie PGR B w G, nie posiada domu, mieszkania, innych nieruchomości, oszczędności, papierów wartościowych i przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro. Wnioskodawczyni nie uzyskuje żadnych dochodów, jej mąż z tytułu renty chorobowej otrzymuje [...]. Skarżąca podała, że posiada [...] udziałów w firmie "A" Sp. z o.o. z siedzibą w K, która nie przynosi przychodów i nie posiada majątku, ponieważ syndyk wyprzedał cały majątek firmy w procesie postępowania upadłościowego.

Na wezwanie z dnia [...] do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżąca w odpowiedzi z dnia [...] oświadczyła, że nie posiada własnych kont bankowych, lokat bankowych oraz rachunków bankowych. Mąż posiada natomiast konto B. Wnioskodawczyni i jej mąż nie posiadają pojazdów mechanicznych podlegających obowiązkowi rejestracji. Skarżąca wyjaśniła, że ponoszą następujące koszty miesięcznego utrzymania: [...]. Wnioskodawczyni wskazała, że z uwagi na trudną sytuację materialną teściowie, u których mieszka, pokrywają wszelkie opłaty związane z utrzymaniem domu, t.j. za ogrzewanie, wodę, gaz, energię elektryczną, abonament RTV, kablówkę, ponoszą koszty związane z zakupem środków czystości. Skarżąca wyjaśniła, że gdy ona i jej mąż pracowali, również partycypowali w kosztach utrzymania domu. Skarżąca podała, że rodzice i teściowie są już na emeryturach. Wnioskodawczyni nie zna wysokości tych emerytur, jednakże pomoc rodziców i teściów jest dobrowolna i w granicach ich możliwości. Polega ona na tym, że ponoszą koszty utrzymania domu, kupują żywność, nieodpłatnie użyczają samochodu. Skarżąca oświadczyła, że poza rentą męża nie otrzymują żadnych innych dochodów, nie korzystają również z pomocy opieki społecznej. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że spółka "A", w której posiada [...] udziałów, nie posiada żadnego majątku, gdyż syndyk wyprzedał cały majątek włącznie z aportem, a następnie zwrócił spółkę zarządowi. Mąż skarżącej posiada natomiast [...] udziałów w spółce C Sp. z o.o. Jednakże żadna ze spółek nie przynosi przychodów, gdyż nie prowadzą one działalności gospodarczej. Skarżąca podała, że z renty małżonka zajęta jest kwota w wysokości [...]. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że mąż przebywa na rencie chorobowej od [...], jest to renta przyznawana na kilka lat. Ostatnia decyzja obowiązuje do końca [...]. Skarżąca podała, że jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy od dnia [...] (co wynika z załączonej decyzji o uznaniu skarżącej za osobę bezrobotną), gdyż syndyk zwolnił ją z pracy w dniu [...]. Wnioskodawczyni wskazała, że jej obecna sytuacja w dużej mierze spowodowana jest jej złym stanem zdrowia. Skarżąca w dniu [...] i w dniu [...] przebyła [...] operacje, natomiast w [...] przebywała w szpitalu na zabiegach diagnostycznych. Wnioskodawczyni nadal pozostaje po kontrolą lekarza. To właśnie – jak oświadczyła - problemy zdrowotne utrudniały jej poszukiwanie, czy sam fakt podjęcia pracy. Do pisma załączyła kserokopie zeznań rocznych podatkowych za [...], z których wynika, że w [...] dochód skarżącej wyniósł [...], jej męża [...], w [...] dochód skarżącej wyniósł [...], jej męża [...]. Załączyła również kserokopie wyciągów z rachunku bankowego męża, z których wynika, że saldo końcowe na tym rachunku jest ujemne i na dzień [...] wynosiło [...]. Skarżąca załączyła także kserokopie: decyzji Powiatowego Urzędu Pracy z dnia [...] o uznaniu jej za osobę bezrobotną, rozwiązania umowy o pracę z dnia [...] przez syndyka, decyzji ZUS o przyznaniu małżonkowi renty.

W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm., dalej jako "P.p.s.a.") zasadą jest, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątkiem od tej zasady jest instytucja prawa pomocy i zgodnie z art. 245 § 1 P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 i § 3 P.p.s.a.). Art. 246 § 1 P.p.s.a. stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje :

1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że z argumentacji Skarżącej wynika, iż zasadnym jest zwolnienie jej od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Wnioskodawczyni pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem i z [...] córką. Skarżąca i jej mąż posiadają nieruchomość o pow. [...]. Nie posiadają natomiast domu, mieszkania, innych nieruchomości, oszczędności, papierów wartościowych, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, pojazdów mechanicznych podlegających obowiązkowi rejestracji. Skarżąca i jej rodzina mieszkają w domu należącym do jej teściów. Teściowie ponoszą koszty utrzymania domu. Skarżąca i jej rodzina utrzymują się z renty chorobowej małżonka oraz korzystają z pomocy rodziny. Wnioskodawczyni od [...] lat nie pracuje, jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna, ponadto ma problemy zdrowotne. Skarżąca wykazała zatem, że nie posiada żadnych środków finansowych, ani majątku, z którego mogłaby choć w części ponieść koszty niniejszego postępowania, a zatem nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.

Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 2, art. 246 § 1 pkt 1 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.