I SA/Po 863/13

Uzasadnienie

Skarżący PD pismem z dnia [...] wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki w podatku dochodowym od osób prawnych za 2006r., odsetki za zwłokę oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Następnie złożył sporządzony na urzędowym formularzu w dniu [...] wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. W uzasadnieniu wniosku podał, że razem z rodziną mieszka w domu jednorodzinnym o pow. [...] m2 na działce [...], przy czym nieruchomość obciążona jest kredytem hipotecznym w wysokości [...], którego nie spłacają od prawie [...] lat z braku środków finansowych. Wobec tego została wszczęta egzekucja komornicza i grozi im licytacja nieruchomości. Wnioskodawca wskazał, że nie posiadają żadnych innych nieruchomości ani wartościowych przedmiotów, natomiast zobowiązania wobec banków są bardzo wysokie i ich nie spłacają. Skarżący podał, że znajdują się w ciężkiej sytuacji finansowej i nie starcza im na podstawowe rzeczy. Wyjaśnił, że korzystają z pomocy materialnej i finansowej, której udzielają im rodzice. Skarżący oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną, córkami w wieku [...] i z [...] synkiem. Wnioskodawca posiada dom o pow. [...] m2, działkę gruntu o pow. [...], nie posiada mieszkania, nieruchomości rolnej, oszczędności, papierów wartościowych i przedmiotów o wartości pow. 3.000 euro. Małżonka i dzieci nie posiadają majątku. Skarżący podał, że ma następujące zadłużenia wobec banków:

- kredyt hipoteczny – [...], egzekucja komornicza,

- kredyt w A w wysokości ok. [...], egzekucja komornicza,

- kredyt żony na kwotę [...], egzekucja komornicza.

Skarżący oświadczył, że z tytułu umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie [...] brutto, żona otrzymuje zasiłek rodzinny, który został przyznany do [...] w kwocie [...].

Na wezwanie z dnia [...] do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący w odpowiedzi z dnia [...] oświadczył, że nie posiadają kont i rachunków bankowych, ani żadnych lokat bankowych, ponieważ wszystkie konta, które posiadali, zostały zajęte przez komorników sądowych. Nie posiadają również pojazdów mechanicznych. Skarżący podał, że ponoszą następujące koszty utrzymania: [...].

Skarżący podał, że otrzymują z MOPS raz na kwartał następujące produkty: ryż, kaszę, mleko, cukier, mąkę, dżemy, płatki śniadaniowe. Ponadto otrzymuje różne produkty od rodziców, w tym również obiady.

Skarżący wyjaśnił, że kredyty zostały postawione w stan natychmiastowej wykonalności, każdego dnia odsetki powiększają sumę zadłużenia. Na rachunkach bankowych z tytułu kredytów mają zajęcia komornicze. Kredyty zostały zaciągnięte na dofinansowanie spółek skarżącego : C Sp. z o.o., D Sp. z o.o., których był współudziałowcem, na udziałach również są zajęcia komornicze oraz na działalność gospodarczą żony. Skarżący podał, że jego żona ma podpisaną umowę o pracę z firmą E Sp. z o.o. w W siedziba w P od [...], jednak od [...] jest na urlopie bezpłatnym z powodu problemów z ZUS (ZUS odmówił uznania umowy o pracę), obecnie trwa sprawa w sądzie. Wnioskodawca podał, że ma również zawartą umowę zlecenia z firmą F z L, jednakże wszelkie potencjalnie uzyskiwane środki finansowe są zajęte przez komorników. Skarżący wyjaśnił, że w spółkach, w których posiada udziały, zajmuje stanowisko V-ce Prezesa, jednak firmy te nie funkcjonują i nie przynoszą żadnych dochodów, więc i on z tego tytułu nie uzyskuje dochodów. Skarżący podał, że oprócz dochodów opisanych we wniosku o przyznanie prawa pomocy nie uzyskali żadnych innych dochodów. Wnioskodawca oświadczył, że żona nie posiada żadnych udziałów w spółkach. Małżonka nie prowadzi również działalności gospodarczej od [...]. Skarżący podał, że jego rodzina korzysta z pomocy MOPS, [...] córki mają dofinansowanie do obiadów w szkole, raz na jakiś czas otrzymują zasiłek celowy. Do [...] żona otrzymywała również zasiłek rodzinny. Skarżący wyjaśnił, że przeciwko niemu i jego żonie prowadzone są egzekucje. Wskazał, że jedyny majątek jaki posiadają to dom, który został zakupiony ze środków z kredytu hipotecznego, na nieruchomości są zajęcia egzekucyjne. Do pisma załączył kserokopie: zeznań rocznych podatkowych za [...], decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] o odmowie małżonce skarżącego prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres [...] z funduszu chorobowego, odpisów zwykłych z księgi wieczystej, z której wynika, że na nieruchomości ustanowione zostały hipoteki, zawiadomień Sądu Rejonowego, faktur za wodę, ścieki i za energię elektryczną, dokumentów z postępowania egzekucyjnego, decyzji Prezydenta Miasta z dnia [...] nr [...] o przyznaniu świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup żywności w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w kwocie [...] wyliczonego na okres od dnia [...], zaświadczenia o zarobkach żony z dnia [...], z którego wynika, że małżonka przebywa na urlopie bezpłatnym, zaświadczenia o zarobkach skarżącego z dnia [...], z którego wynika, że za miesiące [...] otrzymał wynagrodzenie brutto w kwocie [...], t.j. netto w wysokości [...].

W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm., dalej jako "P.p.s.a.") zasadą jest, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątkiem od tej zasady jest instytucja prawa pomocy i zgodnie z art. 245 § 1 P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 i § 3 P.p.s.a.). Art. 246 § 1 P.p.s.a. stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje :

1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że z argumentacji Skarżącego wynika, iż zasadnym jest zwolnienie go od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. Wnioskodawca pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i [...] małoletnich dzieci. Skarżący posiada dom i działkę gruntu, na nieruchomości ustanowiono hipoteki. Wnioskodawca jest zatrudniony na umowę o pracę za wynagrodzeniem w wysokości [...] brutto. Żona skarżącego przebywa na urlopie bezpłatnym, do [...] otrzymywała zasiłek rodzinny. Skarżący i jego rodzina korzystają z pomocy opieki społecznej (dofinansowanie do obiadów w szkole, zasiłek celowy, pomoc rzeczowa) i z pomocy rodziców. Wnioskodawca i jego żona mają zadłużenia wobec banków z tytułu niespłaconych kredytów, zalegają również w opłatach za wodę i energię elektryczną, mają odcięty dopływ gazu. Skarżący wykazał zatem, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.

Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 2, art. 246 § 1 pkt 1 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.