IV SA/Po 778/13

Uzasadnienie

Dnia [...] lutego 2013 r. do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] (dalej w skrócie: "GOPS") wpłynął wniosek W. W. (dalej: "Wnioskodawca" lub "Skarżący"), z tej samej daty, o pomoc finansową, zatytułowany "o celówkę za opał".

Decyzją z [...] marca 2013 r., nr [...], Wójt [...] (dalej: "Wójt" lub "organ I instancji") – wskazując jako podstawę art. 39 ust. 1 i 2 w związku z art. 8 ust. 1 pkt 1, art. 17 ust. 1 pkt 5, art. 110 ust. 7, art. 102 ust 1, art. 106 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182; dalej w skrócie: "u.p.s.") – odmówił Wnioskodawcy przyznania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej w formie zasiłku celowego za opał.

W uzasadnieniu Wójt wskazał, że w trakcie składania przez Wnioskodawcę podania o przyznanie zasiłku w siedzibie GOPS podjęto próbę ustalenia z Wnioskodawcą daty przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu jego zamieszkania. W odpowiedzi Wnioskodawca stwierdził, że jak informuje w każdym wniosku o pomoc, nie wyraża zgody na "rewizję" w swoim domu i dlatego nie udostępni swojego mieszkania do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.

Dalej organ I instancji podał, że Wnioskodawca, będąc podopiecznym GOPS, jest osobą samotnie gospodarującą, niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym, przy czym orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter okresowy, do 31 stycznia 2015 r. Na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności wnioskodawca pobiera zasiłek stały, przyznany do 31 stycznia 2015 r. Wnioskodawca był właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni [...] ha przeliczeniowych, ale po przeprowadzonej licytacji własność nieruchomości została przysądzona na rzecz innej osoby prawomocnym postanowieniem sądu w 2012 r. Na dzień złożenia wniosku dochodem Wnioskodawcy był zasiłek stały w kwocie 529 zł, zatem Wnioskodawca spełniał ustawowe kryterium dochodowe, wynoszące 542 zł.

Wójt wyjaśnił, że powodem odmowy przyznania świadczenia pieniężnego z pomocy społecznej było uniemożliwianie, w sposób uporczywy, przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, wymaganego w świetle art. 106 ust. 4 u.p.s. W dniu [...] marca 2013 r. pracownicy socjalni udali się pod adres zamieszkania Wnioskodawcy w celu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w związku ze złożonym wnioskiem o zasiłek celowy na opał. Wnioskodawca był obecny w miejscu zamieszkania, jednak, pomimo wielokrotnych wyjaśnień pracownika socjalnego na temat obowiązujących zasad udzielania pomocy ze środków pomocy społecznej, w tym obowiązków osoby ubiegającej się o pomoc, Wnioskodawca kolejny raz stwierdził, że nie ma potrzeby przeprowadzania "rewizji" w jego domu, dlatego nie pozwala na przeprowadzenie wywiadu w jego mieszkaniu. W związku z powyższym pracownik socjalny nie miał możliwości dokonania oceny stanu posiadania oraz zakresu potrzeb, jak również wypracowania planu pomocy ze względu na brak współpracy ze strony Wnioskodawcy. Organ podkreślił, że Wnioskodawca nie podaje kwoty zadłużenia wzmiankowanego we wniosku, nie wyraża zgody na podpis druku wywiadu środowiskowego, kieruje bezpodstawne oskarżenia wobec pracowników socjalnych i nie współpracuje z pracownikami ośrodka pomocy społecznej. Na temat możliwości podjęcia pracy w zakładzie pracy chronionej wnioskodawca reaguje agresją twierdząc, że nie przewiduje podjęcia zatrudnienia.

W ocenie organu również w sytuacji, gdy strona uniemożliwia przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, to – wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 4 u.p.s. – odmawia współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozumieniu art. 11 ust. 2 u.p.s. Zdaniem organu Wnioskodawca nie współpracuje z pracownikiem socjalnym, nie wykazuje zaangażowania w poprawę własnej sytuacji materialnej, jest osobą roszczeniową, nie wykorzystuje możliwości podjęcia zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej, jaka dopuszcza orzeczenie o niepełnosprawności (praca na stanowisku przystosowanym). Tymczasem z art. 2 ust. 1 u.p.s. wynika, że osoby ubiegające się o pomoc społeczną zobowiązane są przede wszystkim do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień, przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy.

Od opisanej decyzji odwołanie złożył Wnioskodawca, wyrażając niezadowolenie z otrzymanej decyzji, którą ocenił jako "fałszerstwo za pieniądze podatników". Podkreślił, że GOPS odmawia "uporczywie" przyznania zasiłków celowych od początku lata 2012 r. Stwierdził, że kierownik GOPS informując o podwyższeniu zasiłku stałego od października 2012 r. zapowiedziała równocześnie, że Wnioskodawca żadnego zasiłku celowego nie otrzyma.

Decyzją z [...] czerwca 2013 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (dalej: "SKO" lub "organ II instancji"), na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267; dalej w skrócie: "k.p.a."), utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję Wójta.

W uzasadnieniu SKO opisało szczegółowo stan faktyczny sprawy oceniając, że organ I instancji wykazał, iż Wnioskodawca swoim postępowaniem uchybił obowiązkowi współpracy. Zgodnie zaś z art. 11 ust. 2 u.p.s. brak współdziałania z pracownikiem socjalnym może stanowić podstawę odmowy świadczenia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu Wnioskodawca zakwestionował obie wydane w sprawie decyzje. Napisał, że dwukrotnie przedłożył w GOPS rachunki za zakup węgla po 600 kg każdorazowo, lecz "zapowiedziana uporczywość GOPS-u w odmowie przyznania celówki trwa". Zaznaczył, że udzielał, udziela i będzie udzielał informacji niezbędnych do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, ale pracownicy socjalni "za wszelką cenę dochodzą swoich racji".

W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie, powtarzając argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 03 września 2013 r., sygn. akt IV SA/Po 778/13, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu przyznał Skarżącemu prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.

Na rozprawie w dniu 07 listopada 2013 r. ustanowiony z urzędu pełnomocnik Skarżącego, adw. A. T., złożyła do akt sprawy pismo procesowe (opatrzone datą 06 listopada 2013 r.), z wnioskiem o uchylenie obu wydanych w sprawie decyzji oraz zasądzenie kosztów postępowania. W obszernym uzasadnieniu pełnomocnik wskazała, że nawet bierna (czy negatywna) postawa wnioskodawcy na etapie sporządzania wywiadu środowiskowego nie zwalania organu od obowiązku dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i nie może stanowić podstawy do instrumentalnego zastosowania art. 11 ust. 2 u.p.s. Tymczasem organ I instancji podjął tylko jedną nieudaną próbę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania Skarżącego i uznał tę okoliczność za wystarczającą podstawę do odmowy przyznania wnioskowanego zasiłku. Pełnomocnik podkreśliła, że takie stanowisko nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż Skarżący, z uwagi na orzeczoną niepełnosprawność, wymaga wsparcia w samodzielnej egzystencji. Należy przy tym uwzględnić, że przyczyną jego niepełnosprawności jest choroba psychiczna. W aktach sprawy znajduje się opinia sądowo-psychiatryczna, zgodnie z którą Skarżący cierpi na chorobę psychiczną pod postacią usystematyzowanych przewlekłych urojeń paranoicznych, nie poddających się korekcji z zewnątrz. W tych okolicznościach przedmiotowy wniosek nie powinna zostać potraktowana w sposób sztampowy. Tym bardziej, że Skarżący przedstawił organowi I instancji rachunek potwierdzający zakup opału, który nabył z posiadanych środków finansowych. Z akt sprawy nie wynika zaś, że Skarżący został uprzedzony o wizycie; nie została również podjęta próba wytłumaczenia Skarżącemu konieczności przeprowadzenia wywiadu jako przesłanki koniecznej wydania decyzji. W kontekście problemów psychicznych Skarżącego należałoby, zdaniem pełnomocnika, wymagać od pracowników opieki społecznej szczególnej empatii i wrażliwości, czy po prostu dobrej woli. Tymczasem do Skarżącego nie skierowano żadnego pisma, w którym należycie by wyjaśniono, uwzględniając poziom intelektualny Skarżącego, negatywne skutki braku zgody na przeprowadzenie wywiadu. Z powołaniem się na orzecznictwo sądowe pełnomocnik podkreśliła, że nawet, gdy brak współdziałania jest ewidentny, to za przyznaniem pomocy społecznej mogą przemawiać jej cele. Brak możliwości przyznania pomocy musi być wykazany, nie może być to gołosłowny argument mający uzasadniać niechęć udzielenia pomocy z uwagi na trudności występujące w relacjach z osobą jej potrzebującą. Z dużą ostrożnością należy oceniać brak efektywnej współpracy z niektórymi świadczeniobiorcami, zwłaszcza z osobami niepełnosprawnymi, dotkniętymi chorobą, nawet jeżeli wykazują postawę roszczeniową.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż dokonując oceny zgodności z prawem (legalności) zapadłych w sprawie decyzji obu instancji Sąd nie dopatrzył się przy ich wydaniu naruszeń prawa, które w świetle art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.; dalej w skrócie: "p.p.s.a.") skutkowałyby koniecznością uchylenia albo stwierdzenia nieważności którejkolwiek z tych decyzji, względnie stwierdzenia ich wydania z naruszeniem prawa.

Należy podkreślić, że zgodnie z art. 2 ust. 1 u.p.s. pomoc społeczna jest instytucją polityki państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1 u.p.s.), a jej zadaniem jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym poprzez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz do ich integracji ze środowiskiem (art. 3 ust. 2 u.p.s.). Jednakże obok uprawnień, ustawa o pomocy społecznej ustanawia także obowiązki po stronie osób korzystających z takiej pomocy, zaliczając do nich m.in. obowiązek współdziałania wnioskodawców w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej (art. 4 u.p.s.). W myśl art. 11 ust. 2 u.p.s. brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia.

Decyzje poddane kontroli w niniejszym postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczyły świadczenia z pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego, który to zasiłek, zgodnie z art. 39 ust. 2 u.p.s., może zostać przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Nie ulega wątpliwości, że w przypadku zgłoszenia wniosku o tego rodzaju świadczenie, konieczne jest ustalenie sytuacji osoby względnie rodziny, która się o nie ubiega. Zgodnie z art. 106 ust. 4 u.p.s. decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia zasadniczo (tj. z nieznajdującymi zastosowania w niniejszej sprawie wyjątkami dotyczącymi decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego oraz decyzji w sprawach cudzoziemców, o których mowa w art. 5a u.p.s.) wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, przy czym wywiad ten, w myśl art. 107 ust. 1 u.p.s., ma na celu ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osoby lub rodziny. Stanowi on swoiste postępowanie dowodowe, a ponieważ sporządzany jest na urzędowym formularzu, stanowi zarazem protokół w rozumieniu k.p.a. Wspomniany wyżej obowiązek współdziałania osoby z organem pomocowym dotyczy również sporządzenia wywiadu środowiskowego (jego aktualizacji), który służy udzielaniu organowi niezbędnych informacji i wyjaśnień oraz wskazywaniu i precyzowaniu zgłaszanych potrzeb.

Sąd podziela stanowisko organów obu instancji, że odmowa przyznania w niniejszej sprawie wnioskowanej pomocy znajdowała oparcie w treści art. 11 ust. 2 u.p.s., zgodnie z którym brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o pomocy społecznej wyraźnie nie precyzują, na czym dokładnie miałaby polegać realizacja ustawowego obowiązku współdziałania wnioskodawców z organami pomocy społecznej. Z pewnością jednak, w kontekście art. 106 ust. 4 u.p.s., jako jedną z form takiego współdziałania należy traktować umożliwienie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Z uwzględnieniem powyższego przyjąć należy, że postawa wnioskodawcy podlega każdorazowo ocenie organu, od której to oceny zależy udzielenie bądź odmowa udzielenia świadczenia. Organy zobligowane są do wszechstronnej analizy i oceny postawy potencjalnego beneficjenta pomocy społecznej pod kątem istnienia woli współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a także pozostałych przesłanek, których wystąpienie może skutkować odmową przyznania świadczeń. Wyegzekwowanie od wnioskodawcy obowiązku współdziałania jest istotne z uwagi na fakt, że, jak trafnie zauważyło SKO, pomoc społeczna nie może się sprowadzać do prostego rozdawnictwa świadczeń. Wobec tego, w świetle art. 11 i art. 106 u.p.s., bierna bądź roszczeniowa postawa wnioskodawcy może spowodować odmowę przyznania świadczenia bądź wstrzymanie jego wypłaty.

Z brzmienia art. 39 u.p.s. (zasiłek celowy "może być przyznany") oraz sygnalizowanego wyżej faktu, iż postawa wnioskodawcy podlega ocenie organu, wynika, że decyzja o przyznaniu bądź odmowie przyznania zasiłku celowego ma charakter decyzji uznaniowej. Organ wydający decyzję tego rodzaju nie jest związany normą prawa materialnego, z tym że argumentacja organu (tu: co do udzielenia bądź odmowy udzielenia świadczenia) musi odpowiadać zasadzie wyrażonej w art. 7 k.p.a. W myśl tego przepisu, w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie działania niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Stanowisko organu orzekającego w tym zakresie powinno znaleźć wyraz w uzasadnieniu decyzji administracyjnej sporządzonym zgodnie z wymogami art. 107 § 3 k.p.a.

W niniejszej sprawie organy obu instancji powyższym wymaganiom uczyniły zadość. Przede wszystkim wykazały w swoich decyzjach, z powołaniem się na konkretne okoliczności, że Skarżący swoim postępowaniem uchybił obowiązkowi współdziałania z organami w rozwiązywaniu swej trudnej sytuacji życiowej. Z akt sprawy wynika, że Skarżący uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w sposób określony przepisami prawa. Potwierdza to zarówno oświadczenie pracownika socjalnego (k. 15 akt adm. I inst.), jak i sam Skarżący w treści odwołania od decyzji Wójta.

W realiach niniejszej sprawy niczego nie zmienia okoliczność – trafnie podniesiona przez pełnomocnika Skarżącego – braku wcześniejszego poinformowania Skarżącego, odrębnym pismem, o dacie i godzinie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Co do zasady brak uprzedniego zawiadomienia jest obiektywnym uchybieniem organu. Jednakże w tym przypadku nie miało ono żadnego wpływu na wynik sprawy. Skarżący będąc na miejscu odmówił bowiem przeprowadzenia wywiadu środowiskowego z przyczyn zasadniczych – konsekwentnie deklarowanego przezeń braku zgody na "rewizję". To bez wątpienia zupełnie inna sytuacja niż – nie występująca w niniejszej sprawie – odmowa przeprowadzenia wywiadu środowiskowego z powodu nieuprzedzenia wcześniejszego o wizycie pracowników socjalnych i związanego z tym braku czasu, możliwości lub chęci poddania się tej czynności urzędowej przez wnioskodawcę w danym momencie.

Odnosząc się do pozostałej argumentacji pełnomocnika Skarżącego zawartej w piśmie procesowym z dnia 06 listopada 2013 r. należy stwierdzić, że zawiera ono szereg trafnych tez o charakterze ogólnych, które wszakże nie przystają do okoliczności faktycznych niniejszej sprawy.

Przede wszystkim należy podkreślić fakt – eksponowany w uzasadnieniu decyzji organu I Instancji, a znany Sądowi w niniejszym składzie z urzędu (z akt innych spraw zawisłych przed WSA w Poznaniu ze skarg W. W.) – że Skarżący nie po raz pierwszy, lecz uporczywie i od wielu miesięcy, uchyla się od umożliwienia pracownikom socjalnym przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i związanej z tym oceny stanu posiadania Wnioskodawcy oraz jego potrzeb, a także wypracowania ewentualnego planu pomocy. W związku z owym uporczywym brakiem współpracy – a zwłaszcza z uwagi na podejmowane przez pracowników socjalnych, w tej oraz wcześniejszych sprawach, liczne próby rozmów ze Skarżącym, kierowane doń przez organy administracji decyzje, a także doręczane wyroki sądów administracyjnych (z uzasadnieniami, o które Skarżący zawsze wnioskuje) – Skarżący niewątpliwie dysponuje pełną wiedzą co do negatywnych skutków, jakie wiążą się z brakiem współpracy z jego strony, w tym zwłaszcza z odmową przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Zresztą już z treści odwołania wynika jednoznacznie, że – pomimo zdiagnozowanej dysfunkcji psychicznej – Skarżący jest tych skutków w pełni świadomy, mimo to oczekuje zredukowania postępowania prowadzonego przez organ pomocy społecznej do prostego aktu przyznania zasiłku celowego zgodnie z wnioskiem. Takie działanie organu administracji byłoby jednak całkowicie sprzeczne z intencją ustawodawcy, który nie dopuszcza "automatycznego" przyznawania ("rozdawnictwa") świadczeń z pomocy społecznej tylko na podstawie treści wniosku, lecz, co do zasady, wymaga uprzedniego przeprowadzenia (względnie aktualizacji) wywiadu środowiskowego. Istotą tego wymogu jest każdorazowa rzeczywista kontrola wydawania środków z pomocy społecznej, zarówno co do samej celowości przyznania świadczenia na konkretne potrzeby, jak i co do jego wysokości. Środki na pomoc społeczną pochodzą bowiem z pieniędzy podatników, dlatego należy nimi dysponować efektywnie, co zakłada konieczność posiadania przez organy pomocy społecznej realnej wiedzy zarówno odnośnie do sytuacji finansowej wnioskodawców, w tym zakresu ich niezaspokojonych potrzeb, jak i sposobu wykorzystywania tych środków przez beneficjentów udzielonej pomocy (por. art. 11 ust. 1 u.p.s.).

W ocenie Sądu uporczywa i ostentacyjna odmowa wpuszczenia pracownika socjalnego do miejsca zamieszkania (domu) wnioskodawcy i uniemożliwianie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego stanowi wyraźną oznakę braku chęci współpracy z organami pomocowymi. Tego stanu nie zmieniłoby wysłanie pocztą do Skarżącego prawidłowego zawiadomienia o terminie i sposobie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego; przeciwnie, tylko przedłużyłoby procedowanie w sprawie.

Należy przy tym podkreślić, że Wnioskodawca, pomimo braku woli współpracy, nie jest zupełnie pozostawiony sam sobie, bez opieki i koniecznego wsparcia. Ma wszak przyznany zasiłek stały w kwocie 529 zł miesięcznie, który regularnie osobiście odbiera w siedzibie GOPS. Poza tym kontakt z Wnioskodawcą zachowuje także jego rodzina – sam Skarżący we wniosku przyznaje, że "dwaj synowie U. W." (jego synowie), przywieźli mu drzewo na opał. Pozwala to zakładać, że gdyby rzeczywiście sytuacja Wnioskodawcy tego wymagała, o niezbędną pomoc o charakterze celowym zwróciłby się do organów pomocy społecznej również któryś z członków jego rodziny.

Godzi się ponadto zauważyć, że z treści wniosku i dalszych pism składanych przez Wnioskodawcę w toku postępowania wynika, iż potrzeba, na jaką miał zostać przeznaczony zasiłek celowy – zakup opału – została już własnym staraniem Wnioskodawcy zaspokojona (opał zakupiony), a obecnie Wnioskodawca ubiega się o środki finansowe pozwalające na spłatę zaciągniętej w tym celu, jak twierdzi, pożyczki. Jest to rodzajowo inna potrzeba, której ewentualne sfinansowanie ze środków pomocy społecznej wymaga uprzedniego zweryfikowania czy pożyczka rzeczywiście została zaciągnięta. Tymczasem Skarżący uniemożliwia wyjaśnienie również tej kwestii, nie tylko nie przedstawiając żadnych dokumentów w tym zakresie, ale także odmawiając "ujawnienia swego dobroczyńcy". Jest to kolejny dowód na brak współpracy ze strony Skarżącego z pracownikami socjalnymi.

Mając wszystko to na względzie Sąd ocenia, że w toku postępowania oraz przy wydawaniu decyzji organu I instancji nie doszło do przekroczenia granic uznania administracyjnego. Organ administracji podjął wszelkie niezbędne kroki do wyjaśnienia stanu faktycznego, a samej treści rozstrzygnięcia nie sposób ocenić jako nacechowanej dowolnością. Tak samo Sąd ocenia decyzję organu II instancji.

Ubocznie Sąd zauważa, że zaskarżona decyzja została podpisana przez skład orzekający SKO wyłącznie na końcu uzasadnienia, podczas gdy dominującą praktyką kolegialnych organów administracji jest odrębne podpisywanie sentencji oraz uzasadnienia aktu, nawet jeśli uzasadnienie rozpoczyna się na tej samej karcie, na której zawarto rozstrzygnięcie. Przyjęty przez SKO sposób sygnowania decyzji, choć w ocenie Sądu nie w pełni prawidłowy, należy jednak uznać za wystarczający i nie mający wpływu na ważność decyzji. Sąd bowiem w pełni podziela pogląd zawarty w uzasadnieniu wyroku NSA z 05 czerwca 2008 r., sygn. akt I OSK 834/07 (Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl), zgodnie z którym chronologia składników decyzji administracyjnej przemawia za przyjęciem, jako wystarczającej formy, podpisania decyzji wyłącznie pod jej uzasadnieniem, jeżeli decyzja takowe zawiera. Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji jest, stosownie do dyspozycji art. 107 § 1 k.p.a., jednym z elementów konstytutywnych decyzji administracyjnej. Jak wskazał NSA w cytowanym wyroku, przepis ten nie przesądza w sposób bezwzględny, czy podpis powinien być umieszczony już pod treścią samego rozstrzygnięcia, czy dopiero lub także pod jego uzasadnieniem. Jednakże w chronologicznym ujęciu składników decyzji w art. 107 § 1 k.p.a., podpis, jako element konieczny, wymieniony został na ostatnim miejscu, a więc po rozstrzygnięciu, jak i po uzasadnieniu faktycznym i prawnym. Zatem tak ujęta przez ustawodawcę chronologia składników decyzji administracyjnej przemawia za przyjęciem, jako wystarczającej formy, podpisania decyzji wyłącznie pod jej uzasadnieniem. Nadto należy zauważyć, że kontrolowana decyzja posiada taki układ graficzny (rozstrzygnięcie i początek uzasadnienia zamieszczone na tej samej stronie), który wyklucza jakąkolwiek późniejszą ingerencję w tekst rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., skargę oddalił (punkt pierwszy sentencji wyroku).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej (punkt drugi sentencji wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 250 p.p.s.a. w zw. z § 19 pkt 1 w zw. z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), przyznając pełnomocnikowi Skarżącego wynagrodzenie (opłatę) w wysokości 240 zł podwyższone o kwotę podatku od towarów i usług (55,20 zł) – łącznie 295,20 zł.