VI SA/Wa 1885/13

Uzasadnienie

Skarżąca – B. Spółka z o.o. z siedzibą w W., złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w prawidłowym trybie

i terminie, skargę na decyzję Głównego Inspektora Transportu Drogowego z [...] kwietnia 2013 r. nr [...] o nałożeniu na nią kary pieniężnej w wysokości 10 000 złotych.

Wraz ze skargą skarżąca złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie z wpisu sądowego od skargi. Uzasadniając wniosek powołała się na trudną sytuację finansową spółki.

W oświadczeniu o majątku i dochodach podała, iż wysokość kapitału zakładowego spółki wynosi 5 000 złotych, wartość środków trwałych to 0 złotych, a strata za ostatni rok obrotowy według bilansu zamknęła się w kwocie 206 720,83 złotych. W roku

2012 spółka poniosła stratę w kwocie 206 720,83 złotych przy przychodzie

w wysokości 310 354,30 zł (vide kopia zeznania CIT-8 za rok podatkowy 2012 –

karty 29 – 32 akt). Bilans na dzień 31 grudnia 2012 r. (przedłożony w całości m.in. do sprawy o sygn. akt VI SA/Wa 1520/13; do akt niniejszej sprawy nadesłano jedynie pierwszą stronę tego dokumentu obejmującą aktywa) wskazuje, iż do poniesienia przez skarżącą straty w wysokości 224 462 złotych w znacznej mierze przyczyniło

się zaciągnięcie przez nią pożyczek długoterminowych na kwotę 202 761 złotych.

W sprawozdaniu z działalności skarżącej za rok 2012 (karta 24 akt) podano, że na przestrzeni poszczególnych miesięcy systematycznie rosła sprzedaż usług ochrony na rzecz osób fizycznych, co jednoznacznie dobrze rokuje na działalność spółki

w roku 2013. Natomiast z dodatkowych informacji i objaśnień do sprawozdania

z działalności spółki za 2012 rok, nadesłanych do sprawy o sygn. akt VI SA/Wa 1196/13, wynika, że skarżąca rozpoczęła działalność gospodarczą w marcu 2012 r., zatrudniła 265 osób, osiągnęła przychód netto ze sprzedaży usług ochrony

w wysokości 287 682,75 zł, a odnotowana strata finansowa netto w kwocie 224 462,53 złotych jest związana z zakupem 273 sztuk kas fiskalnych (niezbędnych ze względu na rodzaj prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej) za kwotę netto 109 473 złotych. Skarżąca przedstawiła również wyciąg z rachunku

bankowego za okres od 28 lutego 2013 r. do 31 maja 2013 r. (karty 33 – 57 akt), na którym saldo końcowe było ujemne (-45 zł).

Postanowieniem Referendarza sądowego z 16 sierpnia 2013 r. odmówiono skarżącej przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie wskazując na niejasny stan faktyczny środków pieniężnych posiadanych przez spółkę.

Od powyższego postanowienia skarżąca w terminie wniosła sprzeciw, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu wniosku o przyznanie prawa pomocy. Wskazała, iż w jej ocenie, dokonana przez Referendarza sądowego ocena wydolności finansowej spółki przeprowadzona została na wyrost, z jednoczesnym zignorowaniem wskazanych przez nią problemów. Uznała, że prognozowanie ewentualnych dochodów i domniemanie w zakresie możliwości płatniczych, stoi

w sprzeczności z rzeczywistą sytuacją finansową spółki. Odnosząc się do wysokiego dochodu, jaki uzyskała w 2012 r., podniosła, że wiąże się on z dużymi kosztami jego uzyskania. Wyjaśniła również, że wpłaty dokonywane przez udziałowca są niczym innym, jak próbą ratowania spółki i pochodzą z jego własnych środków finansowych.

Do sprzeciwu nie załączono żadnych dokumentów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, dalej też jako p.p.s.a.) stronie na jej wniosek może być przyznane prawo pomocy. Prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym (art. 245 § 1 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych

i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3). W przypadku osób prawnych przyznanie prawa pomocy następuje w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.).

Stosownie do treści art. 252 § 1 p.p.s.a. strona postępowania, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy, zobowiązana jest do złożenia oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej stanu

majątkowego i możliwości płatniczych lub budzi wątpliwości, strona zobowiązana jest na wezwanie złożyć, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego i dochodów (art. 255 p.p.s.a.).

W przedmiotowej sprawie powyższy warunek dopuszczalności przyznania

prawa pomocy nie został spełniony. W wykonaniu zarządzenia z 15 lipca 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 1885/13 (k. 20), pismem z 18 lipca 2013 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do nadesłania dokumentów potwierdzających sytuację finansowa spółki tj.:

- rocznego sprawozdania finansowego spółki za rok 2012;

- dokumentu wskazującego na wysokość osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2013 r. – np. odpisu księgi rachunkowej na koniec kwietnia 2013 r.;

- wyciągów z posiadanych przez spółkę rachunków bankowych za okres

ostatnich 3 miesięcy, obejmujących informację o wszystkich transakcjach dokonanych na rachunkach w objęty wezwaniem terminie.

Jak wynika z akt sprawy powyższe wezwanie zostało wykonane przez skarżącą jedynie połowicznie. Również wnosząc sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego, skarżąca nie wykazała dodatkowych okoliczności, w tym nie przedstawiła dodatkowych dowodów w sprawie.

Należy podkreślić, iż brak jest podstaw do prowadzenia z urzędu postępowania w sprawie sytuacji majątkowej wnioskodawcy, jeżeli on sam uchyla się od złożenia niezbędnych do oceny tej sytuacji dokumentów.

Dokonując analizy załączonej do akt sprawy dokumentacji, przedstawiającej sytuację finansową spółki, Sąd uznał, iż jest ona niewystarczająca do oceny stanu majątkowego i możliwości płatniczych skarżącej. Stosując zasadę prowadzenia postępowania bez zbędnej zwłoki Sąd odstąpił od ponownego wzywania skarżącej

do nadesłania dokumentu wskazującego na wysokość osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w 2013 r. – np. odpisu księgi rachunkowej na koniec kwietnia 2013 r. przyjmując, iż skoro skarżąca wnosząc sprzeciw nie załączyła wymaganego dokumentu (do nadesłania którego była wcześniej wezwana) kolejne wezwanie skarżącej może okazać się bezskuteczne.

Przechodząc do rozpoznania wniosku w oparciu o materiał zgromadzony

w sprawie należało uznać, iż bezsprzecznie działalność gospodarczą skarżącą rozpoczęła w marcu 2012 r. W roku rozpoczęcia działalności poniosła stratę

w kwocie 224 462,53 złotych, wynikającą z zakupu kas fiskalnych, niezbędnych do prowadzenia firmy (koszt 109 473 złotych). Wyciągi z konta bankowego skarżącej za okres od 28 lutego 2013 r. do 31 maja 2013 r. (karty 33 - 57 akt) oraz oświadczenie zawarte w sprzeciwie, potwierdzają, że jedynym przychodem spółki, są wpłaty dokonywane przez udziałowca – E. B., który regularnie wpłaca na konto firmy kwoty od 5 000 do 20 000 złotych. Nie bez znaczenia dla sprawy jest oświadczenie skarżącej, zawarte w sprawozdaniu z działalności firmy za rok 2012 r.

w którym wskazano, iż: "do osiągnięć za rok 2012 należy zaliczyć fakt, że na przestrzeni poszczególnych miesięcy systematycznie rosła sprzedaż usług ochrony na rzecz osób fizycznych (rozliczana za pomocą kas fiskalnych) co jednoznacznie rokuje na działalność spółki w następnym roku, tj. w 2013 roku", jak również wykazane na rachunku bankowym wpłaty na rzecz K. s.c. za obsługę prawną firmy oscylujące w granicach 3 000 złotych miesięcznie.

Uwzględniając powyższe, odstępując od złożenia wymaganych dokumentów skarżąca nie usunęła wątpliwości Sądu, związanych z rzeczywistą sytuacją

finansową spółki, w tym wpływów ze sprzedaży usług, których liczba, jak sama podniosła, systematycznie rosła. Powyższe uniemożliwiło dokonanie oceny sytuacji materialnej skarżącej w kontekście przesłanek uzasadniających przyznanie stronie prawa pomocy.

Z regulacji prawnych dotyczących kosztów sądowych można wysnuć wniosek, że są one zasadą, natomiast zwolnienie z ich uiszczenia powinno nastąpić w sytuacjach wyjątkowych. Koszty sądowe należy traktować jako bieżące wydatki w budżecie firmy, które powinny być zaspokajane na równi z innymi podstawowymi wydatkami. Dlatego też wniosek o przyznanie prawa pomocy winien być

sporządzony w sposób rzetelny, uwzględniający wszelkie informacje niezbędne do oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy a wskazane w nim okoliczności, stosownie do wytycznych wynikających z treści art. 255 p.p.s.a, powinny być na żądanie Sądu należycie udokumentowane.

Dla potrzeb niniejszej sprawy nadmienić należy, iż w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowany jest pogląd odnośnie ciężaru dowodu w postępowaniu dotyczącym wniosku o przyznanie prawa pomocy. Wskazuje się bowiem, iż rzeczą wnioskodawcy jako zainteresowanego jest wykazanie, że jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie,

o którym mowa w przepisach regulujących instytucję przyznania prawa pomocy. Tym samym to na wnioskującym spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy, zaś rozstrzygnięcie Sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione (por. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 stycznia 2005 r., sygn. akt I SA/Gd 758/04, opubl. w bazie LEX nr 203329).

W ocenie Sądu, przedstawiona przez skarżącego sytuacja materialna analizowana w oparciu o przedstawione przez stronę dokumentu oraz złożone wyjaśnienia nie uzasadnia przyznania stronie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 w zw. z art. 260 p.p.s.a. postanowił jak w sentencji.