V SA/Wa 1040/13

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi złożonej przez G. N. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą P. jest decyzja Szefa Służby Celnej z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] września 2012 r. nr [...] o odmowie zmiany decyzji Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...].

Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym.

W dniu 17 listopada 2011 r. skarzący wystapił o udzielenie wiążącej informacji taryfowej (WIT) dla towaru pod nazwą handlową “A.", wnioskując o jego zaklasyfikowanie do kodu CN 3004 50 00. Był to powtórny wniosek strony o wydanie WIT dla ww. towaru, w miejsce decyzji z dnia [...] sierpnia 2005 r. nr [...], w której wskazano klasyfikację taryfową do kodu CN 2106 90 98.

Dyrektor lzby Celnej w W. wiążącą informacją taryfową nr [...] z dnia [...] stycznia 2012 r. ustalił klasyfikację tatyfową wskazanego przez wnioskodawcę, podając jako właściwy kod CN 2106 90 98, obejmujący pozostałe przetwory spożywcze, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone. Klasyfikacji tej dokonano w oparciu o postanowienia 1. i 6. reguły Ogólnych Reguł Interpretacji Nomenklatury Scalonej oraz zgodnie z komentarzem do uwagi dodatkowej 1. do działu 30. zawartym w Notach wyjaśniających do Nomenklatury Scalonej Unii Europejskiej.

Od powołanej powyżej decyzji z dnia [...] stycznia 2012 r. skarżący nie złożył odwołania. W dniu 10 maja 2012 r. wniósł natomiast wniosek o zmianę klasyfikacji w trybie wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną na mocy art. 240 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej – dalej jako O.p.

Dyrektor Izby Celnej postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012 r. wznowił postępowanie, a decyzją z dnia [...] lipca 2012 r. odmówił uchylenia decyzji z dnia [...] stycznia 2012 r. Również od tej decyzji strona nie wniosła odwołania.

W dniu 13 sierpnia 2012 r. skarżący złożył wniosek o zmianę wiążącej informacji taryfowej z dnia [...] stycznia 2012 r. poprzez zastosowanie w niej kodu CN 3004 50 00. Tym razem skarżący oparł swój wniosek na art. 253 §1 O.p. w związku z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne.

W wyniku rozpoznania ww. wniosku Dyrektor Izby Celnej w W. wydał w dniu [...] września 2012 r. decyzję odmawiającą zmiany własnej decyzji z dnia [...] stycznia 2012 r.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący wniósł o jej uchylenie i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy poprzez zastosowanie do zgłoszonego produktu leczniczego A. kalsyfikacji towarów w nomenklaturze celnej nr 3004 50 00 (lek zawierający witaminy) zamiast klasyfikacji nr 2106 90 98 (pozostałe preparaty spożywcze, suplementy diety). Odwołujący się podniósł zarzuty naruszenia:

- art. 253 § 1 O.p. w zw. z art. 73 ust. 1 Prawa celnego, polegający na przyjęciu przez organ, że decyzja rozstrzygająca o prawidłowej klasyfikacji produktu tworzy prawa nabyte dla strony, a co za tym idzie nie może ulec zmianie na podstawie przedmiotowego przepisu oraz na nierozważeniu przez organ istnienia przesłanek "interesu publicznego" i “ważnego interesu podatnika", przemawiającymi za zmianą wskazanej we wniosku decyzji;

- art. 253a w zw. z art. 120, w zw. z art. 122, w zw. z art. 168 § 2 O.p., w zw. z art. 73 ust. 1 Prawa celnego poprzez niezastosowanie wobec przyjęcia, że organ jest związany wskazaną przez stronę podstawą prawną ewentualnego załatwienia sprawy i przez to niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla prawidłowości rozstrzygnięcia sprawy;

- art. 122, w związku z art. 187 § 1 i art. 188 O.p., w związku z art. 73 ust. 1 Prawa celnego, poprzez niepodjęcie przez organ wszelkich niezbędnych czynności celem ustalenia stanu faktycznego sprawy, polegające m.in. na niezebraniu i nierozpatrzeniu materiału dowodowego w sprawie w sposób wyczerpujący oraz na pominięciu zawnioskowanych przez stronę dowodów w załączonych do wniosku dokumentów, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy;

- art. 121 § 1 O.p., w związku z art. 73 ust. 1 ustawy Prawo celne, poprzez prowadzenie postępowania w sposób naruszający zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów administracji publicznej.

W wyniku rozpoznania odwołania decyzją z dnia [...] stycznia 2013 r. Szef Służby Celnej utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] września 2013 r. W uzasadnieniu organ II instancji wyjaśnił, że instytucja zmiany (uchylenia) decyzji nie ma służyć merytorycznemu rozstrzygnięciu sprawy, lecz jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia umożliwiającym wzruszenie decyzji pomimo jej ostateczności. Jest to wyjątek od generalnej zasady trwałości decyzji ostatecznej, o której mowa w art. 128 O.p.. Rozstrzygnięcie w kwestii uchylenia, bądź zmiany decyzji posiada ponadto uznaniowy charakter, co oznacza, że w przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek może być wydana decyzja o zmianie lub uchyleniu decyzji, a brak którejkolwiek stanowi o obowiązku wydania decyzji odmownej.

Dalej organ wskazał, że zgodnie z art. 253 §1 O.p. decyzja ostateczna na mocy której strona nie nabyła prawa, może być uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes strony. Jedynie w przypadku zaistnienia wszystkich wymienionych w powołanym przepisie przesłanek organ podatkowy (celny) może wydać decyzję o zmianie lub uchyleniu decyzji ostatecznej. Przed ustaleniem czy zachodzi przesłanka interesu publicznego lub ważnego interesu strony organ rozpoznający wniosek musi stwierdzić, że objeta wnioskiem strony decyzja ostateczna nie tworzy praw nabytych dla strony.

W rozpoznawanej sprawie w ocenie organu odwoławczego decyzja Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] stycznia 2012 r. stworzyła prawa nabyte dla strony. Powołując się na poglądy wyrażane w doktrynie organ stwierdził bowiem, iż przez nabycie prawa należy bowiem rozumieć każdą korzyść, jaką strona wyciąga pod względem prawnym z załatwienia sprawy decyzją. Korzyścią jaką w ocenie organu odwoławczego odniosła strona na podstawie ww. decyzji była pewność prawna w zakresie klasyfikacji taryfowej opisanego w decyzji towaru.

Następnie organ odwoławczy wskazał, że w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiły również przeslanki określone w art. 253a §1 O.p. umożliwiające zmianę lub uchylenie decyzji ostatecznej, w sytuacji gdy strona na jej podstawie uzyskała prawo. W ocenie organu za zmianą lub uchyleniem decyzji nie przemawiał bowiem ani interes publiczny ani ważny interes strony, o których mowa w powołanym przepisie.

Dalej organ odwoławczy odniósł się do zarzutów strony dotyczących nieprawidłowego przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wskazał w tym zakresie, że w zgromadzeniu materiału dowodowego strona czynnie uczestniczyła. Postępowanie wszczęte jej wnioskiem zakończyło się wydaniem decyzji z dnia [...] stycznia 2012 r., od której strona nie wniosła odwołania. Zarzuty podniesione w odwołaniu złożonym w postępowaniu nadzwyczajnym odnoszące się do prawidłowej klasyfikacji taryfowej towaru powinny natomiast zostać podniesione w zwykłym trybie dowoławczym. Argumenty te wskazują bowiem na zamiar podważenia decyzji WIT, a nie decyzji organu I instancji wydanej w postępowaniu nadzwyczajnym.

W skardze skarzący wniósł o uchylenie decyzji Szefa Służby Celnej podnosząc zarzuty naruszenia:

- prawa materialnego: pozycji 3004 Polskiej Nomenklatury Scalonej przez niewłaściwe zastosowanie, polegające na błędnej ocenie, że organ I instancji prawidłowo odmówił zastosowania tej pozycji w niniejszej sprawie,

- naruszenie przepisów postępowania, w szczególności: art. 122, art. 187 § 1, art. 191 oraz art. 210 § 4 O.p. w związku z art. 262 Kodeksu celnego przez wydanie decyzji przy błędnie ustalonym stanie faktycznym sprawy i zaklasyfikowanie towaru do pozycji 2106 Nomenklatury Scalonej, a nie do pozycji 3004.

Ponadto skarżący oświadczył, iż podtrzymuje zarzuty podniesione w odwołaniu od decyzji organu I nstancji z dnia 20 września 2012 r.

W uzasadnieniu skargi skarzący wskazał, że organy orzekające w niniejszej sprawie nie przeprowadziły analizy pozycji 2106 i 3004. Gdyby to uczyniły wówczas klasyfikacja spornego towaru do pozycji 3004 byłaby oczywista. Pozycja ta sformułowana jest bowiem w ten sposób, że zakwalifikowanie towaru do niej jest zależne w pierwszym rzędzie od tego, czy spełnione jest kryterium przeznaczenia dla celów terapeutycznych lub profilaktycznych. Wymienione są też właściwości towaru, tj. zmieszanie lub niezmieszanie produktów oraz sposób przygotowania w odmierzonych dawkach lub w opakowaniach do sprzedaży detalicznej.

Produkt A. odpowiada wszystkim wymienionym warunkom. Jest złożony z produktów zmieszanych, przeznaczony dla celów terapeutycznych lub profilaktycznych, przygotowany w odmierzonych dawkach do sprzedaży detalicznej. Ponadto, ze względu na wpisanie go do wykazu produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzonym przez Ministra Zdrowia pod poz. 727 jest on również lekiem. Skarżący dodał ponadto, że o kwalifikacji towaru w rozumieniu taryfy celnej decyduje jego przeznaczenie nadane przez producenta, który w tym przypadku jednoznacznie podał, że celem preparatu jest leczenie chorób u dzieci, np. przeziębień, nawracającego zakażenia górnych dróg oddechowych.

O lecznichych właściwościach powołanego preparatu świadczy również świadectwo jego rejestracji jako leku, które jest bezspornie dokumentem urzędowym stwierdzającym, że towar został wpisany do Rejestru Środków Farmaceutycznych. Poza tym, nawet gdyby przyjąć twierdzenie zarówno organu I, jak i II instancji, iż sporny produkt jest preparatem spożywczym (suplementem diety), to nie przesądza to o jego klasyfikacji pod pozycją 2106. Pojęcie "substancji o działaniu leczniczym" odnosi się do substancji czynnej, aktywnej leczniczo, której immanentną cechą jest zdolność do samodzielnego zwalczania chorób lub zapobiegania im, co wynika z faktu, iż nawet jeśli w konkretnym preparacie użyto takiej substancji w celach innych niż lecznicze, np. dla poprawienia smaku, to nie przestaje ona być substancją leczniczą.

W odpowiedzi na skargę Szef Służby Celnej wniósł o oddalenie skargi podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Na wstępie wskazać należy, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, która jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej – patrz art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269, z późn. zm.). Uzupełnieniem tego zapisu jest treść art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.), w którym wskazano, iż sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie.

W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jej wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi uchylenie rozstrzygnięcia.

Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja nie została wydana z naruszeniem przepisów prawa.

Podstawę wniosku skarżącego o zmianę decyzji WIT z dnia [...] stycznia 2012 r. stanowił art. 253 §1 O.p., zgodnie z którym decyzja ostateczna, na mocy której strona nie nabyła prawa, może być uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy (celny), który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika.

Treść powołanego przepisu wskazuje bez wątpienia, iż dopiero spełnienie wszystkich wymienionych w nim przesłanek (przesłanki interesu publicznego lub ważnego interesu strony nie muszą występować łącznie) daje organowi możliwość zmiany bądź uchylenia decyzji ostatecznej w ramach uznania administracyjnego. Natomiast nieziszczenie się którejkolwiek z nich tę możliwość wyklucza. Taka właśnie sytuacja w ocenie Szefa Służby Celnej miała miejsce w rozpoznawanej sprawie i Sąd tę ocenę podziela. Wskazać bowiem należy, że nie została spełniona przesłanka nie nabycia prawa przez stronę na podstawie decyzji ostatecznej z dnia [...] stycznia 2012 r. Brak spełnienia tego warunku, wymienionego w powołanym przepisie w pierwszej kolejności, czynił zbędnymi rozważania, co do spełnienia pozostałych wskazanych w nim przesłanek – interesu publicznego oraz ważnego interesu strony.

W odniesieniu do pojęcia "nabycia prawa" wskazać należy, iż w doktrynie jak i w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ukształtował się pogląd, zgodnie z którym pojęcie to należy rozumieć szeroko. Przyjmuje się bowiem, że każde indywidualne rozstrzygnięcie prawne, które ma znamiona rozstrzygnięcia merytorycznego w sprawie i kształtuje sytuację prawną strony, należy traktować jako rozstrzygnięcie, na podstawie którego strona "nabywa prawa" (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 maja 2003 r., sygn. akt IV SA3205/01, Monitor Prawny 2003/14/627). W doktrynie wskazuje się, że przez nabycie prawa należy rozumieć każdą korzyść, jaką strona wyciąga pod względem prawnym z załatwienia sprawy decyzją [J. Borkowski, [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2002, s. 680]. Korzyść ta może polegać na zwiększeniu się uprawnień lub ograniczeniu obowiązków. Dotyczy to nie tylko decyzji konstytutywnych - uzyskanie pewności prawnej, wynikające z wydania decyzji deklaratywnej, także jest nabyciem prawa [B. Adamiak, J. Borkowski, Polskie postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 1999, s. 311].

Ustalenie, że decyzja nie tworzy praw nabytych dla żadnej ze stron postępowania wymaga stwierdzenia, że z treści rozstrzygnięcia strony nie mogą wywieść dla siebie żadnych korzyści prawnych, nie mogą wywieść ani uprawnień ani też sprecyzowania swoich obowiązków (m.in. w zakresie należności celno-podatkowych związanych z importem towarów) bądź obowiązków innych podmiotów, które byłyby korelatem ich uprawnień.

Akceptując ww. poglądy wskazać należy, że celem wiążącej informacji taryfowej jest nie tylko zapewnienie przejrzystości informacji celnej i jednolitego zastosowania Wspólnej Taryfy Celnej UE, lecz również zapewnienie importerowi na przyszłość pewności sytuacji prawnej w sferze handlu zagranicznego. Decyzja WIT może być wydawana wówczas, gdy wnioskodawca przewiduje przywóz lub wywóz towaru, o klasyfikację którego występuje. Nie ma przy tym znaczenia, czy adresat takiej decyzji faktycznie ją w tym celu wykorzysta i na jej podstawie poprawnie określi należności celno-podatkowe. Jak wskazano powyżej do uznania "nabycia prawa" wystarczająca jest bowiem nawet sama możliwość wywiedzenia z decyzji korzyści prawnych np. w postaci pewności co do klasyfikacji taryfowej towaru.

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, że ocena, czy strona nabyła lub nie nabyła praw z decyzji ostatecznej, dokonana została w zaskarżonej decyzji prawidłowo.

W odniesieniu do zarzutów skarżącego dotyczących naruszenia przepisów materialnych i procesowych, które miały doprowadzić do błędnej klasyfikacji taryfowej towaru A. podkreślić należy, że postępowanie wszczęte wnioskiem z dnia 9 sierpnia 2012 r. miało charakter nadzwyczajny. W związku z tym orzekające w sprawie organy zobowiązane były ocenić, czy w sprawie wystąpiły przesłanki odnoszące się do tego trybu, tj. czy strona na podstawie decyzji ostatecznej nabyła/nie nabyła prawa oraz czy za zmianą lub uchyleniem przemawia interes publiczny lub ważny interes strony. Organy te nie były natomiast upoważnione do oceny argumentacji skarżącego przemawiającej za zmianą klasyfikacji taryfowej ww. towaru. Takie argumenty – dotyczące składu towaru o nazwie A. i jego przeznaczenia – skarżący powinien podnieść w zwykłym postępowaniu odwoławczym od WIT z dnia [...] stycznia 2012 r. Odwołania takiego skarżący jednak nie złożył.

W ocenie Sądu prawidłowe były również rozważania organu dotyczące ewentualnej zmiany lub uchylenia decyzji z dnia [...] stycznia 2012 r. w oparciu o art. 253a §1 O.p. Spełnienia przesłanek wymienionych w tym przepisie, tj. interesu publicznego i ważnego interesu strony nie można bowiem upatrywać w okoliczności funkcjonowania w obrocie decyzji Ministra Zdrowia określającej A. jako lek i wpisania go do Rejestru Środków Farmaceutycznych, przy jednoczesnym pozostawaniu w obrocie ww. decyzji WIT z dnia [...] stycznia 2012 r., określającej ten sam produkt, jako suplement diety. Dla klasyfikacji taryfowej – która zgodnie z art. 69 i art. 70 Prawa celnego może być dokonywana wyłącznie przez organ celny – kluczowe znaczenie mają bowiem postanowienia dotyczące nomenklatury taryfowej, niezależnie od odmiennego określania klasyfikowanego towaru w innych przepisach, czy decyzjach.

Z tych względów, w oparciu o art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalił skargę.