I SA/Po 723/13

Uzasadnienie

Skarżący KS, reprezentowany przez adwokata, pismem z dnia [...] wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące od stycznia do grudnia 2006r. Równocześnie złożył sporządzony w dniu [...] na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku podał, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny. Wskazał, że nie ma majątku i środków finansowych. Wyjaśnił, że prowadzone są przeciwko niemu postępowania egzekucyjne przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Komorników Sądowych i banki. Jedyny składnik majątku jaki posiada obciążony jest hipoteką ustawową na rzecz Urzędu Skarbowego i banków. Skarżący oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z [...] córką. Nie posiada domu, mieszkania, nieruchomości rolnej, oszczędności, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, posiada natomiast halę w J o pow. [...] m2. Wnioskodawca z tytułu wynagrodzenia za pracę uzyskuje dochód brutto w wysokości ok. [...].

Na wezwanie z dnia [...] do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący w odpowiedzi z dnia [...] oświadczył, że ponosi koszty miesięcznego utrzymania w wysokości ok. [...], przy czym [...]. Podał, że zaciągnął [...] kredyty w dniu [...] w A i w [...] w B. Kredyty zostały zaciągnięte na cele prowadzonej działalności gospodarczej. Harmonogram spłaty rat nie obowiązuje, ponieważ umowy kredytowe zostały wypowiedziane i są prowadzone obecnie postępowania egzekucyjne. Skarżący wyjaśnił, że jest zatrudniony w firmie C JS na umowę o pracę na czas nieokreślony na [...] etatu oraz w firmie D Sp. z o.o. na umowę o pracę na czas nieokreślony na [...] etatu i nie osiąga żadnych innych dochodów. Skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z córką, która nie uzyskuje żadnych dochodów. Skarżący oświadczył, że nie posiada domu, mieszkania, nieruchomości rolnej, oszczędności, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, pojazdu mechanicznego podlegającego obowiązkowi rejestracji, udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Posiada natomiast halę w J o pow. [...] m2. Wnioskodawca podał, że dom, w którym mieszka, należy do jego siostry WS. Skarżący oświadczył, że są przeciwko niemu prowadzone następujące postępowania egzekucyjne:

1). przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym [...], należność główna [...], odsetki [...], opłata egzekucyjna [...],

2). z wniosku A na kwotę [...] należności głównej,

3). przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na kwotę [...],

4). przez Naczelnika Urzędu Skarbowego na łączną kwotę [...].

Skarżący podał, że nie pozostaje w związku małżeńskim i nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z matką swojego dziecka. Nie otrzymuje on również żadnych środków pieniężnych na utrzymanie córki. Do pisma załączył kserokopie: zawiadomienia Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia [...] o zmianie wysokości zajęcia, zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] o wszczęciu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia [...], sygn. akt [...] wystawionego przez Sąd Rejonowy, pisma Komornika Sądowego z dnia [...] o zajęciu na wniosek wierzyciela B w W wierzytelności KS należnych mu od JS - C z tytułu najmu hali użytkowej, która jest położona w miejscowości J, wydruków z listy płac, umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia [...], aneksu do umowy o pracę z dnia [...], umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia [...], historię rachunku bankowego prowadzonego w E za okres [...], z której wynika, że na rachunku bankowym w podanym przedziale dat nie odnotowano żadnych operacji.

W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm., dalej jako "P.p.s.a.") zasadą jest, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątkiem od tej zasady jest instytucja prawa pomocy i zgodnie z art. 245 § 1 P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 i § 3 P.p.s.a.). Art. 246 § 1 P.p.s.a. stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje :

1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że z argumentacji skarżącego wynika, iż zasadnym jest zwolnienie go od kosztów sądowych, gdyż wykazał, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z córką. Wnioskodawca poza halą w J, na której ustanowiono hipotekę ustawową, nie posiada żadnych innych nieruchomości, w tym domu, mieszkania oraz oszczędności, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, pojazdów mechanicznych podlegających obowiązkowi rejestracji ani udziałów w spółkach z o.o. Skarżący mieszka w domu będącym własnością jego siostry. Utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę. Skarżący wynajmuje halę, jednakże wierzytelność z tytułu najmu hali została zajęta przez Komornika Sądowego i wobec tego nie uzyskuje z tego tytułu żadnych dochodów. Przeciwko skarżącemu prowadzone są liczne postępowania egzekucyjne. Z akt sądowych o sygn. [...] wynika, że skarżący w dniu [...] zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

Skarżący w złożonych oświadczeniach wykazał zatem, że nie posiada żadnych środków pieniężnych oraz majątku, który mógłby stanowić źródło finansowania kosztów sądowych w przedmiotowej sprawie.

Podkreślić w tym miejscu należy, że zgodnie z treścią art. 249 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy może być cofnięte w całości lub w części, jeżeli okaże się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.

Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.