I SA/Kr 212/13

Uzasadnienie

Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, w sprawie ze skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 14 grudnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania

Jak wynika z uzasadnienia wniosku, zawartego w nim "oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach", nadesłanych dokumentów oraz akt sprawy skarżący prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną. Skarżący prowadzi działalność gospodarczą, która przynosi ok. 1500zł miesięcznie. W 2012r. przychód skarżącego wyniósł 68.126,15 zł. Żona skarżącego uzyskuje dochód w wysokości ok. 1000zł miesięcznie, a do tego zawarła umowę zlecenia do dnia 30 czerwca 2013r.z Uniwersytetem Rolniczym na kwotę 6000zł. Małżonkowie są właścicielami trzypokojowego lokalu mieszkalnego. Miesięczne koszty utrzymania w gospodarstwie domowym to: 250 zł za prąd, 100 zł za gaz, 600zł za mieszkanie, 813 zł za kredyt samochodowy.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013r. Referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie zwolnił skarżącego od kosztów sądowych w zakresie ½ części, oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

Od powyższego postanowienia skutecznie wniesiono sprzeciw. Skarżący wskazał, iż jest osobą ubogą i nie ma środków na uiszczenie wpisu, co ogranicza konstytucyjne prawo skarżącego do sądu.

Na wezwanie Sądu skarżący oświadczył nadto, iż miesięczne wydatki na żywność wynoszą ok. 400 zł, a na lekarstwa 100 zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 259 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.), od postanowień, wydanych przez referendarza sądowego przysługuje sprzeciw do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. W wypadku wniesienia sprzeciwu postanowienie, przeciwko któremu został wniesiony traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym (art. 260 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Stosownie do treści art. 245 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2), natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3).

Zgodnie z artykułem 246 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. W orzecznictwie sądowym powszechnie prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób pozostających w faktycznym ubóstwie.

Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepubl.), stwierdził, iż opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej i dlatego muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy trzeba zaznaczyć, iż skarżący wskazał, że wraz z małżonką uzyskuje miesięczny dochód w wysokości ok. 2500 zł miesięcznie. Jak wynika z zestawienia wydatków przedłożonego przez skarżącego koszty miesięcznego utrzymania rodziny wynoszą ok. 2200 zł.

Wpis od skargi w niniejszej sprawie wynosi 100 zł.

Sąd wziął pod uwagę, że niniejsza sprawa nie jest jedyną zawisłą przed tut. Sądem, a tam wysokość wpisów od skarg jest wyższa. Skarżący także w pozostałych sprawach złożył wnioski o prawo pomocy.

Dlatego też Sąd doszedł do przekonania, że z uwagi na kwoty uzyskiwanych dochodów, przekraczających wydatki skarżący jest w stanie bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny ponieść koszty sądowe ponad kwotę stanowiącą równowartość ½ części kosztów. W ocenie Sądu zwolnienie skarżącego z kosztów sądowych w ½ części jest adekwatne do jego sytuacji materialnej oraz czyni zadość wymogom zapewnienia skarżącemu prawa do Sądu. Szczególnie, że pozostałe sprawy także będą rozpoznawane przez Sąd pod kątem udzielenia prawa pomocy.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz art. 260 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi