V SA/Wa 556/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi utrzymał w mocy decyzję organu I instancji ustalającą wobec E. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością kwotę nienależnie zwolnionego zabezpieczenia z tytułu zaliczkowej refundacji wywozowej w wysokości 698.310,00 zł wypłaconej przez Agencję Rynku Rolnego do wniosku WPR1 nr [...] z dnia [...] sierpnia 2004 r. oraz nakładającą na ww. Spółkę obowiązek zwrotu tej kwoty wraz z odsetkami od dnia zwolnienia zabezpieczenia do dnia poprzedzającego dzień zapłaty.

Pismem z dnia 26 lutego 2013 r. złożonym w toku postępowania sądowego ze skargi na ww. decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, E. Sp. z o.o. zwróciła się o wstrzymanie wykonalności zaskarżonej do tut. Sądu decyzji.

W uzasadnieniu wniosku skarżąca Spółka powołała się na trudną sytuację finansową podkreślając przy tym, iż zaskarżona decyzja jest jedną z kilku decyzji zobowiązujących Skarżącą do zwrotu podobnej wielkości kwot w analogicznych stanach faktycznych. Wyjaśniono również, iż w związku z toczącymi się postępowania z udziałem Skarżącej, zwróciła się ona za wiedzą i akceptacją organu do Ambasadora K. w Polsce o pomoc prawną, celem rozwiązania powstałych w sprawie wątpliwości prawnych.

Postanowieniem z dnia 28 marca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie opierając się na argumentacji przedstawionej przez skarżącą wstrzymał wykonanie ww. decyzji.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskazując w pierwszej kolejności, iż wniosek skarżącej nie został poparty jakimikolwiek dokumentami dotyczącymi jej sytuacji finansowej i majątkowej. W ocenie Ministra takie braki w uzasadnieniu wniosku powinny uniemożliwić Sądowi jego merytoryczną ocenę. Ponadto organ podkreślił, iż skarżąca w dniu 22 marca 2013 r., a więc jeszcze przed wydaniem zaskarżonego postanowienia WSA w Warszawie, dokonała spłaty wszelkich zobowiązań wynikających z zaskarżonych decyzji ustalających kwoty nienależnie zwolnionego zabezpieczenia z tytułu zaliczkowej refundacji wywozowej. Suma tych zobowiązań (obejmująca m.in. kwotę wymienioną w zaskarżonej decyzji) wyniosła 12.836.401,00 zł. W ocenie organu dobrowolna spłata takiej kwoty, bez udziału organu egzekucyjnego, wyraźnie świadczy o tym, iż płynność finansowa skarżącej nie jest zachwiana, a skutki wskazywane jako ewentualna podstawa do wstrzymania wykonania decyzji jej nie dotyczą.

Postanowieniem z dnia 9 maja 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił własne postanowienie z dnia 28 marca 2013 r. na podstawie art. 195 §2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), dalej p.p.s.a. Zgodnie natomiast z zarządzeniem wydanym również 9 maja 2013 r. skarżąca została wezwana o wyjaśnienie, czy w związku z uiszczeniem kwoty objętej zaskarżoną decyzją cofa wniosek o wstrzymanie wykonania tejże decyzji. W przypadku udzielenia negatywnej odpowiedzi na tak postawione pytanie skarżąca została wezwana o nadesłanie dokumentacji finansowej potwierdzającej, iż wykonanie zaskarżonej decyzji spowoduje niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowoduje trudne do odwrócenia skutki.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie skarżąca oświadczyła, iż podtrzymuje wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji oraz nadesłała sprawozdanie finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta. Wskazała, iż za rok obrotowy zakończony 30 września 2012 r. poniosła stratę netto w wysokości 4.840.000 zł. Ponadto skarżąca Spółka wykazuje ujemne kapitały własne w kwocie 13.216.000 zł.

Skarżąca oświadczyła również, iż spłata kwoty 698.310,10 zł objętej zaskarżoną decyzją nastąpiła z pożyczki udzielonej przez głównego udziałowca, co nie tylko pogarsza i tak złą sytuację finansową Spółki, ale naraża ją na pogłębienie trudnych do odwrócenia skutków.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, co następuje:

Zgodnie z art. 61 § 3 p.p.s.a., po przekazaniu sądowi skargi, sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1 ustawy, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Należy zwrócić uwagę na to, iż przesłanki wstrzymania wykonania decyzji dotyczą zdarzeń przyszłych, będących spodziewanym skutkiem wykonania aktu lub czynności, czy to w drodze egzekucji administracyjnej, czy to w wyniku działań osób trzecich realizujących swoje uprawnienia lub obowiązki. Skutki te mają w ocenie wniosku znaczenie niejako potencjalne. Nie jest wymagane, żeby w jakimś zakresie, mniejszym lub większym rzeczywiście wystąpiły. Przepis art. 61 § 3 zd. 1 ustawy wymaga jedynie zagrożenia ich wystąpienia ("zachodzi niebezpieczeństwo"), czyli można się ich spodziewać na podstawie racjonalnej oceny zakresu, zasad i tytułu wykonania aktu lub czynności w czasie zawisłości sprawy w sądzie administracyjnym (por. J. Borkowski, Wstrzymanie wykonania decyzji w postępowaniu kasacyjnym, Monitor Prawniczy, 2006 r., nr 14, s. 677).

W konsekwencji uznać należy, że zastosowanie ochrony przewidzianej w art. 61 § 3 p.p.s.a. ma zastosowanie tylko i wyłącznie w stosunku do decyzji, które nadają się do wykonania.

Przenosząc ww. uregulowanie prawne na grunt niniejszej sprawy Sąd stwierdza, że wniosek skarżącej o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji nie zasługuje na uwzględnienie z jednego kluczowego powodu. Chodzi tu mianowicie o fakt wykonania zaskarżonej decyzji przez skarżącą, tj. o dokonanie spłaty całej kwoty nienależnie zwolnionego zabezpieczenia z tytułu zaliczkowej refundacji wywozowej wraz z odsetkami, przed wydaniem przez Sąd rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku o wstrzymanie wykonania tejże decyzji.

Podkreślenia wymaga, iż brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o wstrzymanie wykonania, w sytuacji gdy skutki, które wynikają z wykonania decyzji już wystąpiły, gdyż instytucja wstrzymania wykonania określonego aktu lub czynności jest postrzegana jako tymczasowa ochrona podmiotu, który wniosek taki składa przed ewentualnymi skutkami kontrolowanego przez Sąd działania organu administracji publicznej. Objęcie skarżącej ochroną przewidzianą w art. 61 § 3 p.p.s.a. może mieć miejsce – jak wskazano powyżej – tylko i wyłącznie w przypadku zaskarżenia decyzji, która nadaje się do wykonania i która ma być w przyszłości wykonana. Zatem w sytuacji, gdy decyzja została już wykonana, wniosek o wstrzymanie jej wykonania staje się bezprzedmiotowy. Skoro bowiem postanowienie Sądu ma uchronić stronę przed skutkami wykonania decyzji, to jej wykonanie niweczy cel zastosowania instytucji przewidzianej w art. 61 § 3 p.p.s.a. (por. postanowienie NSA z dnia 9 czerwca 2010 r., I OZ 410/10).

W sytuacji, gdy zaskarżona decyzja określiła kwotę nienależnie zwolnionego zabezpieczenia z tytułu zaliczkowej refundacji wywozowej oraz zobowiązała skarżącą do jej zwrotu wraz z odsetkami, a skarżąca w dniu 22 marca 2013 r. kwotę tę na rzecz Skarbu Państwa uiściła, to w chwili orzekania przez Sąd pierwszej instancji skutek wynikający z zaskarżonej decyzji już nastąpił. Obecnie skutki tej decyzji mogą być zniwelowane jedynie przez pozytywne dla skarżącej orzeczenie Sądu uwzględniające skargę, a nie przez wydanie postanowienia o wstrzymaniu jej wykonania.

Podsumowując dodać należy, iż dla dokonanej przez Sąd oceny wniosku skarżącej nie ma znaczenia źródło pozyskanych przez nią środków finansowych wykorzystanych następnie na wykonanie zaskarżonej decyzji. Doniosłe znaczenie ma bowiem jedynie fakt, iż decyzja ta na dzień wydania niniejszego postanowienia została już wykonana.

W tym stanie rzeczy, Sąd działając na podstawie art. 61 § 3 i § 5 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.