III SA/Wa 3507/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] października 2012r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. po rozpatrzeniu odwołania Skarżących Z. i M. D. utrzymał w mocy decyzję Wójta Gminy T. z dnia [...] września 2012r., w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości na rok 2011 r.

Powyższa decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Wójt Gminy T. ustalił Skarżącym - właścicielom nieruchomości położonej w miejscowości C., wymiar podatku od nieruchomości na 2011 r., w kwocie 1.085 zł. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia organ I instancji podał, iż ustalenia wymiaru podatku dokonano w oparciu o dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków Starostwa Powiatowego w O.. Ponadto organ I instancji wskazał, że nieruchomość gruntowa o pow. 0,49 ha jest sklasyfikowana jako inne tereny zabudowane symbolem Bi oraz budynki - budynek spełniający funkcję oświaty, nauki i kultury oznaczony symbolem "k" oraz budynek gospodarczy spełniający funkcję "inne niemieszkalne" oznaczony symbolem "i".

W odwołaniu od powyższej decyzji Skarżący, wskazali, że nieruchomość zlokalizowana na działce nr [...] w C., gm. T., nie jest użytkowana w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, a właścicielami nieruchomości są osoby fizyczne. Skarżący wyjaśnili, że aktualne zagospodarowanie działki to łąka zadrzewiona i zabudowana budynkami, które ze względu na stan techniczny nie mogą być użytkowane, zatem zdaniem Skarżących podstawę prawną do obliczeń podatku od nieruchomości należy przyjąć art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) - dalej “u.p.o.l.", tj. "zwalnia się od podatku od nieruchomości (...) grunty stanowiące nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej".

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. zaskarżoną na wstępie decyzją utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ przytoczył treść przepisów art. 2 ust. 1, ust. 2, art. 1a ust. 3 u.p.o.l, i wskazał, że podstawą do ustalenia zobowiązania podatkowego są zapisy w ewidencji gruntów i budynków, organy podatkowe zobowiązane są natomiast, przy opodatkowaniu, przyjmować dane wynikające z tejże ewidencji. Powyższe znajduje potwierdzenie w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2005r. Nr 240, poz. 2027 z późn. zm.).

Organ odwoławczy wyjaśnił, że w rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2001 r. Nr 38, poz. 454) ustalono grupy użytków gruntowych wykazywanych w ewidencji. Jak stanowi § 68 tegoż aktu, grunty oznaczone w ewidencji symbolami Bi stanowią grunty "inne tereny zabudowane". Organ wskazał też, że z wypisów z rejestru gruntów, prowadzonych przez Starostę Powiatu O. wynika, iż nieruchomość będąca własnością Skarżących, położona w miejscowości C. (o powierzchni 0,49 ha, zbudowana budynkami) oznaczona jest symbolem "Bi".

Ponadto organ odwoławczy podkreślił, że Rada Gminy w T. nie przekroczyła swoich kompetencji, co do ustalania wysokości stawki, nadanych radzie gminy przez ustawodawcę w art. 5 u.p.o.l. Organ odwoławczy podkreślił również, że rada gminy ma obowiązek określić stawki podatku od nieruchomości w granicach kwotowych, nieprzekraczających kwot wymienionych w ustawie. Jeżeli granice te nie zostały przekroczone, wyłącznie od rady zależy, czy podatek ten będzie wyższy, czy niższy. Organy podatkowe z kolei, są obowiązane dokonując ustalenia wymiaru podatku stosować stawki podatku ustanowione w uchwale, będącej aktem prawa powszechnie obowiązującego na terenie danej gminy.

Ponadto, organ odwoławczy wskazał, że w sprawie nie zachodzą okoliczności podniesione przez Skarżących dotyczące zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów stanowiących nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione, gdyż z wypisu z rejestru gruntów i budynków Starostwa Powiatowego w O. jednoznacznie wynika, że grunty stanowią "inne tereny zabudowane" oznaczone w ewidencji symbolem "Bi", a nie są to "nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione".

Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało, odnosząc się do zarzutów Skarżących dotyczących niemożności użytkowania nieruchomości ze względu na ich stan techniczny, że stan techniczny nieruchomości Skarżących pozostaje bez znaczenia dla wymiaru podatku od nieruchomości. Wyjaśniło, że dopiero w sytuacji, gdyby organ I instancji uznał, że nieruchomość Skarżących pozostaje w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą, to wtedy, Skarżący mogliby podnosić, fakt złego stanu technicznego nieruchomości, i to też po spełnieniu i wykazaniu szeregu okoliczności.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie powołali się na art. 7 ust. 1 pkt 10 u.p.o.l i stwierdzili, że w sprawie zachodzi przesłanka zwolnienia przedmiotowego nieruchomości od podatku od nieruchomości, gdyż nieruchomość zabudowana jest budynkami, które ze względu na stan techniczny nie mogą być użytkowane. Wskazali na ekspertyzę techniczną z dnia 1 października 2011r. wykonaną przez inż. J. W., w której stwierdzono, że aktualny stan techniczny budynku nie pozwala na jakiekolwiek użytkowanie, budynek stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia oraz mienia użytkowników. Zalecane roboty budowlane wymagają projektu budowlanego oraz uzyskanie pozwolenia na budowę i pozwolenia na użytkowanie.

Skarżący wskazali ponadto, że obowiązek podatkowy zgodnie z art. 6 ust. 2 u.p.o.l powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem, natomiast przedmiotowa nieruchomość jest w trakcie budowy i nie może być użytkowana do czasu uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Powołali się na wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 10/10, w którym Sąd stwierdził, że obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości jest związany z rozpoczęciem faktycznego użytkowania budynku lub jego części przed jego ostatecznym wykończeniem.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. wniosło o oddalenie skargi, podtrzymując zaprezentowane wcześniej stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest uzasadniona.

Badając zaskarżoną decyzję Sąd stwierdził, że narusza ona prawo w stopniu uzasadniającym wyeliminowanie jej z obrotu.

I tak, organ podatkowy stwierdził, że okoliczność, na którą powołują się Skarżący, tj. wyłączenie przedmiotów opodatkowania z kategorii związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej z uwagi na tzw. względy techniczne, nie ma zastosowania w ich sprawie. Organ nie uznał bowiem, że podlegające opodatkowaniu nieruchomości Skarżących mają związek z działalnością gospodarczą. To stanowisko nie zostało jednak przez organ uzasadnione. Tymczasem w ocenie Sadu - z uwagi na przepis art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. – takie uzasadnienie jest niezbędne wobec okoliczności wynikających z aktu notarialnego z dnia 22 września 2011 r., jak i decyzji nr [...] Starosty O. z dnia [...] sierpnia 2012 r., tj. że Skarżący prowadzą działalność gospodarczą pod nazwą "T.".

Przepisy u.p.o.l. nie przewidują uprawnień dla organów podatkowych do władczego rozstrzygania o charakterze nieruchomości, jako związanych - bądź niezwiązanych - z prowadzeniem działalności. Stąd niezrozumiałe są wywody organu odwoławczego o tym, że "organ I instancji nie zakwalifikował nieruchomości Skarżących, jako gruntów i budynków związanych z działalnością gospodarczą". W ocenie Sądu, organ I instancji nie tyle nie zakwalifikował, ile istnienia i znaczenia tej okoliczności w stanie faktycznym sprawy w ogóle nie rozważał.

Uchybienia te stanowią naruszenie przepisu art. 121, art. 122 oraz art. 210 § 4 w zw. z art. 124 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012r., poz. 749) w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Stosownie do art. 122 Ordynacji podatkowej, w toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy w postępowaniu podatkowym. Wyrażona w ww. przepisie zasada prawdy obiektywnej nakłada na organ obowiązek wyczerpującego zbadania wszystkich okoliczności faktycznych związanych z określoną sprawą, aby w ten sposób stworzyć jej rzeczywisty obraz i uzyskać podstawę do trafnego zastosowania przepisu prawa (Wacław Dawidowicz, Ogólne postępowanie administracyjne, Zarys systemu, Warszawa 1962, s. 108). Staranność przekazywania podatnikowi argumentów wykorzystywanych przy formułowaniu decyzji jest bowiem istotnym elementem funkcji perswazyjnej jej uzasadnienia (por. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 listopada 2001 r., sygn. akt II SA/Lu 629/00). Organ podatkowy powinien podjąć starania, aby strona została przekonana o zasadności wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Tylko bowiem takie zachowanie będzie realizowało zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, którego istotą jest to, by każdy uczestnik postępowania był przekonany, że bierze udział w rzetelnie prowadzonym procesie, i że jego stanowisko zostało poważnie wzięte pod uwagę, a jeżeli zapadło negatywne rozstrzygnięcie, to przyczyną tego są istotne powody (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 lutego 1994 r., III ARN 2/94, OSNAPiUS 1994, nr 1, poz. 2 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lutego 1997 r., III RN 94/96, OSNAPiUS 1997, nr 19, poz. 366). Takie działanie łączy się z regułą "uczciwego procesowania", która według Naczelnego Sądu Administracyjnego oznacza powinność wyczerpującego odniesienia się do wszystkich wysuniętych przez odwołujący się podmiot zarzutów i żądań (vide wyrok z 30 października 2001 r., III SA 1409/00, niepubl.; przywołany przez B. Gruszczyńskiego S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2006, s. 471).

Podnieść należy, iż zasady ogólne postępowania są nie tylko postulatem ustawodawcy wobec tych organów, ale także przesłanką oceny ich działania, w wyniku której może dojść do uchylenia decyzji administracyjnej, nawet jeżeli w toku postępowania nie naruszono innych przepisów powołanej ustawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 2002 r. sygn. akt III SA 3390/00, Monitor Podatkowy 2002, nr 9, poz. 33).

W podsumowaniu tej części rozważań Sąd wskazuje, że rozpatrując ponownie sprawę organ podatkowy - uwzględniając zasady opodatkowania nieruchomości znajdujących się w posiadaniu osoby prowadzącej działalność gospodarczej - poczyni własne ustalenia w zakresie prowadzenia przez Skarżących działalności gospodarczej, a następnie ponownie rozważy zasadność powoływania się przez Skarżących w sprawie na względy techniczne, o których mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. A także - uwzględniając treść art. 6 ust. 2 u.p.o.l. oraz twierdzenia Skarżących, że budynek dawnej szkoły podlega przebudowie w związku z przeznaczeniem go na inne cele – odniesie się do podnoszonych przez nich argumentów o tym, że w ich sprawie obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje dopiero po rozpoczęciu faktycznego użytkowania budynku.

Sąd w całości podzielił zaś stanowisko organów podatkowych o braku podstaw do skorzystania przez Skarżących z ulgi, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 10 u.o.p.l.

Organy podatkowe – powołując się na dane zawarte w ewidencji gruntów – zakwestionowały twierdzenia skarżących o tym, że podlegające opodatkowaniu grunty stanowią łąki zadrzewione.

Sąd zauważa, że zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjne i kartograficzne podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Z kolei z przepisu § 46 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. Nr 38, poz. 454) wynika, że zmian w ewidencji gruntów dokonuje się na podstawie prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych, ostatecznych decyzji administracyjnych, aktów normatywnych oraz innych określonych tam dokumentów.

Na tle art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego i kartograficznego przepisu w orzecznictwie ukształtował się pogląd, iż ewidencja gruntów i budynków jest urzędowym źródłem informacji faktycznych wykorzystywanych w postępowaniach administracyjnych, w tym i w postępowaniu podatkowym (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2006 r., sygn. akt II FSK 1332/05, z dnia 18 lutego 2010 r., II FSK 1586/08, z dnia 5 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 835/08; z dnia 16 października 2009 r., II FSK 791/08). Tożsame poglądy wyrażane są w literaturze. Zdaniem L. Etela ewidencja gruntów jest dla organu podatkowego urzędowym źródłem informacji o osobie właściciela i posiadacza samoistnego oraz o samym gruncie (klasyfikacja gruntu, jego powierzchnia). Dane składające się na zakres przedmiotowy i podmiotowy ewidencji są więc podstawą wymierzania podatku od nieruchomości (L. Etel "Dane z ewidencji gruntów i budynków jako podstawa opodatkowania gruntów i budynków", Finanse Komunalne 2008/6/24).

Organy podatkowe nie mogły samodzielnie kwestionować istniejącego zapisu ewidencyjnego (np. w wyroku z dnia 16 października 2007 r., sygn. akt II FSK 1136/06, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że za podstawę wymiaru podatku nie mogą posłużyć nawet dane z decyzji starosty zmieniającej dotychczasowe oznaczenie gruntów i wprowadzającej dokonane zmiany do operatu ewidencyjnego. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzja ta mogła stanowić wyłącznie podstawę zmiany danych zawartych w ewidencji gruntów). Twierdzenie to wsparte jest charakterem danych wynikających z ewidencji gruntów. Stanowią bowiem one dokument urzędowy w rozumieniu art. 194 § 1 O.p. Zwiększona moc dowodowa dokumentu urzędowego sprowadza się do przyjęcia dwóch domniemań, a mianowicie prawdziwości (autentyczności) oraz zgodności jego treści z prawdą (wiarygodności).

Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 11/10, prowadzenie, w tym zmiany, uaktualnianie, ewidencji nie należy do postępowania podatkowego. Podważenie zapisów ewidencyjnych może nastąpić w postępowaniu prowadzonym przed właściwymi w tej sprawie organami administracji. Przepisy Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz rozporządzenia wykonawczego wśród tych uprawnionych organów nie wymieniają jednak organów podatkowych. Zasadą jest, iż to podatnik kwestionujący prawidłowość zapisów w ewidencji powinien wszcząć procedurę ich zmiany w organie prowadzącym tę ewidencję.

Niezgodność zapisów ewidencyjnych ze stanem faktycznym nieruchomości nie może opierać się wyłącznie na przeświadczeniu Skarżących. Zapatrywanie, że w każdym przypadku, gdy dane zawarte w deklaracji, czy oświadczeniach złożonych przez podatnika nie są zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji, rozstrzygające znaczenie dla opodatkowania mają zapisy wynikające z ewidencji znajduje oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2004 r., sygn. akt III SA 3016/03, z dnia 28 marca 2006 r., sygn. akt III SA/Wa 3501/05, wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 15 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Rz 569/07, z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Rz 37/09).

W świetle przedstawionych naruszeń prawa o charakterze formalnym, Sąd uznał, że dalej idąca wypowiedź w rozpoznawanej sprawie byłaby przedwczesna.

W konsekwencji Sąd - stosownie do art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - wyeliminował z obrotu prawnego zaskarżoną decyzję.

Sąd, na podstawie art. 152 ww. ustawy orzekł o niewykonalności uchylonej decyzji do daty uprawomocnienia się wyroku. O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200 tej ustawy.