II SA/Ol 195/13

Uzasadnienie

Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że w dniu 30 listopada 2012 r. Starosta Powiatowy A orzekł o zatrzymaniu A. W. prawa jazdy kategorii A, B1, B, C, E, T. W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia organ pierwszej instancji wskazał, że wszczęcie postępowania w sprawie nastąpiło z uwagi na to, że w dniu

1 października 2012 r. do Starostwa A wpłynął wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji z dnia 27 września 2012 r. o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji A. W. w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii prawa jazdy, ponieważ w ciągu roku, licząc od dnia 29 września 2011 r. do dnia 23 września 2012 r., dopuścił się on wielokrotnego naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym uzyskując łączną liczbę 26 punktów. Organ w uzasadnieniu swej decyzji odniósł się do kwestii wniosku strony o umorzenie postępowania w sprawie, którego podstawą była okoliczność, że A. W. odbył w dniu 24 września 2012 r. w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w A szkolenie, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Wskazał w tym względzie, że starosta nie jest uprawniony do kwestionowania prawidłowości wynikających z ewidencji wpisów oraz nie może dokonywać samodzielnego odliczania punktów z racji odbycia przez kierowcę szkolenia. Nadto podniósł, że Komendant Wojewódzki Policji poinformował organ, iż udział w szkoleniu nie spowodował zmniejszenia liczby punktów, gdyż miał miejsce po dopuszczeniu się naruszeń.

Starosta A podniósł również powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2012 r. sygn. akt I OSK 413/11, że odbycie szkolenia skutkującego zmniejszeniem liczby punktów karnych (po przekroczeniu limitu 24) niweczyłoby możliwość stosowania przepisu art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy Prawo o ruchu drogowym. W takiej sytuacji Starosta A jest związany wskazaną przez policję liczbą punktów przypisaną za naruszenia przepisów ruchu drogowego i nie jest uprawniony do kwestionowania prawidłowości wynikających z ewidencji wpisów. Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy Prawo o ruchu drogowym starosta ma obowiązek skierować kierowcę na egzamin sprawdzający kwalifikacje oraz zgodnie z treścią art. 138 ust. 1 ww. ustawy wydać decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy do czasu wykazania się posiadaniem kwalifikacji.

Odwołanie od decyzji wniósł A. W.. Skarżonej decyzji pełnomocnik strony zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) w związku z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym polegające na nie odjęciu skarżącemu 6 pkt karnych w związku z ukończeniem szkolenia i wniósł o: uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i rozstrzygnięcie sprawy co do istoty sprawy tj. umorzenie postępowania; wstrzymanie natychmiastowego wykonania decyzji względnie o uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Uzasadniając tak określone żądania podniesiono, że nie sposób zgodzić się z prezentowanym przez organ pierwszej instancji stanowiskiem w kwestii braku uprawnień do weryfikacji punktów karnych. Wprawdzie w świetle art. 130 ust. 1 i ust. 3 ustawy oraz § 6 ust. 1 pkt 4 i § 8 ust. 2 i ust. 4 rozporządzenia starosta nie ma prawa do dokonywania czynności polegających na usuwaniu punktów z ewidencji, to dane zawarte w ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego mają walor dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 76 § 1 Kpa w związku z czym organy orzekające w sprawie, związane domniemaniem prawdziwości informacji zawartych w takim dokumencie urzędowym (ewidencji) są uprawnione do przyjęcia, że odwołujący uzyskał liczbę punktów określonych w ewidencji. Stosownie do art. 76 § 3 Kpa domniemanie takie może być obalone przez przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentu. Wobec tego - zdaniem pełnomocnika odwołującego - organ administracji zobligowany jest do uwzględnienia przedłożonego przez stronę zaświadczenia wystawionego przez Dyrektora Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego nr "[...]". Pełnomocnik zwrócił uwagę, że przywołane przez organ i Komendanta Policji orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2012 r. nie przesądza o słusznej interpretacji i zastosowaniu przez te organy przepisów prawa. Skarżący powołując się na treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie sygn. akt II SA/Ol 969/10., podniósł, że skoro przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym nie zawierają ograniczenia uprawnienia kierowcy do zmniejszania liczby posiadanych punktów w związku z odbyciem szkolenia, z tego powodu, że przed rozpoczęciem szkolenia dopuścił się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo przekroczyła 24, zaś delegacja ustawowa nie pozwala na wprowadzenie takiego ograniczenia, to należało uznać, że zaskarżona decyzja narusza prawo materialne - art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) w związku z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym w sposób mający wpływ na wynik sprawy. Odwołujący odbył bowiem stosowne szkolenie i niesłusznie nie odjęto mu 6 punktów z ogólnego bilansu zgromadzonych przez niego punktów karnych. Podniesiono także, że strona nie zgadza się uzasadnieniem organu w zakresie nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności wskazując, że jest kierowcą od wielu lat i do tej pory nie był karany za przestępstwa komunikacyjne. Z argumentacji starosty nie sposób wywieść, iż wskazane zagrożenie ma realny charakter, a nie jest tylko teoretycznie prawdopodobne.

Po rozpatrzeniu odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia "[...]" utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Kolegium podkreśliło, że to na starostę ustawodawca nałożył obowiązek wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy w przypadku zaistnienia w stanie faktycznym określonej sytuacji. Zatrzymanie prawa jazdy następuje m.in. z uwagi na fakt przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego (art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g). W rozpoznawanej sprawie działający z upoważnienia Komendanta Wojewódzkiego Policji - Zastępca Naczelnika Wydziału Prewencji i Ruchu Drogowego KWP skierował - w dniu 1 października 2012r. do Starosty A wniosek z dnia 27 września 2012r. o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji kierowcy A. W. w zakresie wszystkich posiadanych przez niego kategorii prawa jazdy.

Organ II instancji podkreślił, że przesłanką do wszczęcia postępowania o zatrzymanie prawa jazdy jest wystąpienie komendanta wojewódzkiego policji ze stosownym wnioskiem. Taka - sformalizowana informacja (wniosek z dnia 27 września 2012 r. o sprawdzenie kwalifikacji A. W.) wpłynęła do Starosty A w dniu 1 października 2012 r. Wyszczególniono w niej rodzaj naruszeń oraz liczbę punktów odpowiadających naruszeniu tych przepisów. Z informacji tej wynika. bezsprzecznie, że liczba punktów wynosi 26. Odnośnie szkolenia, które odwołujący odbył w dniu 24 września 2012 r. Komendant Wojewódzki Policji wskazał, że uczestnictwo w szkoleniu nie spowodowało odjęcia punktów, gdyż zostało ono odbyte już po dopuszczeniu się naruszeń, za które suma punktów przekroczyła liczbę 24. Kolegium podkreśliło przy tym, że organy orzekające w sprawie zatrzymania prawa jazdy jako wstępnego etapu postępowania o skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji nie są umocowane do badania prawidłowości postępowania, w którym naliczone zostały określonemu kierowcy punkty karne.

Zaznaczono, że nie bez znaczenia dla podjętego rozstrzygnięcia ma także ta okoliczność, że w dniu "[...]" Komendant Wojewódzki Policji wydał decyzję nr "[...]", którą utrzymał w mocy decyzję Komendanta Powiatowego Policji z dnia "[...]" orzekającą o skierowaniu A. W. na badania psychologiczne w związku z przekroczeniem przez niego liczby 24 punktów w okresie od dnia 29 września 2011r. do 23 września 2012 r.

Skargę na ww. decyzję wywiódł A. W., działając przez swojego pełnomocnika. Skarżonej decyzji zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj. art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b) w związku z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym polegające na nie odjęciu skarżącemu 6 pkt karnych w związku z ukończeniem szkolenia i w związku z tym wniesiono o: uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i rozstrzygnięcie co do istoty sprawy tj. umorzenie postępowania; na podstawie art. 135 wstrzymanie natychmiastowego wykonania decyzji; względnie o: uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Skarżący w uzasadnieniu skargi powtórzył argumentację zaprezentowaną w odwołaniu od decyzji organu I instancji.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując co do zasady argumentację i stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym rozstrzygnięciu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:

Na wstępie wyjaśnienia wymaga, iż sądowa kontrola działalności administracji publicznej ogranicza się do oceny zgodności zaskarżonego aktu lub czynności

z prawem. Wynika to z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U Nr 153, poz.1269 ze zmianami).

Sąd administracyjny, kontrolując zgodność zaskarżonego rozstrzygnięcia

z prawem, orzeka na podstawie materiału sprawy zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym. Obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego spoczywa na organie orzekającym, a sąd administracyjny nie może zastąpić organu administracji

w wypełnieniu tego obowiązku, ponieważ do jego kompetencji należy wyłącznie kontrola legalności rozstrzygnięcia administracyjnego. Oznacza to, że sąd administracyjny nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach,

a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2012r., poz. 270 – zwanej w dalszym ciągu uzasadnienia jako ppsa) uchyla go lub stwierdza jego nieważność.

Nadto wskazania wymaga, iż sąd orzeka na podstawie akt sprawy

(art. 133 § 1 ppsa) nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ppsa).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd doszedł

do przekonania, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji nie zostały podjęte z naruszeniem przepisów mogących mieć wpływ na wynik sprawy.

Bezspornym jest, że skarżący w okresie od 29 września 2011r. do 23 września 2012r. czterokrotnie naruszył przepisy ruchu drogowego, które skutkowały naliczeniem jemu 26 punktów określonych w art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 05r., Nr 108, poz. 908). Stosownie do wspomnianego art. 130 ust. 1 policja prowadzi ewidencję kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Określonemu naruszeniu przypisuje się odpowiednią liczbę punktów w skali od 0 do 10 i wpisuje się do tej ewidencji.

Stosownie do ust. 2 art. 130 ustawy punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie 1 roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24 punkty lub w przypadku kierowców, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 - 20 punktów.

Pewne jest, że w przypadku skarżącego rok określony w powoływanym przepisie nie upłynął, bowiem pierwszego liczonego w tym cyklu wykroczenia A. W. dopuścił się dnia 29 września 2011 r., a ostatniego 23 września 2012 r.

Zgodnie zaś z ust. 3 wspomnianego przepisu kierowca wpisany do ewidencji, o której mowa w ust. 1, może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy.

Z ust. 4 art. 130 wynika natomiast, że minister właściwy do spraw wewnętrznych

w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz Ministrem Sprawiedliwości, mając na uwadze dyscyplinowanie i wdrażanie kierujących pojazdami do przestrzegania przepisów ustawy oraz zapobieganie wielokrotnemu naruszaniu przepisów ruchu drogowego, określi, w drodze rozporządzenia: sposób punktowania i liczbę punktów odpowiadających naruszeniu przepisów ruchu drogowego; warunki i sposób prowadzenia ewidencji, o której mowa w ust. 1, oraz tryb występowania z wnioskami o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji; program szkolenia i jednostki upoważnione do prowadzenia szkolenia, o którym mowa w ust. 3; liczbę punktów odejmowanych z tytułu odbytego szkolenia; podmioty uprawnione do uzyskiwania informacji zawartych w ewidencji, o której mowa w ust. 1.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji swoim rozporządzeniem dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. 02r., Nr 236, poz. 1998) uregulował wspomniane kwestie. Stosownie do regulacji § 8 ust. 4 – 6 tego rozporządzenia kierowcy wpisanemu do ewidencji, po przedstawieniu zaświadczenia o odbyciu szkolenia, organ, o którym mowa w § 3, zmniejsza o 6 liczbę posiadanych punktów, odejmując je według kolejności wpisów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6. Liczba punktów odjętych z tytułu odbytego szkolenia nie może być większa od liczby punktów otrzymanych za naruszenie przepisów ruchu drogowego przed jego odbyciem. Odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo przekroczyła 24.

Trzeba zatem jednoznacznie podkreślić, że odbycie szkolenia określonego w art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z § 8 ust. 6 Rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego nie spowodowało zmniejszenia liczby punktów wobec skarżącego, który przed jego rozpoczęciem dopuścił się naruszeń, za które suma punktów przekroczyła 24. Dlatego też wywody skarżącego zaprezentowane w odwołaniu i skardze, jakoby zaświadczenie o odbyciu stosownego szkolenia było dokumentem potwierdzającym zmniejszenie liczby punktów w ewidencji kierowców poniżej 24, są całkowicie bezzasadne i nie znajdują oparcia w obowiązujący przepisach. Twierdzenie strony, że zaświadczenie o odbyciu szkolenia jest dokumentem urzędowym, wywołującym skutek zmniejszenia liczby punktów jest na gruncie rozpoznawanej sprawy tezą fałszywą.

Dalej należy wskazać, że stosownie do art. 138 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach określonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d i g (przekroczenie przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego), wydaje starosta.

Podkreślić trzeba z całą stanowczością, że przepisy Prawa o ruchu drogowym w sytuacji przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów narzucają odpowiedni tryb postępowania, który jest wiążący zarówno dla organów policji, jak i dla właściwych organów administracji, tak jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. g w związku z art. 138 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym umocowano zatem starostę do zatrzymania prawa jazdy w przypadku przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Organ w tej sytuacji nie ma żadnej dowolności i uznaniowości.

W przepisach zawarte zostały normy nakazujące dla organów. Przekroczenie punktów skutkuje nakazem zatrzymania prawa jazdy, zaś starosta obciążony jest nakazem wydania decyzji o zatrzymaniu. Organ ten ma też obowiązek wynikający z art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b Prawa o ruchu drogowym skierować w drodze decyzji osobę posiadającą uprawnienie do kierowania pojazdem na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji na wniosek komendanta wojewódzkiego policji, w razie przekroczenia 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym (patrz: wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 16 grudnia 2010r., II SA/Bd 1208/10).

Na gruncie niniejszej sprawy decyzja wydana przez Starostę A w dniu "[...]" była następstwem działań i obligatoryjnej procedury uruchomionej przez Komendanta Wojewódzkiego Policji, który to na podstawie art. 114 ust. 1 pkt 1 lit. b Prawa o ruchu drogowym złożył wniosek do Starosty o sprawdzenie kwalifikacji skarżącego.

Zasadnym jest również odnotowanie w kontekście niniejszej sprawy, że wyrokiem z dnia 7 marca 2013 II SA/Ol 119/13 tut. Sąd oddalił skargę A. W. na decyzję organu II instancji utrzymująca rozstrzygnięcie organu I instancji w przedmiocie skierowania na badania psychologiczne.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, na podstawie art. 151 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.