II SAB/Kr 154/12
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
2013-02-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Monika Rudzka /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A.O. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sprawie ze skargi A.O. na bezczynność Burmistrza T. p o s t a n a w i a I) oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych; II) ustanowić dla A.O. adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.
Uzasadnienie
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek A.O. o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego ze względu na trudną sytuację materialną wnioskodawcy.
W związku z tym, że wniosek skarżącego został złożony bez zachowania przewidzianej prawem formy, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 29 stycznia 2013 roku został on wezwany do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy przez złożenie wniosku na urzędowym formularzu "PPF" w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
W zakreślonym terminie skarżący uzupełnił brak. Z oświadczenia zawartego w urzędowym formularzu "PPF" wynika, że skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z rodzicami A.O. i S.O. . Ich miesięczny dochód wynosi 2.354 zł i stanowi go renta skarżącego w wysokości [...]zł, emerytura jego matki w wysokości [...] zł i emerytura ojca w wysokości [...] zł. W skład majątku wnioskodawcy wchodzi dom o powierzchni 5,5 (?) m² oraz nieruchomość rolna wielkości 4,30 ha. Nie posiada on zasobów pieniężnych, ani cennych przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro.
Wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżący uzasadnił faktem, iż pobiera niską rentę, a gospodarstwo rolne, które prowadzi nie przynosi korzyści. Gospodarstwo o areale 4,30 ha wraz z lasami podzielone jest na działki rolne, a skarżący obrabia tylko 2,85 ha. W ubiegłych latach gospodarstwo rolne wraz z budynkami gospodarczymi i mieszkalnymi zostało zniszczone przez powódź. A.O. mieszka w ciężkich warunkach wraz ze starszymi schorowanymi rodzicami. Ojciec jest po udarze, nie chodzi, wymaga 24 godzinnej opieki. Pieniądze rodziców przeznaczane są na zakup lekarstw, żywności, opłaty, gaz, prąd, opłaty polowe, węgiel i ubezpieczenie budynków.
Mając na uwadze powyższe, zważono, co następuje:
Instytucja przyznania prawa pomocy, zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (prawo pomocy w zakresie całkowitym), lub gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (prawo pomocy w zakresie częściowym). Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny należy przy tym rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić obie minimum warunków socjalnych. Użyte w art. 246 p.p.s.a. sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym.
W orzecznictwie sądowym prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem (przykładowo do takich osób można zaliczyć bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia). Strona będąca osobą fizyczną powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe, w szczególności posiada stały miesięczny dochód przewyższający ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę (post. NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., OZ 862/04, niepubl.).
Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu postanowienia z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepubl.) stwierdził, iż opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby, czy osób, na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.
W rozpoznawanej sprawie skarżący A.O. domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienia na jego rzecz pełnomocnika z urzędu. Biorąc pod uwagę sytuację materialną wnioskodawcy przedstawioną we wniosku "PPF" oraz piśmie z dnia 29 stycznia 2013 roku należy stwierdzić, że wniosek zasługuje na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika. Ze względu na wysokość uzyskiwanych dochodów z renty, brak jakichkolwiek oszczędności i wartościowych przedmiotów, które mogłyby być spieniężone, wydatki związane z koniecznym utrzymaniem, środki finansowe, którymi wnioskodawca dysponuje nie pozwalają na pokrycie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika we własnym zakresie bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu skarżącego i jej rodziny. Dlatego w tym zakresie referendarz sądowy uwzględnił wniosek skarżącego i ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu. Ze względu na fakt, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący wystąpił o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata - wybór pozostawiając uznaniu orzekającego - postanowiono przyznać skarżącemu adwokata.
Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych nie został uwzględniony z następujących powodów. Skoro przesłanką uzasadniającą przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, którego domaga się skarżący, jest brak jakiegokolwiek dochodu, należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. A.O. uzyskuje bowiem stałe miesięczne dochody z renty w wysokości [...] zł. Stałymi dochodami z emerytur w łącznej wysokości 1.864 zł dysponują pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym rodzice skarżącego. Choć nie są to dochody wysokie, stanowią jednak stałe źródło utrzymania i dają możliwość poczynienia oszczędności na pokrycie kosztów sądowych w sprawie.
Ponadto, oprócz stałych dochodów skarżący posiada także majątek nieruchomy w postaci domu oraz nieruchomości rolnej wielkości 4,30 ha. Istotne jest bowiem, że gospodarstwo rolne stwarza możliwość uprawy również na potrzeby własne, co obniża koszty związane z utrzymaniem, a posiadana nieruchomość może służyć jako zabezpieczenie pożyczki lub kredytu, jeżeli właścicielowi, który jest zobowiązany do poniesienia określonych wydatków, brakuje bieżących środków finansowych. Pogląd ten prezentowany jest w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. postanowienie z dnia 24 marca 2004r., sygn. akt FZ 10/04; postanowienie z dnia 15 kwietnia 2004r., sygn. akt FZ 9/04; postanowienie z dnia 17 października 2005r. sygn. akt II FZ 681/05). Podziela go również orzekający w niniejszej sprawie.
Biorąc pod uwagę powyższe orzekający uznał, iż wnioskodawca posiada możliwości, aby poczynić stosowne oszczędności celem pokrycia kosztów sądowych, które na obecnym etapie postępowania sprowadzają się do wpisu od skargi kasacyjnej w wysokości 100 zł. Z akt sprawy wynika, że skarżący uiścił w niniejszej sprawie wpis sądowy od skargi w takiej wysokości, który następnie orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 grudnia 2012 roku został mu zwrócony.
Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 245 § 1- 3, art. 246 § 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270).
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Monika Rudzka /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A.O. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sprawie ze skargi A.O. na bezczynność Burmistrza T. p o s t a n a w i a I) oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych; II) ustanowić dla A.O. adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w K.
Uzasadnienie
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek A.O. o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego ze względu na trudną sytuację materialną wnioskodawcy.
W związku z tym, że wniosek skarżącego został złożony bez zachowania przewidzianej prawem formy, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 29 stycznia 2013 roku został on wezwany do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy przez złożenie wniosku na urzędowym formularzu "PPF" w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
W zakreślonym terminie skarżący uzupełnił brak. Z oświadczenia zawartego w urzędowym formularzu "PPF" wynika, że skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z rodzicami A.O. i S.O. . Ich miesięczny dochód wynosi 2.354 zł i stanowi go renta skarżącego w wysokości [...]zł, emerytura jego matki w wysokości [...] zł i emerytura ojca w wysokości [...] zł. W skład majątku wnioskodawcy wchodzi dom o powierzchni 5,5 (?) m² oraz nieruchomość rolna wielkości 4,30 ha. Nie posiada on zasobów pieniężnych, ani cennych przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro.
Wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżący uzasadnił faktem, iż pobiera niską rentę, a gospodarstwo rolne, które prowadzi nie przynosi korzyści. Gospodarstwo o areale 4,30 ha wraz z lasami podzielone jest na działki rolne, a skarżący obrabia tylko 2,85 ha. W ubiegłych latach gospodarstwo rolne wraz z budynkami gospodarczymi i mieszkalnymi zostało zniszczone przez powódź. A.O. mieszka w ciężkich warunkach wraz ze starszymi schorowanymi rodzicami. Ojciec jest po udarze, nie chodzi, wymaga 24 godzinnej opieki. Pieniądze rodziców przeznaczane są na zakup lekarstw, żywności, opłaty, gaz, prąd, opłaty polowe, węgiel i ubezpieczenie budynków.
Mając na uwadze powyższe, zważono, co następuje:
Instytucja przyznania prawa pomocy, zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (prawo pomocy w zakresie całkowitym), lub gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (prawo pomocy w zakresie częściowym). Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny należy przy tym rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić obie minimum warunków socjalnych. Użyte w art. 246 p.p.s.a. sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym.
W orzecznictwie sądowym prezentowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy powinno mieć charakter wyjątkowy i winno być stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem (przykładowo do takich osób można zaliczyć bezrobotnych bez prawa do zasiłku lub osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia). Strona będąca osobą fizyczną powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe, w szczególności posiada stały miesięczny dochód przewyższający ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę (post. NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., OZ 862/04, niepubl.).
Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu postanowienia z dnia 10 stycznia 2005 r. (sygn. akt FZ 478/04, niepubl.) stwierdził, iż opłaty sądowe stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 ustawy zasadniczej. Dlatego też muszą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby, czy osób, na współobywateli. Z ich bowiem środków pochodzą dochody budżetu państwa, z których pokrywa się koszty postępowania sądowego w razie zwolnienia strony skarżącej z obowiązku ich ponoszenia. Strona musi zatem wykazać, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, iż uzasadnia poczynienie odstępstwa od tej generalnej reguły.
W rozpoznawanej sprawie skarżący A.O. domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienia na jego rzecz pełnomocnika z urzędu. Biorąc pod uwagę sytuację materialną wnioskodawcy przedstawioną we wniosku "PPF" oraz piśmie z dnia 29 stycznia 2013 roku należy stwierdzić, że wniosek zasługuje na uwzględnienie jedynie w części dotyczącej ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika. Ze względu na wysokość uzyskiwanych dochodów z renty, brak jakichkolwiek oszczędności i wartościowych przedmiotów, które mogłyby być spieniężone, wydatki związane z koniecznym utrzymaniem, środki finansowe, którymi wnioskodawca dysponuje nie pozwalają na pokrycie kosztów wynagrodzenia pełnomocnika we własnym zakresie bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu skarżącego i jej rodziny. Dlatego w tym zakresie referendarz sądowy uwzględnił wniosek skarżącego i ustanowił dla niego pełnomocnika z urzędu. Ze względu na fakt, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący wystąpił o ustanowienie radcy prawnego lub adwokata - wybór pozostawiając uznaniu orzekającego - postanowiono przyznać skarżącemu adwokata.
Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych nie został uwzględniony z następujących powodów. Skoro przesłanką uzasadniającą przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, którego domaga się skarżący, jest brak jakiegokolwiek dochodu, należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. A.O. uzyskuje bowiem stałe miesięczne dochody z renty w wysokości [...] zł. Stałymi dochodami z emerytur w łącznej wysokości 1.864 zł dysponują pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym rodzice skarżącego. Choć nie są to dochody wysokie, stanowią jednak stałe źródło utrzymania i dają możliwość poczynienia oszczędności na pokrycie kosztów sądowych w sprawie.
Ponadto, oprócz stałych dochodów skarżący posiada także majątek nieruchomy w postaci domu oraz nieruchomości rolnej wielkości 4,30 ha. Istotne jest bowiem, że gospodarstwo rolne stwarza możliwość uprawy również na potrzeby własne, co obniża koszty związane z utrzymaniem, a posiadana nieruchomość może służyć jako zabezpieczenie pożyczki lub kredytu, jeżeli właścicielowi, który jest zobowiązany do poniesienia określonych wydatków, brakuje bieżących środków finansowych. Pogląd ten prezentowany jest w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (por. postanowienie z dnia 24 marca 2004r., sygn. akt FZ 10/04; postanowienie z dnia 15 kwietnia 2004r., sygn. akt FZ 9/04; postanowienie z dnia 17 października 2005r. sygn. akt II FZ 681/05). Podziela go również orzekający w niniejszej sprawie.
Biorąc pod uwagę powyższe orzekający uznał, iż wnioskodawca posiada możliwości, aby poczynić stosowne oszczędności celem pokrycia kosztów sądowych, które na obecnym etapie postępowania sprowadzają się do wpisu od skargi kasacyjnej w wysokości 100 zł. Z akt sprawy wynika, że skarżący uiścił w niniejszej sprawie wpis sądowy od skargi w takiej wysokości, który następnie orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 grudnia 2012 roku został mu zwrócony.
Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 245 § 1- 3, art. 246 § 1 pkt 1 i 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270).
