VIII SA/Wa 780/12

Uzasadnienie

Decyzją nr [...] z dnia [...] stycznia 2011 r. Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w B. działając m.in. na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. z 2007 r., nr 64, poz. 427 ze zm., dalej jako ustawa o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich), § 21 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 (Dz. U. nr 33, poz. 262 ze zm., dalej jako rozporządzenie MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r.), art. 39 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.Urz. UE L 277 z 21.10.2005, str. 1 ze zm.) oraz na podstawie art. 104 i art. 107 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. nr 98 poz. 1071 ze zm., dalej jako K.p.a.) orzekł o odmowie przyznania dla [...] sp. z o.o. z siedzibą w B. (dalej: "skarżąca, "Spółka") płatności rolnośrodowiskowej na 2009 r. z wniosku transferowego o przejęcie płatności.

W uzasadnieniu organ pierwszej instancji wyjaśnił, że w dniu [...] maja 2010 r. Spółka złożyła wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na 2009 r. - tzw. wniosek transferowy (o przejęcie płatności). Do wniosku dołączyła oświadczenie

o kontynuowaniu realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego na przejętych działkach rolnych. Przedmiotowy wniosek został bowiem złożony w związku z przejęciem przez Spółkę gruntów rolnych zadeklarowanych w 2009 r. przez inny podmiot

o nazwie [...] spółka cywilna. Organ stwierdził, że składająca wniosek

o przyznanie ww. płatności Spółka nie spełniła warunków określonych w § 23 rozporządzenia MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. W dniu bowiem [...] grudnia 2009 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w B. zakończył postępowanie prowadzone na wniosek przekazującego, tj. ww. spółki cywilnej wydając stosowną decyzję administracyjną, zaś wniosek o przejęcie płatności przez przejmującą Spółkę został złożony w dniu [...] maja 2010 r.

Odwołanie od powyższej decyzji organu pierwszej instancji złożyła skarżąca wnosząc o jej uchylenie.

W uzasadnieniu podniosła, że zaskarżona decyzja rażąco narusza przepis § 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lipca 2004 r. o szczegółowych warunkach

i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich. W ocenie skarżącej uregulowania ust. 3 tegoż przepisu należy stosować aż do zakończenia postępowania administracyjnego w stosunku do przekazującego gospodarstwo lub jego część, z zakończeniem ewentualnej kontroli sądowo-administracyjnej decyzji wydanych dla przekazującego.

W piśmie z dnia [...] marca 2011 r. Spółka podniosła nadto, iż organ pierwszej instancji winien zawiesić postępowanie do czasu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego w trybie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., czyli kwestii kontroli decyzji wydanej wobec przekazującego przez sądy administracyjne.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w W. działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji.

W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że w rozpatrywanej sprawie z uwagi na treść art. 25 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich i § 23 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r., nie ma możliwości wstąpienia przez wnioskującą Spółkę do zobowiązania innego podmiotu (tj. przekazującego grunty rolne) ze względu na zakończone decyzją postępowanie administracyjne przed organem pierwszej instancji. Podmiot przekazujący grunty rolne otrzymał bowiem decyzję

w sprawie płatności rolnośrodowiskowej za 2009 r., a tym samym postępowanie w jego sprawach na etapie organu pierwszej instancji zostało zakończone. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie o sygn. akt VIII SA/Wa 583/10 wstrzymuje wykonanie wyłącznie decyzji organu drugiej instancji. Nie ma więc podstaw, aby uznać, że istnieją przesłanki do odmowy uznania rozstrzygnięcia wydanego w tej sprawie przez organ pierwszej instancji.

Pismem z dnia [...] czerwca 2011 r. Spółka wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem organu skargę na powyższą decyzję Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w W.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że rozstrzygnięcie sprawy zależało od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez Naczelny Sąd Administracyjny. Postępowanie winno zostać zawieszone z urzędu, a nie zakończyć się merytorycznym rozstrzygnięciem. W dniu wydania skarżonej decyzji trwało bowiem sądowoadministracyjne badanie legalności decyzji wydanych dla przekazującego gospodarstwo za przedmiotowy dla sprawy rok. W szczególności decyzje te zostały uchylone w całości przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, a Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w W. wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, która jeszcze nie została rozpoznana.

W sprawie występuje więc klasyczne zagadnienie prejudycjalne, stanowiące podstawę do zawieszenia postępowania z urzędu.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor [...] Oddziału Regionalnego ARiMR w W. wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasową argumentację w sprawie.

Na rozprawie przed Sądem w dniu 4 stycznia 2012 r. skarżąca i pełnomocnik organu zgodnie wnieśli o zawieszenie postępowania.

Postanowieniem z dnia 4 stycznia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Warszawie z uwagi na zgodny wniosek stron zawiesił postępowanie w sprawie.

Pismem procesowym z dnia [...] września 2012 r. skarżąca wniosła o podjęcie zawieszonego postępowania.

Postanowieniem z dnia 11 października 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Warszawie podjął zawieszone postępowanie.

W piśmie procesowym z dnia [...] stycznia 2013 r. skarżąca podtrzymując dotychczasową argumentację w sprawie wniosła o uchylenie zaskarżonych decyzji organów obu instancji. Podniosła, że ww. decyzje naruszały przepisy o zawieszeniu postępowania, które z uwagi na obligatoryjny charakter art. 97 K.p.a. było obowiązkiem organów. Wobec oddalenia przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi kasacyjnej organu oraz z uwagi na uchwałę rozszerzonego składu 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2012 r. sygn. akt II GSP 2/12 wątpliwości nie budzi już podmiotowość spółek cywilnych w sferze prawa regulującego płatności rolnicze. Wobec więc usunięcia przeszkód prejudycjalnych decyzje organów winny być uchylone, a skarżąca ma prawo do wstąpienia na miejsce poprzednika do postępowania rolnośrodowiskowego za 2009 r.

Odnosząc się do odpowiedzi na skargę skarżąca wskazała, że organ odwoławczy dokonał błędnej interpretacji kluczowego dla sprawy § 23 rozporządzenia MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r. Wstąpienie do postępowania na miejsce przekazującego całość lub część gospodarstwa jest prawem rolnika. Prawodawca nie przewidział ograniczeń co do możliwości wstąpienia jedynie na etapie postępowania przed organem pierwszej instancji. Wydanie przez organ pierwszej instancji nieostatecznej decyzji w sprawie, która może być usunięta z obrotu prawnego, nie oznacza automatycznie zakończenia możliwości wstąpienia do postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo

o postępowaniu przez sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, zwanej dalej p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Oznacza to, iż sąd rozpoznając skargę ocenia, czy zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa materialnego bądź przepisów postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 134 powołanej wyżej ustawy Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami

i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Nie może przy tym wydać orzeczenia na niekorzyść strony skarżącej, chyba że dopatrzy się naruszenia prawa skutkującego stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności. Dokonując kontroli decyzji w tak określonym zakresie Sąd doszedł do przekonania, że skarga jest zasadna, bowiem zarówno zaskarżona jak i poprzedzająca ją decyzja naruszają prawo

i to w stopniu mającym wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Istotę sporu w niniejszej sprawie stanowi, czy organy ARiMR miały podstawy do odmowy przyznania skarżącej płatności rolnośrodowiskowej za 2009 r. w związku ze złożeniem przez nią w dniu [...] maja 2010 r. tzw. wniosku transferowego o przejęcie ww. płatności. Sporne jest również, czy skarżąca może wstąpić do toczącego się postępowania o przyznanie przedmiotowej płatności w miejsce poprzedniego użytkownika gruntów na których było realizowane zobowiązanie rolnośrodowiskowe przez wskazaną we wniosku złożonym za 2009 r. spółkę cywilną [...].

Bezsporne zaś w niniejszej sprawie jest, że organy ARiMR wydały wobec ww. spółki cywilnej decyzję o umorzeniu postępowania o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych za 2009 r., a w wyniku złożonej skargi, decyzja ta została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 16 listopada 2010 r. sygn. akt VIII SA/Wa 583/10. Poza sporem pozostaje również, że

w 2010 r. skarżąca przejęła przedmiotowe grunty od ww. spółki cywilnej i złożyła oświadczenie o kontynuowaniu realizacji zobowiązania rolnośrodowiskowego na przejętych działkach rolnych na lata 2007 - 2013.

Zdaniem organów, skoro podmiot przekazujący grunty rolne otrzymał decyzję

w sprawie za 2009 r., to tym samym postępowanie na etapie organu pierwszej instancji zostało zakończone. Skoro zaś wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Warszawie wstrzymał wykonanie jedynie zaskarżonej decyzji organu, to nie ma podstaw, aby uznać, że istnieją przesłanki do odmowy uznania rozstrzygnięcia wydanego w tej sprawie przez organ pierwszej instancji.

W ocenie Sądu, takie stanowisko organów jest błędne. W chwili bowiem wydawania przez organy obu instancji ARiMR decyzji będących przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie (tj. dotyczącej tzw. wniosku transferowego złożonego przez skarżącą) toczyło się postępowanie sądowoadministracyjne w sprawie

z wniosku ww. spółki cywilnej o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych za 2009 r., od którego to wyniku zależał wynik niniejszego postępowania, tj. dotyczącego złożonego przez skarżącą wniosku o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej za

2009 r. Niewątpliwie w toku postępowania przed organami obu instancji doszło więc do naruszenia art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., bowiem rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji

w niniejszej sprawie zależało od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd w sprawie dotyczącej wniosku spółki cywilnej.

Zdaniem Sądu, dopiero od wyniku zakończonego postępowania sądowadministracyjnego zależało postępowanie w niniejszej sprawie, która jest przecież kontynuacją sprawy dotyczącej przyznania płatności rolnośrodowiskowych za 2009 r. Organy, gdy tylko powzięły taką informację, przed wydaniem swojego rozstrzygnięcia winny wyjaśnić, czy i jak zakończyło się postępowanie sądowadministracyjne dotyczące wniosku złożonego przez spółkę cywilną. W sytuacji, gdy organy ustaliły, że postępowanie sądowoadministracyjne w sprawie ww. podmiotu nadal się toczy, miały obowiązek na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a. wydać postanowienie o zawieszeniu postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie do czasu zakończenia postępowania przed sądem administracyjnym.

Powyższa ocena jest tym bardziej uzasadniona, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie uchylający decyzje organów ARiMR wydany

w sprawie dotyczącej wniosku spółki cywilnej [...] o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych (sygn. akt VIII SA/Wa 583/10) wydany został 16 listopada 2010 r., tj. nie tylko przed wydaniem ostatecznej decyzji organu odwoławczego z dnia [...] kwietnia 2011 r., ale nawet przed wydaniem w niniejszej sprawie decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] stycznia 2011 r.

Skoro zaś obecnie przedmiotowy wyrok jest prawomocny, bowiem 14 sierpnia 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu odwoławczego, to postępowanie w sprawie przyznania przedmiotowej płatności za 2009 r. może toczyć się od nowa. Nie ma również żadnych przeszkód, aby do tego postępowania wstąpiła skarżąca.

Stosownie bowiem do treści art. 25 ust. 1 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich istnieje możliwość dokonania przeniesienia realizowanego zobowiązania przez dotychczasowego wnioskodawcę na inny podmiot m.in. w razie zbycia całości lub części gospodarstwa rolnego. W takiej sytuacji następca prawny może na swój wniosek, wstąpić do toczącego się postępowania na miejsce wnioskodawcy, jeżeli nie sprzeciwia się to przepisom, o których mowa w art. 1 pkt 1, oraz istocie i celowi działania, w ramach którego ma być przyznana pomoc.

Zgodnie zaś z § 23 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 26 lutego 2009 r.

w razie przeniesienia, w wyniku umowy sprzedaży, dzierżawy lub innej umowy, posiadania gospodarstwa rolnego lub części tego gospodarstwa, lub stada zwierząt ras lokalnych wnioskodawcy, nowy posiadacz tego gospodarstwa lub jego części, lub stada zwierząt ras lokalnych może wstąpić do toczącego się postępowania w sprawie przyznania płatności rolnośrodowiskowej na miejsce wnioskodawcy, jeżeli objął

w posiadanie użytki rolne lub stado zwierząt ras lokalnych, objęte zobowiązaniem rolnośrodowiskowym wnioskodawcy.

Ponownie rozpoznając sprawę, wydając rozstrzygnięcie w sprawie organ pierwszej instancji zgodnie z art. 153 p.p.s.a. winien mieć na uwadze ww. wskazania

i uwagi Sądu.

W związku z powyższym, należało orzec, jak w punkcie pierwszym wyroku, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. Orzeczenie w punkcie drugim opiera się na podstawie art. 152 p.p.s.a. O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art. 200 w związku z art. 205 § 1 p.p.s.a. (punkt trzeci sentencji wyroku).