VI SA/Wa 1906/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną uchwałą nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. Krajowa Rada Notarialna, działając na podstawie art. 72 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. 2008 r., Nr 189, poz. 1158 z późn. zm.) oraz art. 219, art. 127 § 2, art. 141 § 2 i art. 134 w związku z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. - dalej: "k.p.a.") stwierdziła uchybienie terminu do wniesienia przez H. P. (dalej zwanej także "zainteresowana, skarżąca") zażalenia od uchwały nr [...] Rady Izby Notarialnej w B. (dalej: RIN) z dnia [...] lipca 2012 r. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej w Izbie Notarialnej w B..

Do wydania uchwały doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu [...] lipca 2012 r. H. P., na podstawie art. 72 § 2 Prawa o notariacie, zwróciła się do Rady Izby Notarialnej w B. o wydanie zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej.

Rada Izby Notarialnej w B. uchwałą nr [...] z dnia [...] lipca 2012 r. wydaną na podstawie art. 219 k.p.a. oraz art. 72 § 2 Prawa o notariacie odmówiła wydania zaświadczenia o żądanej treści. Uchwałę tę H. P. odebrała osobiście w dniu [...] lipca 2012 r. Tego samego dnia zainteresowana w siedzibie RIN w B. złożyła zażalenie do Krajowej Rady Notarialnej, w którym wniosła o uchylenie uchwały RIN odmawiającej wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej.

Krajowa Rada Notarialna wspomnianą uchwałą z dnia [...] sierpnia 2012 r. stwierdziła uchybienie terminu do wniesienia zażalenia przez H. P.. W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że w myśl art. 141 § 2 k.p.a. zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie – od dnia jego ogłoszenia. Krajowa Rada Notarialna podkreśliła, że art. 57 § 1 k.p.a. jednoznacznie wskazuje, iż przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie stanowiące jego początek. Początkiem biegu terminu do wniesienia zażalenia jest więc dzień następujący po dniu, w którym stronie doręczone zostało postanowienie. W związku z tym wniesienie zażalenia w dniu, w którym postanowienie zostało doręczone, również musi zostać uznane za wniesienie go z uchybieniem terminu. Inne przyjęcie rozumienia tego przepisu prowadziłoby do nie dającego się pogodzić z jego brzmieniem wnioskiem, że termin do wniesienia zażalenia liczy osiem, a nie jak wskazał wyraźnie ustawodawca w art. 141 § 2 k.p.a. – siedem dni. Krajowa Rada Notarialna stwierdziła więc, że zażalenie wniesione przed dniem doręczenia stronie postanowienia, jak i w dniu jego doręczenia, muszą być uznane za wniesione z uchybieniem terminu.

Krajowa Rada Notarialna w zaskarżonej uchwale wyjaśniła, że skutkiem uchybienia terminu do wniesienia zażalenia jest wydanie przez właściwy organ postanowienia stwierdzającego niedopuszczalność zażalenia oraz uchybienie terminu do jego wniesienia na podstawie art. 134 w związku z art. 144 k.p.a.

Od powyższej uchwały H. P. pismem z dnia [...] sierpnia 2012 r. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zaskarżonej uchwale Krajowej Rady Notarialnej zarzuciła naruszenie art. 141 § 2 k.p.a. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i zastosowanie, a także naruszenie art. 134 w zw. z art. 144 k.p.a. Mając na uwadze poczynione zarzuty skarżąca wnosiła o uchylenie zaskarżonej uchwały. W uzasadnieniu stwierdziła, że kodeksowy termin do złożenia zażalenia określony w art. 141 § 2 k.p.a. wynosi 7 dni i biegnie od dnia doręczenia stronie orzeczenia, a nie jak bezzasadnie przyjął organ - w dniu następnym po dniu otrzymania przez stronę orzeczenia.

Pismem z dnia [...] sierpnia 2012 r. strona uzupełniła skargę. Powołała się w niej na zasadę szybkości postępowania, która określa standardy działania organów administracji (art. 12 k.p.a.). Nakazuje ona by organ załatwił sprawę bez zbędnej zwłoki.

W odpowiedzi na skargę Krajowa Rada Notarialna podtrzymując swoje stanowisko zawarte w zaskarżonej uchwale wniosła o oddalenie skargi. Podkreślono, że wykładnia przepisów k.p.a., kwestionowanych w skardze, oparta jest na literalnym brzmieniu art. 57 § 1 k.p.a., w myśl którego przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym nastąpiło zdarzenie stanowiące jego początek.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne (art. 3 § 1 ww. ustawy).

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż skarga jest zasadna.

Przedmiotem skargi jest rozstrzygnięcie o charakterze procesowym, wydanym na podstawie art. 134 k.p.a. w zw. 141 k.p.a. Wobec tego poza kontrolą sądu pozostaje uchwała RIN w B. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji.

Z akt administracyjnych wynika, że uchwała RIN w B. z dnia [...] lipca 2012 r. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej, została doręczona H. P. w dniu [...] lipca 2012 r. Skarżąca tego samego dnia złożyła zażalenie na tę uchwałę do Krajowej Rady Notarialnej. Czynności tej dokonała w siedzibie RIN w B..

Zgodnie z art. 141 § 2 k.p.a. zażalenie wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie. Warunkiem możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie jest spełnienie przesłanek z art. 109 i z art. 110 k.p.a. w zw. z art. 126 k.p.a. – uzewnętrznienie woli organu przez dręczenie (ogłoszenie) postanowienia stronie/stronom, gdyż z tą chwilą organ jest postanowieniem związany.

Poza sporem pozostaje fakt doręczenia postanowienia H. P. w dniu [...] lipca 2012 r., co nastąpiło wskutek osobistego odebrania tego rozstrzygnięcia przez zainteresowaną w siedzibie RIN. Zatem z tym dniem Rada Izby Notarialnej w B. stała się związana postanowieniem o odmowie wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej przez H. P.. Z tym dniem przedmiotowe rozstrzygnięcie weszło do obrotu prawnego. Zatem, zgodnie z art. 141 § 2 k.p.a. z dniem 20 lipca 2012 r., po odbiorze uchwały RIN, skarżąca nabyła uprawnienie do wniesienia zażalenia. Uprawnienie do skutecznego wniesienia zażalenia przysługiwało zainteresowanej w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały RIN. Obliczanie zaś terminu, jako terminu określonego w dniach, następuje według zasad ustalonych w art. 57 § 1 k.p.a. Przepis art. 57 § 1 k.p.a. stanowi, że jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Zatem i art. 57 § 1 k.p.a. jasno wskazuje, jako początek terminu - dzień, w którym wystąpiło pewne zdarzenie. Następnie zaś określa sposób liczenia terminu. Ma to istotne znaczenie, jako że termin do wniesienia zażalenia ma charakter zawity. Dokonanie tej czynności po jego upływie jest zatem bezskuteczne.

Zdaniem Sądu z brzmienia art. 141 § 2 k.p.a., art. 110 w zw. z art. 144 i art. 57 § 1 k.p.a. należy wywnioskować, że złożenie zażalenia może nastąpić w tym samym dniu, w którym nastąpiło doręczenie kwestionowanego postanowienia, byleby zostało dokonane w odpowiedniej kolejności: doręczenie postanowienia musi nastąpić przed złożeniem zażalenia.

Jak wynika z akt sprawy, tej kolejności zdarzeń organ nie kwestionował.

W ocenie Sądu uprawnienie strony do złożenia środka zaskarżenia pojawia się z chwilą otrzymania rozstrzygnięcia i kończy się po upływie terminu wskazanego w przepisach postępowania. Strona nie musi odczekiwać jednego dnia po otrzymaniu (doręczeniu jej) rozstrzygnięcia, by złożyć przysługujący jej środek zaskarżenia.

Sąd wyjaśnia, że złożenie zażalenia przez stronę przed odebraniem przez tę stronę kwestionowanego zażaleniem postanowienia powodowałoby przedwczesność zażalenia. Sąd zauważa także, że uchybienie terminowi do złożenia zażalenia ma miejsce w sytuacji złożenia go po upływie siedmiu dni liczonych od dnia następnego od otrzymania rozstrzygnięcia, zgodnie z art. 134 k.p.a. w zw. z art. 141 § 2 k.p.a. Powyżej wskazane okoliczności – zdaniem Sądu - nie miały miejsca w rozpoznawanej sprawie.

Zdaniem Sądu zażalenie H. P. od uchwały RIN w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia złożone w siedzibie organu w dniu doręczenia ww. uchwały zostało złożone z zachowaniem terminu określonego w art. 141 § 2 k.p.a.

Wobec powyższego uchwała Krajowej Rady Notarialnej nr [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. została wydana z naruszeniem przepisu art. 134 k.p.a. w zw. z art. 141 § 2 k.p.a. i art. 57 § 1 k.p.a., które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Krajowa Rada Notarialna ponownie rozpatrując sprawę będzie miała na względzie wskazane uwagi co do zachowania przez H. P. terminu do wniesienia zażalenia na uchwałę Rady Izby Notarialnej w B. nr [...] z dnia [...] lipca 2012 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) i art. 152 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania orzekł na podstawie o art. 200 w zw. z art. 205 § 1 p.p.s.a.