II SA/Rz 166/12
Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
2012-11-07Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa Partyka
Krystyna Józefczyk /przewodniczący sprawozdawca/
Maria PiórkowskaSentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Krystyna Józefczyk /spr./ Sędziowie WSA Ewa Partyka NSA Maria Piórkowska Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 listopada 2012 r. sprawy ze skargi W. G. na decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego I. skargę oddala; II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na rzecz adwokat B. K. z Kancelarii Adwokackiej [...] wynagrodzenie w kwocie 295 zł 20/100 /słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/ tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym: tytułem wynagrodzenia kwotę 240 zł / słownie : dwieście czterdzieści złotych/ i tytułem 23 % podatku VAT kwotę 55 zł 20/100 / słownie: pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/.
Uzasadnienie
II SA/Rz 166/12
U Z A S A D N I E N I E
Decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. Nr [...] Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działając na podstawie art. 2 pkt 2 oraz art 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm.) - po rozpatrzeniu wniosku W. G. - odmówił przyznania jej uprawnienia do określonego w tej ustawie świadczenia.
W uzasadnieniu decyzji wskazał, że represją w rozumieniu tej ustawy jest deportacja /wywiezienie/ do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w graniach terytorium państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r., lub z tego terytorium na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w latach 1939- 1945. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika zaś, że wnioskodawczyni wraz z rodziną w okresie od marca 1940 r. do kwietnia 1943 r. na rozkaz wojska sowieckiego musiała przenieść się z miejscowości B. do miejscowości H. Było to wymuszone zmianą granic i nie było deportacją do pracy przymusowej, co potwierdza zarówno protokół przesłuchania wnioskodawczyni jak i fakt, że po ponownej zmianie granic mogła ona w 1943 r. powrócić w rodzinne strony.
W oznaczonym jako odwołanie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, W. G. wskazała na krzywdzący dla siebie charakter tego rozstrzygnięcia podyktowany doświadczonymi w tamtym czasie zdarzeniami oraz obecną trudną sytuację materialną.
W wyniku rozpatrzenia powyższego wniosku, Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. Nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 i art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98 poz. 1071 ze zm.) oraz art. 2 pkt 2 lit. a, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2 i 4 w/w ustawy o świadczeniu pieniężnym (...), utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] listopada 2011 r.
Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, że ustawa o świadczeniu pieniężnym (...) z dnia 31 maja 1996 r. przewiduje prawo do niego dla konkretnie ustalonych grup ofiar i z tytułu ściśle określonych rodzajów represji i nie dotyczy wszystkich jej rodzajów i form, jakim w tym okresie byli poddani obywatele polscy. Art. 2 w powiązaniu z art. 3 ustawy określającym podstawę wymiaru świadczenia za każdy pełny miesiąc trwania pracy wskazuje, że sam fakt jej wykonywania w warunkach przymusowych, bez faktu deportacji, nie stanowi wystarczającej przesłanki przyznania świadczenia. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że zainteresowana w kwietniu 1940 r. została wraz z rodziną wysiedlona z miejscowości B. i po krótkich pobytach w miejscowościach pośrednich, okres okupacji wraz z rodzicami spędziła w miejscowości H. Również jak sama oświadczyła w załączonym do wniosku protokole przesłuchania o przyznanie świadczenia przyczyną ich wysiedlenia było ustalenie granicy między Związkiem Radzieckim a Niemcami. W tej sytuacji w ocenie organu nie można uznać, że wnioskodawczyni wraz z rodziną została deportowana do pracy przymusowej, gdyż ich wysiedlenie miało związek z akcją deportacyjną z pasa granicznego przeprowadzoną w okresie luty - kwiecień 1940 r. Ustawa wyraźnie przewiduje świadczenie pieniężne tylko dla tych osób, wobec których okupanci stosowali represję pracy niewolniczej w zaostrzonej formie, tj. jej wykonywaniem ponad siły, w warunkach prowadzących do wyniszczenia i zazwyczaj w izolacji od dotychczasowego środowiska. Takiej oceny nie sposób podzielić w stosunku do wnioskodawczyni i jej rodziców, których sytuacja po wysiedleniu pogorszyła się, ale nie łączyła się z przymusem pracy. W tej sytuacji, nie negując ciężkiej sytuacji wnioskodawczyni podczas wojny i doznanych krzywd, nie został w jej przypadku spełniony uprawniający do przyznania świadczenia warunek deportacji do pracy przymusowej.
Decyzję Kierownika Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie zaskarżyła W. G. W uzasadnieniu skargi wskazała na doznane przez nią oraz członków jej rodziny przeżycia związane z przymusowym opuszczeniem domu i gospodarstwa, uzasadniające w jej ocenie przyznanie "odszkodowania".
Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko i argumentację zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Uprawnienia sądu administracyjnego do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem wynikają z przepisów art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270). W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jej wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego przez zastosowanie środków określonych w art. 145 – 149 p.p.s.a.
Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi.
Podstawę rozpoznania wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego stanowiły przepisy ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395).
Świadczenie pieniężne określone w ustawie przysługuje osobom, które w okresie podlegania represjom określonym w ustawie były obywatelami polskimi i są nimi obecnie. Zgodnie z przepisami art. 2 ustawy ze represję uznaje się wyłącznie osadzenie w obozach pracy przymusowej w okresie wojny 1939 – 1945 z przyczyn politycznych, narodowościowych, rasowych i religijnych. Deportacja natomiast do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w granicach terytorium państwa polskiego sprzed dnia 1 września 1939 r. lub z tego terytorium na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939 – 1945 lub Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od 17 września 1939 r. do dnia 5 lutego 1946 r. oraz po tym okresie do końca 1948 r. z terytorium państwa polskiego w jego obecnych granicach.
Aktualne brzmienie przepisu art. 2 pkt 2 ustawy nadane ustawą z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy III Rzeszy i ZSRR uwzględnia skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009 r. sygn. akt K 49/07. Powołana nowelizacja weszła w życie w dniu 20 kwietnia 2011 r.
Zasadnie zatem uznano, że wysiedlenie było formą represji, choć nie wypełniającą przesłanki ustawowej, a to deportacji w celu pracy przymusowej.
Z akt sprawy wynika, że przyczyną przymusowego opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania i pozostawienia dobytku przez rodzinę wnioskodawczyni był fakt zamieszkiwania w strefie nadgranicznej. Celem wysiedlenia nie była jednak praca przymusowa, a istnienie tej przesłanki ma znaczenie decydujące w sprawie przyznania świadczenia pieniężnego.
Świadczenie takie przysługuje bowiem wyłącznie za pracę przymusową po dokonanej deportacji. Wysiedlenie rodziny wnioskodawczyni można w świetle okoliczności sprawy, uznać za spełniające wymóg deportacji (wywiezienia), był on bowiem wymuszony przez władze sowieckie, wiązał się z koniecznością opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania (ośrodka życiowego), pozostawienia domu wraz ze sprzętem i gospodarstwa.
Jednak władzy radzieckiej przyświecał inny cel wysiedlenia, aniżeli kierowanie wysiedlonych do pracy przymusowej. Celem tym było usunięcie mieszkańców ze strefy nadgranicznej.
Ustawa będąca materialno – prawną podstawa rozstrzygnięcia, przewiduje świadczenie pieniężne tylko dla tych osób, wobec których okupanci stosowali represję pracy niewolniczej w zaostrzonej formie. Praca niewolnicza charakteryzowała się jej wykonywaniem ponad siły w warunkach prowadzących do wyniszczenia i zazwyczaj w izolacji od dotychczasowego środowiska. W połączeniu z pracą o takich właściwościach deportacja stanowiła karę polegającą na skierowaniu skazanego do odległej miejscowości na przymusowy pobyt, zesłanie. Zatem nie każda represja, czy inna dolegliwość, stwarza podstawę do nabycia przedmiotowego uprawnienia.
Podstawę taką stanowiły wyłącznie najostrzejsze formy represji, które zmierzały do wyniszczenia narodu polskiego.
Nie ulega żadnej wątpliwości, że sytuacja przymusowo zatrudnionych, izolowanych od dotychczasowego środowiska, była niezwykle ciężka. Oceny takiej nie można natomiast podzielić w przypadku wnioskodawczyni i sytuacji jej rodziców. Analiza akt sprawy wskazuje, że ich sytuacja pogorszyła się po wysiedleniu, jednak nie łączyła się z przymusem pracy rodziców, tym bardziej wnioskodawczyni, która miała wówczas 7 lat.
Poza wszelką wątpliwością pozostają odczucia wnioskodawczyni o ciężkiej sytuacji rodziny po wysiedleniu. Okoliczności te nie pozwalają jednak na przyjęcie, że prace podejmowane przez jej rodziców były wykonywane pod przymusem w rozumieniu ustawy i że miały charakter niewolniczy.
Rodzina posiadała swobodę poruszania się, mogła korzystać z możliwości korespondencji. Rodzina nie była objęta zakazem opuszczania miejsca pobytu i miejsca pracy. Podkreślenia również wymaga, że w orzecznictwie sądów administracyjnych los dzieci jest oceniany przez pryzmat sytuacji rodziców, z którymi podróżowali chociażby same, poza deportacją nie była poddawana obowiązkowi pracy.
Wykazanie przez wnioskodawczynię jedynie przesłanki wysiedlenia nie jest wystarczające do uznania istnienia przesłanek do przyznania świadczenia pieniężnego.
Analiza akt oraz decyzji objętych skargą wskazuje, że okoliczności sprawy nie budzą żadnych wątpliwości. Spór natomiast dotyczy wyłącznie oceny ustalonych faktów, a mianowicie czy spełniają one przesłanki ustawowe z art. 2 ustawy. W ocenie Sądu stanowisko organu jest prawidłowe, natomiast ocena faktów przez skarżącą ma aspekt emocjonalny i poczucia krzywdy.
Nie jest rolą sądu administracyjnego zastępowanie ustawodawcy przez rozszerzanie katalogu rodzajów represji bądź innych dolegliwości związanych z procesem wysiedleń z okresu drugiej wojny światowej, które wiązałyby się z nabyciem uprawnień na podstawie ustawy. Rola sądu w niniejszym postępowaniu ma charakter wyłącznie kontrolny względem postępowania przed organem administracji publicznej. Przepisy ustawy będącej podstawą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i muszą być interpretowane ściśle.
Z tych względów na zasadzie przepisów art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) Sąd skargę oddalił.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ewa PartykaKrystyna Józefczyk /przewodniczący sprawozdawca/
Maria Piórkowska
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Krystyna Józefczyk /spr./ Sędziowie WSA Ewa Partyka NSA Maria Piórkowska Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 listopada 2012 r. sprawy ze skargi W. G. na decyzję Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień do świadczenia pieniężnego I. skargę oddala; II. przyznaje od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na rzecz adwokat B. K. z Kancelarii Adwokackiej [...] wynagrodzenie w kwocie 295 zł 20/100 /słownie: dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/ tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym: tytułem wynagrodzenia kwotę 240 zł / słownie : dwieście czterdzieści złotych/ i tytułem 23 % podatku VAT kwotę 55 zł 20/100 / słownie: pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy/.
Uzasadnienie
II SA/Rz 166/12
U Z A S A D N I E N I E
Decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. Nr [...] Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, działając na podstawie art. 2 pkt 2 oraz art 4 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm.) - po rozpatrzeniu wniosku W. G. - odmówił przyznania jej uprawnienia do określonego w tej ustawie świadczenia.
W uzasadnieniu decyzji wskazał, że represją w rozumieniu tej ustawy jest deportacja /wywiezienie/ do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w graniach terytorium państwa polskiego sprzed 1 września 1939 r., lub z tego terytorium na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w latach 1939- 1945. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika zaś, że wnioskodawczyni wraz z rodziną w okresie od marca 1940 r. do kwietnia 1943 r. na rozkaz wojska sowieckiego musiała przenieść się z miejscowości B. do miejscowości H. Było to wymuszone zmianą granic i nie było deportacją do pracy przymusowej, co potwierdza zarówno protokół przesłuchania wnioskodawczyni jak i fakt, że po ponownej zmianie granic mogła ona w 1943 r. powrócić w rodzinne strony.
W oznaczonym jako odwołanie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, W. G. wskazała na krzywdzący dla siebie charakter tego rozstrzygnięcia podyktowany doświadczonymi w tamtym czasie zdarzeniami oraz obecną trudną sytuację materialną.
W wyniku rozpatrzenia powyższego wniosku, Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. Nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 i art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98 poz. 1071 ze zm.) oraz art. 2 pkt 2 lit. a, art. 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1, 2 i 4 w/w ustawy o świadczeniu pieniężnym (...), utrzymał w mocy swoją decyzję z dnia [...] listopada 2011 r.
Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, że ustawa o świadczeniu pieniężnym (...) z dnia 31 maja 1996 r. przewiduje prawo do niego dla konkretnie ustalonych grup ofiar i z tytułu ściśle określonych rodzajów represji i nie dotyczy wszystkich jej rodzajów i form, jakim w tym okresie byli poddani obywatele polscy. Art. 2 w powiązaniu z art. 3 ustawy określającym podstawę wymiaru świadczenia za każdy pełny miesiąc trwania pracy wskazuje, że sam fakt jej wykonywania w warunkach przymusowych, bez faktu deportacji, nie stanowi wystarczającej przesłanki przyznania świadczenia. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że zainteresowana w kwietniu 1940 r. została wraz z rodziną wysiedlona z miejscowości B. i po krótkich pobytach w miejscowościach pośrednich, okres okupacji wraz z rodzicami spędziła w miejscowości H. Również jak sama oświadczyła w załączonym do wniosku protokole przesłuchania o przyznanie świadczenia przyczyną ich wysiedlenia było ustalenie granicy między Związkiem Radzieckim a Niemcami. W tej sytuacji w ocenie organu nie można uznać, że wnioskodawczyni wraz z rodziną została deportowana do pracy przymusowej, gdyż ich wysiedlenie miało związek z akcją deportacyjną z pasa granicznego przeprowadzoną w okresie luty - kwiecień 1940 r. Ustawa wyraźnie przewiduje świadczenie pieniężne tylko dla tych osób, wobec których okupanci stosowali represję pracy niewolniczej w zaostrzonej formie, tj. jej wykonywaniem ponad siły, w warunkach prowadzących do wyniszczenia i zazwyczaj w izolacji od dotychczasowego środowiska. Takiej oceny nie sposób podzielić w stosunku do wnioskodawczyni i jej rodziców, których sytuacja po wysiedleniu pogorszyła się, ale nie łączyła się z przymusem pracy. W tej sytuacji, nie negując ciężkiej sytuacji wnioskodawczyni podczas wojny i doznanych krzywd, nie został w jej przypadku spełniony uprawniający do przyznania świadczenia warunek deportacji do pracy przymusowej.
Decyzję Kierownika Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie zaskarżyła W. G. W uzasadnieniu skargi wskazała na doznane przez nią oraz członków jej rodziny przeżycia związane z przymusowym opuszczeniem domu i gospodarstwa, uzasadniające w jej ocenie przyznanie "odszkodowania".
Kierownik Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko i argumentację zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Uprawnienia sądu administracyjnego do kontroli działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem wynikają z przepisów art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270). W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu i czy postępowanie prowadzące do jej wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego przez zastosowanie środków określonych w art. 145 – 149 p.p.s.a.
Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi.
Podstawę rozpoznania wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego stanowiły przepisy ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395).
Świadczenie pieniężne określone w ustawie przysługuje osobom, które w okresie podlegania represjom określonym w ustawie były obywatelami polskimi i są nimi obecnie. Zgodnie z przepisami art. 2 ustawy ze represję uznaje się wyłącznie osadzenie w obozach pracy przymusowej w okresie wojny 1939 – 1945 z przyczyn politycznych, narodowościowych, rasowych i religijnych. Deportacja natomiast do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w granicach terytorium państwa polskiego sprzed dnia 1 września 1939 r. lub z tego terytorium na terytorium III Rzeszy i terenów przez nią okupowanych w okresie wojny w latach 1939 – 1945 lub Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i terenów przez niego okupowanych w okresie od 17 września 1939 r. do dnia 5 lutego 1946 r. oraz po tym okresie do końca 1948 r. z terytorium państwa polskiego w jego obecnych granicach.
Aktualne brzmienie przepisu art. 2 pkt 2 ustawy nadane ustawą z dnia 25 lutego 2011 r. o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy III Rzeszy i ZSRR uwzględnia skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009 r. sygn. akt K 49/07. Powołana nowelizacja weszła w życie w dniu 20 kwietnia 2011 r.
Zasadnie zatem uznano, że wysiedlenie było formą represji, choć nie wypełniającą przesłanki ustawowej, a to deportacji w celu pracy przymusowej.
Z akt sprawy wynika, że przyczyną przymusowego opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania i pozostawienia dobytku przez rodzinę wnioskodawczyni był fakt zamieszkiwania w strefie nadgranicznej. Celem wysiedlenia nie była jednak praca przymusowa, a istnienie tej przesłanki ma znaczenie decydujące w sprawie przyznania świadczenia pieniężnego.
Świadczenie takie przysługuje bowiem wyłącznie za pracę przymusową po dokonanej deportacji. Wysiedlenie rodziny wnioskodawczyni można w świetle okoliczności sprawy, uznać za spełniające wymóg deportacji (wywiezienia), był on bowiem wymuszony przez władze sowieckie, wiązał się z koniecznością opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania (ośrodka życiowego), pozostawienia domu wraz ze sprzętem i gospodarstwa.
Jednak władzy radzieckiej przyświecał inny cel wysiedlenia, aniżeli kierowanie wysiedlonych do pracy przymusowej. Celem tym było usunięcie mieszkańców ze strefy nadgranicznej.
Ustawa będąca materialno – prawną podstawa rozstrzygnięcia, przewiduje świadczenie pieniężne tylko dla tych osób, wobec których okupanci stosowali represję pracy niewolniczej w zaostrzonej formie. Praca niewolnicza charakteryzowała się jej wykonywaniem ponad siły w warunkach prowadzących do wyniszczenia i zazwyczaj w izolacji od dotychczasowego środowiska. W połączeniu z pracą o takich właściwościach deportacja stanowiła karę polegającą na skierowaniu skazanego do odległej miejscowości na przymusowy pobyt, zesłanie. Zatem nie każda represja, czy inna dolegliwość, stwarza podstawę do nabycia przedmiotowego uprawnienia.
Podstawę taką stanowiły wyłącznie najostrzejsze formy represji, które zmierzały do wyniszczenia narodu polskiego.
Nie ulega żadnej wątpliwości, że sytuacja przymusowo zatrudnionych, izolowanych od dotychczasowego środowiska, była niezwykle ciężka. Oceny takiej nie można natomiast podzielić w przypadku wnioskodawczyni i sytuacji jej rodziców. Analiza akt sprawy wskazuje, że ich sytuacja pogorszyła się po wysiedleniu, jednak nie łączyła się z przymusem pracy rodziców, tym bardziej wnioskodawczyni, która miała wówczas 7 lat.
Poza wszelką wątpliwością pozostają odczucia wnioskodawczyni o ciężkiej sytuacji rodziny po wysiedleniu. Okoliczności te nie pozwalają jednak na przyjęcie, że prace podejmowane przez jej rodziców były wykonywane pod przymusem w rozumieniu ustawy i że miały charakter niewolniczy.
Rodzina posiadała swobodę poruszania się, mogła korzystać z możliwości korespondencji. Rodzina nie była objęta zakazem opuszczania miejsca pobytu i miejsca pracy. Podkreślenia również wymaga, że w orzecznictwie sądów administracyjnych los dzieci jest oceniany przez pryzmat sytuacji rodziców, z którymi podróżowali chociażby same, poza deportacją nie była poddawana obowiązkowi pracy.
Wykazanie przez wnioskodawczynię jedynie przesłanki wysiedlenia nie jest wystarczające do uznania istnienia przesłanek do przyznania świadczenia pieniężnego.
Analiza akt oraz decyzji objętych skargą wskazuje, że okoliczności sprawy nie budzą żadnych wątpliwości. Spór natomiast dotyczy wyłącznie oceny ustalonych faktów, a mianowicie czy spełniają one przesłanki ustawowe z art. 2 ustawy. W ocenie Sądu stanowisko organu jest prawidłowe, natomiast ocena faktów przez skarżącą ma aspekt emocjonalny i poczucia krzywdy.
Nie jest rolą sądu administracyjnego zastępowanie ustawodawcy przez rozszerzanie katalogu rodzajów represji bądź innych dolegliwości związanych z procesem wysiedleń z okresu drugiej wojny światowej, które wiązałyby się z nabyciem uprawnień na podstawie ustawy. Rola sądu w niniejszym postępowaniu ma charakter wyłącznie kontrolny względem postępowania przed organem administracji publicznej. Przepisy ustawy będącej podstawą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny i muszą być interpretowane ściśle.
Z tych względów na zasadzie przepisów art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270) Sąd skargę oddalił.
