II SA/Kr 299/12

Uzasadnienie

II SA/Kr 299/12

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 21 sierpnia 2009 roku, uzupełnionym w dniu 10 września 2009 roku Ochotnicza Straż Pożarna w K. wystąpiła do Starosty [...] o wydanie zezwolenia na usunięcie 23 sztuk drzew rosnących na terenie działki nr [...] w miejscowości K., której właścicielem jest Gmina [...], a użytkownikiem wieczystym Ochotnicza Straż Pożarna w K.. Jako argument za usunięciem drzew podano, iż drzewa są w złym stanie zdrowotnym, posiadają liczne uszkodzenia mechaniczne i posusz w koronie, stanowiąc zagrożenie dla budynków usługowych.

Decyzją z dnia 27 września 2011 roku znak [...] Starosta [...], na podstawie art.2 ust.1 pkt 8, ust. 2 pkt 5, art. 4 ust. 1, art. 83 ust. 1, 1a,i 3, art. 84ust 3, art. 86 ust. 1pkt 4 i 9 ustawy z dnia 16.04.2004r. o ochronie przyrody (tj. Dz. U. 2009r. Nr 151, póz. 1220 ze zm.), częściowo uwzględnił wniosek, zezwalając na usunięcie 19 sztuk drzew wnioskowanych do wycięcia. W toku postępowania organ l instancji ustalił, iż w odniesieniu do czterech w świetle obowiązujących przepisów brak jest podstaw do wydania pozwolenia na ich usunięcie. Ponadto, zgodnie z art. 86 ust. 1 pkt 4 i 9 ustawy o ochronie przyrody nie naliczono wnioskodawcy opłat za usunięcie przedmiotowych drzew, ze względu na zagrożenie bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych. Jednocześnie, stosownie do zapisu art. 83 ust. 3 ustawy o ochronie przyrody, wydanie zezwolenia na usunięcie drzew uzależniono od zastąpienia wycinanych drzew innymi drzewami, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew.

Od opisanej decyzji odwołanie złożyła Gmina [...], wnioskując o jej uchylenie. Gmina [...] podniosła, że, jako właściciel nieruchomości, na której rosną przedmiotowe drzewa nie godzi się na ich usuniecie, ze względu na własne plany zagospodarowania działki. Wskazała ponadto, że umowa użytkowania wieczystego z Ochotniczą Strażą Pożarną w K. jest w trakcie rozwiązania.

Decyzją z dnia 8 grudnia 2011 roku znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, na podstawie art. 138§ 2 kpa, uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało organowi l instancji do ponownego rozpatrzenia.

Organ odwoławczy wskazał, iż zgodnie z informacjami pozyskanymi z Urzędu Miasta i Gminy [...] umowa użytkowania wieczystego pomiędzy Gminą [...] a Ochotniczą Strażą Pożarną nie została dotąd rozwiązana, zatem Ochotnicza Straż Pożarna w K. nie musi zgodnie z art. 83 ust. 1 a ustawy o ochronie przyrody przedstawić zezwolenia od właściciela nieruchomości na usuniecie wnioskowanych drzew. Ustalenia tych okoliczności prawnych nie wyłączają jednak obowiązku po stronie Starosty [...] przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego z udziałem Gminy [...], jako właściciela nieruchomości. Obowiązki te wynikają z przepisów proceduralnych, gwarantujących stronom udział w postępowaniu. W opinii organu odwoławczego należało zawiadomić Gminę [...] o projektowanych oględzinach wnioskowanych do usunięcia drzew, o możliwości czynnego udziału w sprawie, wynikającej z art. 10 k.p.a., a także o zakończeniu postępowania.

Obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie było także przeprowadzenie wszechstronnego, dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, w szczególności stanu zdrowotnego, wieku drzew.

Zastrzeżenia organu II instancji budzi także brak w protokole oględzin, ustalenia, jaki był wiek drzew przeznaczonych do usunięcia. Zgodnie bowiem z art. 83 ust. 6 pkt 4 ustawy o ochronie przyrody zezwolenia nie wymaga usunięcie drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 10 lat, a zatem ustalenie wieku ściętych drzew jest okolicznością istotną w postępowaniu dotyczącym wymierzenia kary za usuniecie drzew bez zezwolenia. W aktach sprawy brak także mapy określającej usytuowanie drzew w stosunku do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej nieruchomości.

W ocenie organu odwoławczego, wskazane uchybienia w przeprowadzonym postępowaniu stanowią naruszenia art. 7 i 77 § 1 k.p.a. w stopniu, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, zatem w konsekwencji konieczne okazało się uchylenie zaskarżonej decyzji.

Na opisaną wyżej decyzję organu II instancji skargę wniosła Ochotnicza Straż Pożarna w K., wnosząc o jej uchylenie i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Skarżąca zarzuciła decyzji organu odwoławczego błędne zastosowanie art. 28 k.p.a., a co za tym idzie naruszenie art. 134 k.p.a., a także błędne uznanie, iż w przedmiotowej sprawie doszło do naruszenia art. 7 i 77 k.p.a.

W opinii skarżącej niezasadne jest przyjęcie, iż stroną postępowania w przedmiotowej sprawie winna być Gmina [...], która legitymuje się co najwyżej interesem faktycznym, nie uprawniającym jej wszakże do uznania za stronę postępowania w myśl art. 28 k.p.a. Skarżąca jest bowiem użytkownikiem wieczystym nieruchomości stanowiącej własność Gminy [...], zaś z treści art. 233 k.c. wynika, że użytkownik wieczysty może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. Skoro zatem Gminie nie przysługuje w ocenie skarżącej przymiot strony i nie jest ona uprawniona do składania odwołań od decyzji administracyjnych.

Ponadto skarżąca wskazała, iż z przepisów ustawy o ochronie przyrody nie wynika konieczność zamieszczania w protokole oględzin wieku drzew, a zarzut uchybień w postępowaniu, skutkujący naruszeniem art. 7 i 77 k.p.a., uznała za nietrafny, skoro do wniosku dołączona była mapa działki wraz z naniesionymi drzewami przeznaczonymi do usunięcia. Strona skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację przedstawioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo organ wskazał, iż Gmina [...] posiada niewątpliwie interes prawny, gdyż sprawa dotyczy kwestii usunięcia drzew z nieruchomości stanowiącej jej własność, tym bardziej, że Gmina podjęła działania zmierzające do rozwiązania umowy użytkowania wieczystego ze stroną skarżącą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone przepisami m.in. art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - zwanej dalej p.p.s.a. (Dz. U. z 2012r. Nr 270) sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem tj. zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego obowiązujących w dacie wydania zaskarżonego aktu. Stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Wady postępowania administracyjnego, skutkujące koniecznością: uchylenia decyzji, stwierdzenia jej nieważności bądź wydania decyzji z naruszeniem prawa, przewidziane są w przepisie art. 145 § 1 p.p.s.a. Natomiast w wypadku nieuwzględnienia skargi sąd w myśl art. 151 p.p.s.a. skargę oddala.

Skarga jest nieuzasadniona.

Sąd dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji, jak i decyzji organu l instancji, uznał, że zaskarżona decyzja kasacyjna jest zgodna z prawem. SKO w [...] uchyliło decyzję organu l instancji i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Starostę [...], na podstawie art. 138 § 2 kpa, ponieważ organ l instancji naruszył przepis art. 10 kpa i nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

Stosownie do przepisu art. 138§ 2 kpa organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi l instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Jak wynika z akt administracyjnych i zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, w szczególności z wypisu rejestru gruntów z dnia 18.08.2010r., działka nr [...] położona w K., na której rosną przedmiotowe do usunięcia drzewa, stanowi własność Gminy [...] ale jest w użytkowaniu wieczystym Ochotniczej Straży Pożarnej ( dalej: OSP) w K. Okoliczność, że OSP w K. jest użytkownikiem wieczystym przedmiotowej działki nie zwalnia organu administracji publicznej l instancji od obowiązku zawiadomienia wszystkich stron postępowania, w tym właściciela nieruchomości, o toczącym się postępowaniu w sprawie zezwolenia na usunięcie drzew. Brak zawiadomienia Gminy [...], jako właściciela gruntu i tym samym strony postępowania, o wszczęciu i zakończeniu postępowania jest istotnym uchybieniem naruszającym przepis art. 10 kpa.

Organ odwoławczy zasadnie ustalił, że organ l instancji winien zawiadomić wszystkie strony o toczącym się postępowaniu. Zasada zapewniania stronom czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym, o której mowa w art. 10 kpa, jest jedną z naczelnych zasad postępowania administracyjnego, a udział Gminy [...] w niniejszym postępowaniu mógłby mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Stosownie do art. 10 kpa organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Naruszenie przepisu art. 10 kpa - zasady czynnego udziału wszystkich stron postępowania, stanowi kwalifikowaną wadę postępowania dającą podstawę do wznowienia postępowania w trybie art. 145§ 1 pkt 4 kpa w przypadku zakończenia takiego postępowania przez wydanie decyzji ostatecznej. Już tylko samo naruszenie tego przepisu przez organ l instancji dawało podstawę organowi odwoławczemu do uchylenia decyzji organu l instancji. Niezależnie od tego organ odwoławczy zasadnie również ustalił, że organ l instancji nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w szczególności nie określił wieku drzew przeznaczonych do usunięcia na działce [...]. W takich okolicznościach sprawy organ odwoławczy, ze względu na zasadę dwuinstancyjności postępowania administracyjnego wyrażoną w art.15 kpa, nie mógł niejako zastąpić organu l instancji w jego zakresie orzeczniczym.

W ocenie Sądu wydana decyzja kasacyjna na podstawie art. 138§ 2 kpa jest prawidłowa i nie narusza prawa. Taka decyzja nie rozstrzyga merytorycznie sprawy, jest decyzją formalną, która z powodu dostrzeżonych przez organ odwoławczy istotnych uchybień procesowych, mogących mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może pozostać w obrocie prawnym.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze należy wskazać, że Sąd na obecnym etapie postępowania nie może się do nich odnieść albowiem organ odwoławczy przekazał sprawę do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia przez organ l instancji i w związku, z tym sprawa musi być rozpatrzona przez organ l instancji od początku, zgodnie z decyzją kasacyjną. Sąd dokonuje takiej kontroli dopiero po prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym przez organy obu instancji.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm), w myśl którego w razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala.