I OSK 1732/12

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z 24 kwietnia 2012 r. (sygn. I SA/Wa 1608/11) odrzucił wniesioną przez M. I. skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku stałego.

Powyższe postanowienie zostało wydane w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

W dniu 26 lipca 2011 r. M. I. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] czerwca 2011 r., nr [...] wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia.

Postanowieniem z dnia 21 listopada 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił przywrócenia terminu do wniesienia w/w skargi. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 22 lutego 2012 r., (sygn. akt I OZ 94/12) oddalił zażalenie M. I. na powyższe orzeczenie Sądu I instancji.

Odrzucając skargę – na podstawie art. 58 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) zwanej dalej "P.p.s.a." – Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że została ona wniesiona po upływie terminu, o którym mowa w art. 53 § 1 P.p.s.a.

Sąd zwrócił uwagę, że wydanie w niniejszej sprawie postanowienia z dnia 21 listopada 2011 r. o odmowie przywrócenia skarżącemu terminu do wniesienia w/w skargi, które następnie stało się prawomocne, skutkowało koniecznością jej odrzucenia.

M. I. we wniesionej przez siebie skardze kasacyjnej, zaskarżając postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w całości, zarzucił mu naruszenie przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 pkt 2 P.p.s.a.) tj.:

1. art. 183 § 2 ust. 5 P.p.s.a., poprzez pozbawienie skarżącego możliwości obrony swoich praw przez to, że postanowienie o przyznaniu prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata zostało wydane w dniu 25 stycznia 2012 r., zaś zarządzenie o jego wykonaniu wydane zostało dopiero w dniu 28 lutego 2012 r., a więc już po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowienia z dnia 22 lutego 2012 r. o oddaleniu zażalenia na postanowienie WSA z dnia 21 listopada 2011r. (I SA/Wa 1608/11) o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi;

2. art. 6 P.p.s.a. polegające na nieudzieleniu skarżącemu potrzebnych wskazówek co do sposobu uprawdopodobnienia, iż jego stan psychiczny uprawdopodabnia brak winy w uchybieniu terminu złożenia skargi, pomimo, iż skarżący wskazywał na tą okoliczność w zażaleniu na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi;

3. art. 90 § 2, art. 91 § 3, art. 62 pkt 1 P.p.s.a. polegające na braku podjęcia czynności służących dokładnemu wyjaśnieniu, czy pomimo wskazania przez skarżącego na tą okoliczność w zażaleniu na odmowę przywrócenia terminu do wniesienia skargi, stan psychiczny skarżącego uprawdopodabniał brak jego winy w uchybieniu terminu złożenia skargi, poprzez skierowanie sprawy na posiedzenie jawne (art. 90 § 2 P.p.s.a.) i zarządzenie stawienia się na nim skarżącego celem złożenia dokładnych wyjaśnień (art. 91 § 3 P.p.s.a.), czy też dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry, co do tego czy stan psychiczny oskarżonego uprawdopodabnia brak jego winy w uchybieniu terminowi złożenia skargi.

Wskazując na powyższe podstawy kasacyjne, skarżący kasacyjnie wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania wraz z zasądzeniem kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej strona podnosiła, że pozbawienie jej możliwości obrony swoich praw wynikało z faktu, iż postanowienie o przyznaniu prawa pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata zostało wydane w dniu 25 stycznia 2012 r., zaś zarządzenie o jego wykonaniu wydane zostało dopiero w dniu 28 lutego 2012 r., a więc już po wydaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowienia z dnia 22 lutego 2012 r. o oddaleniu zażalenia na postanowienie Sądu Wojewódzkiego o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi. Skarżący kasacyjnie powołał się przy tym na stanowisko wyrażone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 stycznia 2007 r. (sygn. akt I OSK 821/06).

Odnosząc się z kolei do drugiego z podniesionych zarzutów skarżący kasacyjnie wywodził, że Sąd I instancji nie udzielił mu potrzebnych wskazówek co do sposobu uprawdopodobnienia, iż jego stan psychiczny uprawdopodabnia brak winy w uchybieniu terminu złożenia skargi pomimo, iż wskazywał na tą okoliczność w zażaleniu na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi.

W ocenie skarżącego kasacyjnie, Sąd Wojewódzki nie podjął również czynności służących dokładnemu wyjaśnieniu, czy pomimo wskazania przez skarżącego w zażaleniu na odmowę przywrócenia terminu do wniesienia skargi, że jego stan psychiczny uprawdopodabniał brak jego winy w uchybieniu terminu do złożenia skargi, poprzez skierowanie sprawy na posiedzenie jawne i zarządzenie stawienia się na nim skarżącego celem złożenia dokładnych wyjaśnień, czy też dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry, co do tego czy stan psychiczny oskarżonego uprawdopodabnia brak jego winy w uchybieniu terminowi złożenia skargi.

Odpowiedź na skargę kasacyjną nie została wniesiona.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu bierze jednakże pod rozwagę nieważność postępowania – z przyczyn wymienionych w art. 183 § 2 P.p.s.a. Przesłanki nieważności w przedmiotowej sprawie nie zaistniały, zatem Sąd Kasacyjny rozpoznał wniesioną skargę kasacyjną w granicach podniesionych przez stronę zarzutów, które nie są zasadne.

Wskazać bowiem należy, że przedmiotem kontroli dokonywanej przez Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszym postępowaniu kasacyjnym jest postanowienie Sądu Wojewódzkiego w przedmiocie odrzucenia skargi z powodu jej wniesienia po upływie terminu przepisanego dla dokonania tej czynności, czego zresztą sam skarżący kasacyjnie nie kwestionuje. Podniesione zaś w skardze kasacyjnej zarzuty zasadniczo zmierzają do podważenia prawidłowości wydanego przez Sąd Wojewódzki postanowienia z dnia 21 listopada 2011 r., o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi, które stało się prawomocne na skutek oddalenia przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 22 lutego 2012 r. wniesionego przez M. I. zażalenia.

Naczelny Sąd Administracyjny, będąc zatem związany prawomocnym postanowieniem w tym przedmiocie, nie może podważać prawidłowości dokonywanych przez sądy obu instancji w tym zakresie ustaleń. Z tego też powodu zarzut naruszenia zarówno art. 6 P.p.s.a. odnoszący się do braku pouczenia skarżącego o sposobie uprawdopodobnienia przyczyn uzasadniających przywrócenie terminu do wniesienia skargi, jak również zarzut naruszenia art. 90 § 2, art. 91 § 3, art. 62 pkt 1 P.p.s.a. sprowadzający się do kwestionowania prawidłowości przeprowadzenia czynności związanych z rozpoznaniem wniosku o przywrócenie terminu do dokonania w/w czynności, nie mogły odnieść zamierzonego skutku.

Za nieuzasadniony należy także uznać zarzut naruszenia art. 183 § 2 ust. 5 P.p.s.a. polegający na pozbawieniu skarżącego kasacyjnie możliwości obrony swoich praw. Dotyczy on bowiem kwestii spóźnionego – zdaniem strony – ustanowienia na jej rzecz, w ramach przyznanego jej prawa pomocy, pełnomocnika po rozpoznaniu przez Naczelny Sąd Administracyjny zażalenia na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia skargi. Bez wątpienia zatem zarzut ten także odnosi się nie tyle do kwestii rozpoznania samej skargi lecz postępowania incydentalnego, zainicjowanego opisanym wyżej wnioskiem. Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę, że wniosek strony o przyznanie prawa pomocy został złożony po wniesieniu przez nią zażalenia na postanowienie z dnia 21 listopada 2011 r. Naczelny Sąd Administracyjny kontrolując zaś prawidłowość w/w orzeczenia, nie tylko nie był związany przytoczonymi w zażaleniu zarzutami, lecz nie mógł uwzględniać nowych, nie podniesionych przez stronę we wniosku o przywrócenie terminu okoliczności, do których Sąd Wojewódzki nie miał notabene możliwości się odnieść, a które – aby mogły zostać uwzględnione - strona, zobligowana była podnieść w złożonym przez siebie wniosku. Nie można w związku z tym było uznać, że skarżący w niniejszym przypadku został pozbawiony możliwości obrony swoich praw. Argumentacji strony w tej mierze nie potwierdza bynajmniej stanowisko Naczelnego Sadu Administracyjnego wyrażone w powołanym przez nią wyroku z dnia 24 stycznia 2007 r. (sygn. akt I OSK 821/06). W tym bowiem przypadku wniosek strony o przyznanie prawa pomocy nie został w ogóle rozpoznany przed wydaniem merytorycznego rozstrzygnięcia przez Sąd Wojewódzki, kończącego postępowanie w I instancji, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca.

Z uwagi zatem na fakt, iż zaskarżone postanowienie nie narusza opisanych w skardze kasacyjnej przepisów oraz brak jest przesłanek nakazujących jego uchylnie z urzędu, Naczelny Sąd Administracyjny - na podstawie art. 184 P.p.s.a. - orzekł jak w pkt. 2 sentencji.

Sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej w komparycji zaskarżonego postanowienia odnośnie błędnie określonych dat wydania zaskarżonego postanowienia oraz rozpoznania przedmiotowej sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny dokonał na podstawie art. 156 § 3 w zw. z art. 166 P.p.s.a.. W ocenie Sądu z akt sprawy wynika jednoznacznie charakter sprostowanej omyłki – jest ona oczywista.

Z tego względu, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 156 § 3 w związku z art. 166 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł w postanowieniu o przyznaniu pełnomocnikowi z urzędu wynagrodzenia, gdyż przepisy art. 209 i 210 P.p.s.a. mają zastosowanie tylko do kosztów postępowania pomiędzy stronami. Natomiast wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 P.p.s.a.), przyznawane jest przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 258-261 P.p.s.a.