I OZ 439/12

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2012 r. odmówił Prokuratorowi Rejonowemu w W. sporządzenia uzasadnienia wydanego w dniu 14 marca 2012 r. wyroku tego Sądu.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Wojewódzki podniósł, że wyrokiem z dnia 14 marca 2012 r. oddalił skargę Prokuratora Rejonowego w W. na uchwałę Rady Miejskiej Wodzisławia Śląskiego z dnia 29 kwietnia 2010 r., nr XLV/444/10 w przedmiocie ustalenia strefy płatnego parkowania. Prokurator Prokuratury Okręgowej w G. złożył wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia tego wyroku, przesłany w dniu 14 marca 2012 r. na adres Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Pismem z dnia 21 marca 2012 r., nadanym

w urzędzie pocztowym dnia 22 marca 2012 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Warszawie przekazał powyższe pismo procesowe zgodnie z właściwością do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.

Odmawiając sporządzenia uzasadnienia powyższego wyroku Sąd Wojewódzki w Gliwicach wskazał, że Prokurator złożył w/w wniosek po upływie siedmiodniowego terminu zakreślonego do dokonania tej czynności, o którym mowa w art. 141 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 )– zwanej dalej "P.p.s.a.".

Sąd wskazał przy tym, że wprawdzie w powołanym wyżej przepisie nie wskazano dokładnie sądu, do którego żądanie takie strona winna skierować, jednak z treści art. 14 P.p.s.a. wynika, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym przyjęto zasadę ciągłości właściwości wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zgodnie z tym przepisem sąd właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku postępowania. Tym samym sąd zachowuje swą właściwość aż do prawomocnego zakończenia sprawy.

W ocenie zatem Sądu dla zachowania terminu do złożenia pisma należy nadać go przed upływem wspomnianego wyżej terminu w polskim urzędzie pocztowym, kierując je do sądu właściwego dla rozpoznania sprawy, a nie do jakiegokolwiek sądu (art. 83 § 3 P.p.s.a.). Pomyłkowe oznaczenie adresu sądu na kopercie nadawczej, przy jednoczesnym niepełnym oznaczeniu sądu, powoduje, że o dokonanej czynności decyduje dopiero data wpływu pisma do sądu właściwego, ewentualnie data jego nadania pod adresem tego sądu przez sąd, do którego pismo skierowano.

W związku z powyższym Sąd Wojewódzki uznał, że wniosek Prokuratora Okręgowego w G. został oddany w polskim urzędzie pocztowym - w celu doręczenia go do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach – dopiero w dniu 22 marca 2012 r., podczas gdy termin do jego wniesienia upłynął w dniu 21 marca 2012 r. Wniosek ten Sąd w związku z tym uznał za spóźniony.

Marginalnie Sąd wskazał, że nawet gdyby przyjąć, że Prokurator Okręgowy w G. występował w niniejszym postępowaniu w innym charakterze niż strona, nie mógłby znaleźć zastosowania przepis art. 177 § 2 zdanie drugie P.p.s.a., albowiem uzasadnienie wyroku zostało sporządzone i doręczone jednej ze stron postępowania Radzie Miejskiej w Wodzisławiu Śląskim. Nie było zatem możliwe przyjęcie, że w sprawie zaistniały okoliczności uzasadniające zwrócenie się z wnioskiem o uzasadnienie wyroku przez prokuratora, który nie brał udziału w postępowaniu.

Prokurator Okręgowy w G. w złożonym przez siebie zażaleniu zarzucił Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach naruszenie art. 83 § 3 P.p.s.a. (omyłkowo wskazanego jako art. 84 § 3 P.p.s.a.), wskazując, iż jego wniosek o sporządzenie i doręczenie wydanego w niniejszej sprawie wyroku został złożony w przepisanym terminie do dokonania tej czynności.

W ocenie Prokuratora z w/w przepisu jednoznacznie wynika, że dopuszczalne jest złożenia pisma w polskim urzędzie pocztowym ze skutkiem złożenia go w sądzie. Wniosek taki bowiem, jako pismo procesowe, powinien być sporządzony zgodnie z wymogami określonymi w art. 46 § 1-4 P.p.s.a., a zatem powinien zawierać m. in. oznaczenie sądu, do którego jest kierowane. W niniejszym przypadku Prokurator nadał w dniu 14 marca 2012 r. w placówce operatora publicznego wniosek zawierający oznaczenie właściwego Sądu, co oznacza, że dopełnił niniejszej czynności w terminie.

Skarżący podkreślił przy tym, że art. 83 § 3 P.p.s.a. oparty jest na pewnego rodzaju fikcji, która zakłada, że urząd pocztowy stanowi szczególnego rodzaju biuro podawcze i złożenie w nim pisma ma taki sam skutek, jak złożenie pisma bezpośrednio w sądzie. Jeśli zatem przedmiotowe pismo zostało złożone w urzędzie pocztowym należy przyjąć, że zostało ono złożone w siedzibie właściwego Sądu. Bez znaczenia przy tym – wg skarżącego – pozostawała okoliczność, że na kopercie zamieszczony został omyłkowo adres innego, niż właściwy, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W ocenie Prokuratora, koperta nie miała w niniejszym przypadku żadnego znaczenia prawnego. Żaden przepis postępowania sądowoadministracyjnego nie określa bowiem, iż koperta jest obowiązkowym składnikiem formalnym pisma pochodzącego od strony, ani tym bardziej, jakie powinna zawierać składniki.

Zdaniem Prokuratora koperta pełni wyłącznie funkcję opakowania (zabezpieczenia) korespondencji i ma o tyle znaczenie formalne w procesowym kontekście, iż zawierając pieczęć poczty czy sądu, dokumentuje datę wpływu (nadania) pisma. Stąd też należało przyjąć, że skoro Prokurator prawidłowo zaadresowane pismo (a nie kopertę) złożył na poczcie przed upływem siedmiodniowego terminu to nastąpiło to ze skutkiem jego terminowego wniesienia do sądu – w rozumieniu art. 83 § 3 P.p.s.a.

Skarżący zwracał także uwagę, że ustawa – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zawiera luki w regulacji takich problemów, jak konsekwencje prawne rozmaitych uchybień w składaniu pism procesowych wynikających, w szczególności z wadliwości zaadresowania pisma. Brak w w/w akcie również regulacji zagadnienia skuteczności dokonania w sądzie niewłaściwym czynności procesowej, związanej z postępowaniem zawisłym w innym sądzie oraz przekazywania przez sądy według właściwości korespondencji procesowej stron.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 83 § 3 P.p.s.a. oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Wbrew wyrażonemu w zażaleniu stanowisku istotna w niniejszym przypadku jest kwestia, który sąd został przez samą stronę wskazany, jako adresat w nadanej przez nią korespondencji. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż przyjęcie przez ustawodawcę w ustawie – Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi, wynikającej z art. 14 P.p.s.a., zasady ciągłości właściwości wojewódzkiego sądu administracyjnego powoduje, że sąd właściwy w chwili wniesienia skargi pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku postępowania.

Wyłącznie zatem, dokonane przed sądem rozpoznającym tę konkretną sprawę czynności, są skuteczne dla toczącego się postępowania sądowego. Potwierdza to a contrario przepis art. 59 P.p.s.a. stanowiący wyjątek od powyższej zasady, że czynności dokonane przed sądem niewłaściwym, który następnie przekazał sprawę innemu sądowi administracyjnemu, są skuteczne. Nie można w związku z tym przyjąć, tak jak wskazuje żalący się, że w ustawie – Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi brakuje kompleksowego rozwiązania statusu pism kierowanych do sądu niewłaściwego.

Powyższe oznacza, że oddanie pisma procesowego w polskim urzędzie pocztowym odnosi zamierzony skutek w konkretnym postępowaniu sądowoadministracyjnym (jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu) wyłącznie w sytuacji, gdy pismo to zostanie zaadresowane do Sądu, który rozpoznaje, jako sąd właściwy, tę konkretną sprawę.

Podkreślenia w tym miejscy wymaga, że identyczne rozumienie bezskuteczności dokonania czynności przed sądem niewłaściwym nie budzi wątpliwości na gruncie chociażby Kodeksu postępowania karnego, w którym usankcjonowanie skuteczności złożonego w postępowaniu karnym pisma do niewłaściwego organu, (sądu) wymagało wprowadzenia dodatkowej regulacji ujętej w art. 125 k.p.k. zgodnie, z którym to przepisem pismo omyłkowo wniesione przed upływem terminu do niewłaściwego sądu, prokuratora, organu Policji albo innego organu postępowania przygotowawczego, uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

Brak takiej normy w ustawie – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi powoduje, że pismo wniesione w toku postępowania sądowoadministracyjnego do sądu niewłaściwego nie jest skuteczne, dla toczącego się przed innym sądem postępowania.

Językowa wykładnia art. 83 § 3 P.p.s.a. prowadzi przy tym do wniosku, iż skuteczność złożenia pisma do sądu jest uzależniona od oddania go w polskim urzędzie pocztowym. Bez wątpienia zatem oddanie pisma musi wiązać się z jego przyjęciem przez podmiot prowadzący polski urząd pocztowy, które następuje wyłącznie w sytuacji zawarcia między zleceniodawcą a operatorem umowy o świadczenie usługi pocztowej, regulowanej przede wszystkim przez ustawę z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (t.j. Dz. U. z 2008 r., Nr 189, poz. 1159 ze zm.).

Zgodnie z art. 21 ust. 2 pkt. 1 w/w aktu zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje w szczególności przez przyjęcie przez operatora przesyłki do przemieszczenia i doręczenia. Bez wątpienia przy tym elementem w/w przesyłki jest jej opakowanie, na którym nadawca jest zobligowany umieścić – zgodnie z § 40 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 9 stycznia 2004. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. z 2004 r., Nr 5, poz. 34 ze zm.) - informacje identyfikujące jej adresata. Opakowanie to miało w związku z tym znaczenie prawne nie tyle w świetle przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, co ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe, która stanowiła podstawę prawną wykonywanej przez operatora pocztowego usługi polegającej na doręczeniu opisanego na wstępie wniosku.

Jedyną zatem możliwością skutecznego oddania przez skarżącego wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wydanego w niniejszej sprawie wyroku w polskim urzędzie pocztowym było złożenie go w formie przesyłki, której doręczenie następowało zgodnie z powołaną wyżej ustawą. Jeżeli zatem nadawca miał zamiar dokonać skutecznej czynności przed konkretnym sądem administracyjnym w postaci złożenia pisma procesowego kierowanego do tego sądu i miało to nastąpić przy udziale operatora pocztowego, nadawca musiał zawrzeć z operatorem umowę o świadczenie usług pocztowych, której elementem było wskazanie konkretnego adresata wykonania w/w usługi.

Konkludując zatem należy stwierdzić, że skoro skuteczne oddanie konkretnego pisma w polskim urzędzie pocztowym musi wiązać się ze skutecznym zawarciem umowy o świadczenie usługi pocztowej, której istotnym elementem jest oznaczenie adresata na przesyłce, zaś subsumcja przepisu art. 83 § 3 P.p.s.a. prowadzi do wniosku, że oddanie pisma jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu administracyjnego, przed którym konkretna sprawa się toczy, należy przyjąć, iż skuteczne zwarcie umowy doręczenia korespondencji do sądu właściwego musi wiązać się z oznaczeniem tego sądu jako adresata na złożonej w urzędzie pocztowym przesyłce (na jej opakowaniu).

Nie można w związku z tym przyjąć, że oznaczenie podmiotu na przesyłce innego niż sąd właściwy do rozpoznania konkretnej sprawy, stanowi skuteczne zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej, polegającej na doręczeniu do tego sądu w/w przesyłki. Tym samym nie można też twierdzić, że niewłaściwe oznaczenie adresata przesyłki mogło prowadzić do skutecznego oddania pisma, wchodzącego w skład tej przesyłki w polskim urzędzie pocztowym.

Biorąc powyższe pod uwagę należało w pełni podzielić wyrażone przez Sąd I instancji stanowisko, że dopiero prawidłowe zaadresowanie, a następnie oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym, będzie równoznaczne z wniesieniem go do właściwego sądu. Jeżeli zatem Prokurator wniósł o sporządzenie uzasadnienia wydanego w niniejszej sprawie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyroku, który nadał na adres Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, to za datę jego złożenia należało uznać dzień, w którym powyższy wniosek został nadany przesyłką zaadresowaną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, tj. 22 marca 2012 r.

W tych warunkach nie ulega wątpliwości, że powyższy wniosek został złożony po upływie siedmiodniowego terminu, o jakim mowa w art. 141 § 2 P.p.s.a. co uzasadniało odmowę sporządzenia, objętego wnioskiem uzasadnienia.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) orzekł jak w sentencji.