III SA/Kr 1828/12

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 11 września 2012 r. nr [...] na podstawie:

- art. 138 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.);

- art. 38 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362; ze zm.),

- §1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2009 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. Nr 127, poz. 1055);

po rozpatrzeniu odwołania skarżącego J. W., od decyzji Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej nr [...], z dnia [...] 2012 r. w sprawie przyznania zasiłku okresowego w wysokości 140,18 zł miesięcznie od 1 maja 2012 r. do 31 lipca 2012 r. uchyliło w całości zaskarżoną decyzję i sprawę przekazało do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Organy ustaliły następujący stan faktyczny:

w dniu 25 maja 2012 r. skarżący złożył w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej wniosek o udzielenie mu pomocy finansowej na pokrycie kosztów rehabilitacji, na leki oraz na wyżywienie i wodę pitną. Skarżący jest osobą samotnie gospodarującą, nie jest zatrudniony i leczy się ze względu na przewlekłe choroby. Utrzymuje się dzięki pomocy ze strony GOPS i pomocy udzielanej mu przez znajomych, a jego dochód wynosi 196,65 zł i znacznie odbiega od ustawowego kryterium dochodowego.

Od decyzji organu I instancji skarżący wniósł odwołanie, w którym oświadczył, że przyznana mu kwota 140,18 zł tylko częściowo pokrywa mu koszty związane z leczeniem i zakupem lekarstw. W odwołaniu podał kwoty, jakie musi przeznaczać na opłaty za zabiegi i uskarżał się na brak środków higienicznych. Podkreślił, że jego stan zdrowia się pogarsza a całodzienne wyżywienie kosztuje go 300 zł miesięcznie.

Organ odwoławczy podkreślił, iż w uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji nie wskazał przesłanek przyznania skarżącemu pomocy w takiej, a nie innej wysokości.

Brak w decyzji takiego uzasadnienia można uznać, zdaniem Kolegium za nadmiernie dowolne działanie organu, a więc przekraczające granice uznania administracyjnego. Wobec tego w przedmiotowej sprawie organ pierwszej instancji powinien ustalić rzeczywistą wysokość potrzeb skarżącego i wskazać w decyzji, dlaczego uznał przyznaną mu pomoc za wystarczającą na ich zaspokojenie, oczywiście z uwzględnieniem realnych własnych możliwości finansowych.

Kolegium podkreśliło, ze jednym z elementów decyzji jest jej uzasadnienie faktyczne i prawne, które powinno zawierać wskazanie okoliczności faktycznych i prawnych, jakimi organ kierował się przy orzekaniu. Brak prawidłowego uzasadnienia decyzji rodzi wątpliwości strony, co do słuszności dokonanego nią rozstrzygnięcia i niejednokrotnie jest powodem zaskarżenia takiej decyzji, czego wyrazem jest wniesione odwołanie od przedmiotowej decyzji.

Ponadto Kolegium podniosło, że podczas aktualizacji rodzinnego wywiadu środowiskowego stwierdzono, że skarżący posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, chociaż w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nie ma na ten temat żadnej wzmianki. W związku z tym jeżeli faktem jest, że skarżący posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, to ze względu na swój niski dochód, nie przekraczający kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w świetle art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, mógł się on ubiegać o przyznanie mu zasiłku stałego.

Przedmiotem niniejszego postępowania był wniosek skarżącego o udzielenie mu pomocy finansowej, w którym nie wskazał on w jakiej formie ta pomoc finansowa ma być mu przyznana. Pomoc w formie zasiłku stałego byłaby dla skarżącego bardziej korzystna od przyznanego mu zasiłku okresowego.

Kolegium podkreśliło, ze względu na potrzebę wyjaśnienia kwestii dotyczącej posiadania, bądź braku posiadania orzeczenia o niepełnosprawności skarżącego, zachodzi potrzeba ponownego rozpoznania przedmiotowej sprawy przez organ pierwszej instancji i rozważenia możliwości udzielenia skarżącemu pomocy w większym rozmiarze.

Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynęła skarga skarżącego, w której przedstawił on swoją trudna sytuację życiową.

Następnie w dniu 15 maja 2014 r. na rozprawie pełnomocnik skarżącego przedłożył pismo, w którym wskazał na zasadność uwzględnienia skargi w świetle naruszenia przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze art. 138 § 2 k.p.a. Zdaniem pełnomocnika skarżący jest osobą w bardzo trudnej sytuacji życiowej, przy czym okoliczności faktyczne dotyczące zakresu potrzeb skarżącego były w istocie bezsporne także dla organu II instancji - w szczególności organ II instancji dysponował obszerną dokumentacją złożoną do akt sprawy administracyjnej, która pozwalała na ocenę poziomu tychże potrzeb, a zatem ustalenie prawidłowej wysokości pomocy dla Skarżącego.

W ocenie pełnomocnika organ II instancji w istocie podziela w całości argumentację skarżącego, co w kontekście dysponowania przez organ w zasadzie pełnym materiałem dowodowym, pozwala na wydanie przez ten organ decyzji o charakterze reformatoryjnym. Ponadto podkreślił on, że postępowanie w niniejszej sprawie toczy się jeszcze od 2012 r., a tymczasem skarżący pozostaje bez niezbędnej pomocy - w tej sytuacji także względy celowości przemawiają za wydaniem przez organ II instancji decyzji reformatoryjnej.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o oddalenie skargi i podtrzymało w całości swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Stosownie do art.1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność z prawem zaskarżonej decyzji. Usunięcie z obrotu prawnego decyzji może nastąpić tylko wtedy, gdy postępowanie sądowe dostarczy podstaw do uznania, że przy wydawaniu zaskarżonej decyzji organy administracji publicznej naruszyły prawo w zakresie wskazanym w art.145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012.270).

Dokonując kontroli zaskarżonej decyzji pod kątem jej zgodności z prawem, Sąd badał, czy organ administracyjny ustalił stan faktyczny zgodnie z obowiązującymi przepisami, a następnie, czy do tak ustalonego stanu faktycznego zastosował właściwe przepisy oraz, czy przepisy te prawidłowo zinterpretował.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie podstawę decyzji stanowią przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U.2013.267 j.t.) zwany dalej k.p.a.

Zgodnie z art. 138 § 2 k.p.a. organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Rozstrzygnięcie organu odwoławczego wydane na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. jest decyzją kasacyjną. Jest to decyzja, która uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji.

Chodzi tu o taka sytuację, że organ pierwszej instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego lub przeprowadził z naruszeniem przepisów postępowania w takim zakresie, że miało to istotny wpływ na treść wydanej przez niego decyzji.

Przeprowadzenie postępowania przez Kolegium było w niniejszej sprawie wykluczone, gdyż naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności postępowania, której istota polega na dwukrotnym rozpatrzeniu i rozstrzygnięciu sprawy.

Zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a. decyzja powinna zawierać m.in. powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne.

Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa (art. 107 § 3).

Organ I instancji nie wskazał dlaczego przyznał skarżącemu zasiłek w tej, a nie w innej wysokości, nie odniósł się do faktu posiadania przez skarżącego orzeczenia o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Organ I instancji powinien również wskazać dlaczego przyznał skarżącemu ten konkretny rodzaj zasiłku wobec faktu, iż skarżący wnioskował o przyznanie "pomocy finansowej" a nie konkretnie zasiłku okresowego.

Zasada swobodnej oceny dowodów nie oznacza, że organ jest uprawniony do oceny dowodów według dowolnych kryteriów. Swoją ocenę w tej mierze obowiązany jest oprzeć na przekonujących podstawach i dać temu wyraz w uzasadnieniu decyzji. Ocena ta musi być dokonana zgodnie z normami prawa procesowego oraz z zachowaniem określonych reguł tej oceny.

Mając na uwadze powyższe Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi uznając rozstrzygniecie organu II instancji za prawidłowe i orzekł jak w sentencji na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 250 p.p.s.a w zw. z § 2 ust. 1 i § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 2013.461).