IV SA/Po 40/14

Uzasadnienie

Decyzją z [...] maja 2009 r., nr [...] (dalej: "decyzja podziałowa"), Wójt [...] (dalej: "Wójt") – po rozpatrzeniu podania N. U. o zatwierdzenie podziału należącej do niej nieruchomości położonej w [...] – zatwierdził załączony do decyzji projekt podziału przedmiotowej nieruchomości, pod warunkiem, że w momencie zbycia wydzielanych działek gruntu zostaną ustanowione dla nich (za wyjątkiem działki nr 20/32) odpowiednie służebności drogowe na działce nr 20/31, a dla działek nr 20/28, 20/29 dodatkowo na działce nr 20/27, stanowiących drogę wewnętrzną albo zostaną one zbyte wraz z udziałem w prawie do drogi wewnętrznej. Omawianą decyzją wydzielono następujące działki gruntu: nr 20/27 i 20/31 pod drogi wewnętrzne oraz nr 20/28, 20/29, 20/30 i 20/32.

Wnioskiem z [...] stycznia 2013 r. N. U. i W. K-U, zastępowane przez zawodowego pełnomocnika, radcę prawnego M. B., zwróciły się do Starosty [...] (dalej: "Starosta" lub "organ I instancji") o ustalenie i wypłatę odszkodowania za działki nr 20/31 oraz nr 20/39 przejęte, jak wskazano we wniosku, "na drogi publiczne". Nadto wniosły o zwrócenie się do Rady Gminy [...] (dalej: "Rada Gminy") o złożenie do akt sprawy uchwał Rady Gminy dotyczących nadania nazw ulicom obejmującym obie działki wskazane we wniosku oraz dokumentacji związanej z budową infrastruktury wodociągowej w ciągu dróg obejmujących te działki.

Decyzją z [...] sierpnia 2013 r., nr [...], Starosta – wskazując jako podstawę prawną art. 98 ust. 3 oraz art. 129 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.; dalej w skrócie: "u.g.n.") – odmówił ustalenia na rzecz N. U. (dalej: "Wnioskodawczyni" lub "Skarżąca") odszkodowania za nieruchomość stanowiącą działkę nr 20/31 o powierzchni 0,1079 ha.

W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, że w postępowaniu o ustalenie odszkodowania w trybie art. 98 ust. 3 u.g.n. organ zobowiązany jest do zbadania, czy nastąpił skutek prawny w postaci przejścia z mocy prawa własności nieruchomości wydzielonej pod drogę, na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, który to skutek stanowi przesłankę do ustalenia odszkodowania. Starosta podkreślił, że decyzja podziałowa została wydana na wniosek Wnioskodawczyni, przy czym zarówno treść tej decyzji, jak i wcześniejszej decyzji o warunkach zabudowy zaprzeczają wydzieleniu działki nr 20/31 pod drogę publiczną. Z decyzji podziałowej wynika jednoznacznie, że działka ta została wydzielona pod drogę wewnętrzną.

Ustosunkowując się zaś do twierdzeń pełnomocnika Wnioskodawczyni, Starosta podkreślił, że ani nadanie uchwałą Rady Gminy nazwy drodze, ani też budowa w jej ciągu infrastruktury wodociągowej (czy jakiejkolwiek innej) nie świadczą o publicznym charakterze drogi, bowiem obu czynności można dokonać w stosunku do drogi wewnętrznej – zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260; dalej w skrócie: "u.d.p."). Organ I instancji jako bezpodstawne określił rozumowanie, że działka nr 20/31, stanowiąca dojazd do kilku przyległych do niej nieruchomości z drogi publicznej (ul. [...]) i przylegająca prostopadle do tejże drogi, może leżeć "w jej ciągu", a co za tym idzie – że należy do tej samej kategorii dróg, co ul. [...]. Ocenił, że znaczenie drogi w sieci dróg gminnych oraz zaspokajanie przez nią potrzeb społeczności lokalnej nie jest czynnikiem decydującym o jej publicznym charakterze. Na marginesie zaznaczył, że oględziny przeprowadzone w dniu [...] kwietnia 2013 r. wykazały, iż działka nr 20/31 stanowi niezagospodarowany pas gruntu, użytkowany jako dojazd do trzech przyległych nieruchomości, spośród których jedynie dwie są zabudowane i zamieszkałe.

W odwołaniu od opisanej decyzji Starosty, Wnioskodawczyni, zastępowana przez zawodowego pełnomocnika – powołując się na zarzuty naruszenia: (1) art. 7, art. 8 oraz art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 237; dalej w skrócie: "k.p.a.") poprzez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności stanu faktycznego i nieodniesienie się przez organ do wszelkich twierdzeń Skarżącej zawartych we wniosku, a w konsekwencji obarczenie decyzji błędem "dowolności decyzyjnej organu; (2) art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.; dalej w skrócie: "Protokół nr 1 do EKPC") w związku z art. 91 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.; dalej: "Konstytucja") poprzez jego niezastosowanie; (3) art. 1 Protokołu nr 1 do EKPC w związku z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji błędne uznanie, że działka nr 20/31 jest drogą wewnętrzną, a nie drogą publiczną, i nieustalenie odszkodowania; (4) art. 1 i art. 2 ust. 2 ustawy o drogach publicznych poprzez uznanie, że droga obejmująca działkę nr 20/31 nie leży w ciągu drogi gminnej i w związku z powyższym nie jest drogą publiczną; a także (5) art. 21 ust. 2, art. 31 ust. 3 i art. 64 Konstytucji poprzez faktyczne pozbawienie stron posiadania nieruchomości obejmującej działkę nr 20/31 bez należnego odszkodowania – wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji Starosty i orzeczenie przez organ II instancji co do istoty sprawy poprzez ustalenie dla Skarżącej odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę publiczną, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji Starosty i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

W uzasadnieniu pełnomocnik Skarżącej zarzucił niewyjaśnienie przez Starostę przy wydawaniu decyzji szeregu kwestii, w tym pominięcie okoliczności, że Gmina [...] (dalej: "Gmina") traktuje sporną działkę jako swoją własność, budując infrastrukturę wodociągową w ciągu drogi obejmującej te działkę, oraz że droga ta leży w ciągu drogi gminnej (ul. [...]) i służy zaspokajaniu potrzeb całej społeczności lokalnej, a nie tylko ograniczonego kręgu osób. Wskazując na orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dalej w skrócie: "ETPC") z dnia 6 listopada 2007 r. w sprawie Bugajny i inni przeciwko Polsce (skarga nr 22531/05) – w którym ETPC odniósł się do kwestii wypłaty odszkodowania za drogi uznane w decyzji podziałowej jako wewnętrzne – pełnomocnik Skarżącej podkreślił, że o publicznym charakterze danej drogi nie może przesądzać przesłanka subiektywna w postaci uznania organu w decyzji podziałowej, lecz obiektywne przeznaczenie danej drogi. Na tym tle stwierdził, że działka nr 20/31 stanowi drogę publiczną, gdyż jest drogą dostępną dla nieograniczonego kręgu osób, Skarżąca pozbawiona została władztwa nad nią na rzecz podmiotu publicznego, który traktuje ją jak swoją własność poprzez samowolne założenie w jej ciągu instalacji wodociągowej i gazowej, a ponadto droga służy zaspokajaniu potrzeb całej społeczności lokalnej. Wobec tego wniosek o wypłatę odszkodowania w oparciu o art. 1 Protokołu nr 1 do EKPC w związku z art. 98 ust. 3 u.g.n. jest, zdaniem pełnomocnika Skarżącej, w pełni zasadny.

Decyzją z [...] listopada 2013 r., nr [...] Wojewoda Wielkopolski (dalej: "Wojewoda" lub "organ II instancji"), wskazując na art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu organ II instancji zakwestionował trafność stanowiska Skarżącej. Podkreślił, że działka nr 20/31 stanowi jedynie połączenie gruntów przeznaczonych do zabudowy mieszkaniowej z drogą gminną (ul. [...]), nie wchodząc jednocześnie do sieci dróg gminnych i pozostając tym samym drogą wewnętrzną. Droga ta nie ma charakteru powszechnego, gdyż Skarżąca pozostaje właścicielką działki, uprawnioną do reglamentowania prawa do korzystania z drogi i z tego prawa w sposób czynny korzysta – czego dowodem są umowy ustawiające służebność gruntową na rzecz właścicieli działek nr 20/29 i 20/30, polegająca na możliwości korzystania z działki nr 20/31 w celu dostępu do drogi publicznej, w tym do przeprowadzania wszystkich mediów. Wojewoda zauważył również, że przedmiotowy grunt służy zaspokajaniu potrzeb komunikacyjnych ograniczonej liczby użytkowników, tj. wyłącznie tych, którzy chcą dojechać do działek budowlanych powstałych w wyniku podziału. Dowodem na publiczny charakter działki nie może być również nadanie jej nazwy, gdyż możliwość nadawania nazw drogom wewnętrznym przewiduje art. 8 ust. 1a ustawy o drogach publicznych. Z kolei przeprowadzenie instalacji doprowadzających media do działek budowlanych wynika z istniejącej służebności drogowej obciążającej działkę nr 20/31 względem nieruchomości sąsiednich. W konkluzji Wojewoda podzielił stanowisko Starosty, że w okolicznościach sprawy nie została spełniona dyspozycja art. 98 u.g.n., a więc brak uzasadnienia dla ustalenia wnioskowanego odszkodowania.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu N. U., zastępowana przez zawodowego pełnomocnika, r.pr. M. B., wniosła o "uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Starosty (...) w całości i przekazanie sprawy organowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania", a także o zasądzenie kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego, według norm przepisanych. Pełnomocnik powtórzył przy tym in extenso zarzuty oraz ich uzasadnienie przedstawione wcześniej w odwołaniu. Ponadto zarzucił naruszenie art. 10 k.p.a. poprzez uniemożliwienie Skarżącej wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów i materiałów, z uwagi na niewyznaczenie jej przed wydaniem decyzji w drugiej instancji terminu na zajęcie stanowiska, a także naruszenie art. 36 w zw. z art. 35 k.p.a. poprzez niepoinformowanie Skarżącej o przedłużeniu postępowania poza termin 06 listopada 2013 r. i wydanie decyzji z przekroczeniem tego terminu.

W odpowiedzi na skargę organ administracji wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji oraz stwierdzając, że skarga nie zawiera żadnych nowych okoliczności w sprawie, które mogłyby spowodować jej uwzględnienie przez organ administracji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja odpowiada prawu.

Na wstępie należy podkreślić, że zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (legalności), jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne, kierując się wspomnianym kryterium legalności, dokonują oceny zgodności treści zaskarżonego aktu oraz procesu jego wydania z normami prawnymi – ustrojowymi, proceduralnymi i materialnymi – przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu prawnego i zasadniczo na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu. W świetle art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.; dalej w skrócie: "p.p.s.a.") kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. Stosownie do art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że bierze pod uwagę wszelkie naruszenia prawa, a także wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i wniosków podniesionych w skardze – w granicach sprawy, wyznaczonych przede wszystkim rodzajem i treścią zaskarżonego aktu. Kontrola sądu nie obejmuje natomiast zasadniczo oceny wypełniania przez organy administracji pozasystemowych kryteriów słusznościowych, w szczególności kierowania się zasadami współżycia społecznego, ani kryteriów celowościowych, takich jak realizacja określonej polityki stosowania prawa administracyjnego (por. wyrok NSA z 25.09.2009 r., I OSK 1403/08, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej w skrócie: "CBOSA").

Kontrolując zaskarżoną decyzję Wojewody w tak zakreślonych granicach kognicji Sąd nie dopatrzył się przy jej wydaniu naruszeń prawa, które w świetle art. 145 § 1 p.p.s.a. skutkowałyby koniecznością uchylenia albo stwierdzenia nieważności tego aktu, względnie stwierdzenia jego wydania z naruszeniem prawa. W szczególności, w ocenie Sądu, organy administracji w dostatecznym stopniu zebrały i rozpatrzyły cały materiał dowodowy niezbędny do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, i na tej podstawie dokonały prawidłowych ustaleń co do okoliczności faktycznych istotnych dla jej rozstrzygnięcia. Ustalenia te Sąd w pełni podziela i czyni integralną częścią swoich ustaleń oraz podstawą dalszych rozważań.

Materialnoprawną podstawę decyzji administracyjnych zapadłych w niniejszej sprawie stanowiły przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami, z jej art. 98 na czele. W myśl art. 98 ust. 1 zdanie pierwsze u.g.n. działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Zgodnie z art. 98 ust. 2 u.g.n. właściwy organ składa wniosek o ujawnienie w księdze wieczystej praw gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa do działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych. Podstawą wpisu tych praw do księgi wieczystej jest ostateczna decyzja zatwierdzająca podział. Z kolei art. 98 ust. 3 u.g.n. stanowi, że za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 u.g.n. stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

W świetle cytowanych przepisów prawo do odszkodowania powstaje tylko w sytuacji, gdy w związku z dokonanym na wniosek właściciela podziałem nieruchomości dochodzi do wydzielenia działki lub działek gruntu pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie albo krajowe. Definicję "drogi publicznej" zawiera ustawa o drogach publicznych, która w art. 1 stanowi, że drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. W świetle art. 2 ust. 1 u.d.p. drogi publiczne dzielą się na cztery kategorie – wyróżnione ze względu na funkcję danej drogi w sieci drogowej – tj. drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Ulice leżące w ciągu wymienionych dróg publicznych należą do tej samej kategorii co te drogi (art. 2 ust. 2 u.d.p.). Ustawa o drogach publicznych określa także zasady i tryb nadawania drodze odpowiedniej kategorii, a w szczególności przesądza, że status drogi krajowej nadawany jest rozporządzeniem właściwego ministra (zob. art. 5 ust. 2 u.d.p.), natomiast drogi wojewódzkiej, powiatowej oraz gminnej – w drodze uchwały organu stanowiącego właściwej jednostki samorządu terytorialnego (zob.: art. 6 ust. 2, art. 6a ust. 2 oraz art. 7 ust. 2 u.d.p.). Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym tych dróg są drogami wewnętrznymi (art. 8 ust. 1 u.d.p., w brzmieniu obowiązującym od 04 września 2010 r.).

W niniejszej sprawie jest poza sporem, że zgodnie z treścią decyzji podziałowej przedmiotowa działka nr 20/31 nie została wydzielona pod drogę publiczną, lecz pod drogę wewnętrzną. Nie ulega też wątpliwości, że nieruchomość obejmująca tę działkę nie została zaliczona we właściwym trybie do żadnej z kategorii dróg publicznych. Nawet nadanie tej nieruchomości, mającej pełniącej funkcję ulicy dojazdowej, określonej nazwy przez Radę Gminy pozostaje bez wpływu na status tej nieruchomości jako drogi wewnętrznej, gdyż w świetle z art. 8 ust. 1 u.d.p. także takiej drodze może zostać nadana nazwa uchwałą rady gminy (za pisemną zgodą właścicieli terenów, na których jest ona zlokalizowana).

W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowego – które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela – dla uzyskania statusu drogi publicznej określonej kategorii musi być zachowana procedura zaliczenia danej drogi do dróg publicznych (por. np.: wyrok NSA z 19.04.2013 r., I OSK 1942, CBOSA; wyrok WSA z 27.06.2008 r., I SA/Wa 383/08, CBOSA; wyrok WSA z 31.03.2008 r., II SA/Kr 1285/07, CBOSA; wyrok SN z 30.05.2003 r., III CKN 1165/00, LEX nr 109442). W odniesieniu do nieruchomości obejmującej działkę nr 20/31 taka procedura nie została dopełniona, zatem nie można uznać, że stanowi ona drogę publiczną. Takiego statusu nie sposób także przypisać tej nieruchomości na podstawie przywołanego wyżej art. 2 ust. 2 u.d.p. Nawet bowiem przyjmując, zaprezentowaną przez Skarżącą, uproszczoną, bo wyłącznie literalną interpretację tego przepisu (której dopuszczalność została, notabene, zakwestionowana w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego – zob. wyrok NSA z 19.04.2013 r., I OSK 1942, CBOSA) – w myśl której ulica położona w ciągu drogi publicznej ma taką samą kategorię, co ta droga, bez potrzeby przeprowadzania procedury zaliczenia do określonej kategorii dróg – w niniejszej sprawie art. 2 ust. 2 u.d.p. nie może znaleźć zastosowania. Nie została bowiem spełniona podstawowa przesłanka, jaką jest położenie ulicy "w ciągu drogi publicznej", przez co należy rozumieć takie usytuowanie, że ulica tworzy jedną linię z tą drogą, stanowiąc jej fragment (odcinek) lub przedłużenie. Tymczasem w niniejszej sprawie przedmiotowa działka nr 20/31 położona jest prostopadle do drogi publicznej (ul. [...]) stanowiąc wydzieloną drogę wewnętrzną (ul. [...]), zapewniającą dojazd do pozostałych wydzielonych działek i tworząc wraz z działką nr 20/39 swoisty "objazd" dla odcinka ul. [...]. Tym samym nie sposób twierdzić, że owa droga wewnętrzna leży "w ciągu drogi publicznej" w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.d.p.

Ponadto, wbrew twierdzeniom skargi, przedmiotowa droga wewnętrzna nie pełni faktycznie funkcji drogi publicznej. Nie wiadomo, na jakiej podstawie pełnomocnik Skarżącej przyjął, że działka nr 20/31 "służy zaspokajaniu potrzeb całej społeczności lokalnej", skoro, jak wynika z oględzin przeprowadzonych przez organ I instancji (k. 52– 53 akt adm. I inst.), działka ta stanowi niezagospodarowany grunt, porośnięty trawą, użytkowany jako dojazd do przyległych nieruchomości, wśród których tylko dwie były w dacie oględzin zabudowane i zamieszkiwane (działki nr 20/25 i 20/28). Uwarunkowania faktyczne i prawne działki nr 20/31 nie wskazują też, aby miała ona pełnić funkcję drogi publicznej w przyszłości. Zarówno bowiem treść decyzji podziałowej, jak i samo położenie tej działki przesądzają, że, tak jak dotychczas, będzie ona wyłącznie zapewniać dojazd do zaledwie kilku położonych wzdłuż niej działek. Podkreślany zaś przez Skarżącą, powszechny dostęp do działki nr 20/31 jest następstwem jej autonomicznej decyzji, podjętej w ramach uprawnień właścicielskich, i jako taki może zostać w każdej chwili przez nią ograniczony do osób mogących wylegitymować się stosownym tytułem prawnym do korzystania z tej drogi. Wnioskodawczyni nadal pozostaje właścicielką działki nr 20/31, a co za tym idzie – także osobą uprawnioną do reglamentowania dostępu do niej. Co więcej, jak trafnie podniesiono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, z tego uprawnienia czynnie korzysta, czego dowodem są umowy ustanawiające służebność gruntową polegającą na możliwości korzystania z działki nr 20/31 w celu dostępu do drogi publicznej oraz doprowadzania niezbędnych mediów. W tym kontekście nie wiadomo, na czym konkretnie miałoby polegać zarzucane w skardze "faktyczne pozbawienie Skarżącej posiadania nieruchomości obejmującej działkę nr 20/31 bez należnego odszkodowania". Sąd w niniejszym składzie takiego pozbawienia nie dopatrzył się. Dość powiedzieć, że nawet gdyby, jak zarzuca Skarżąca, Gmina albo inne podmioty samowolnie przeprowadziły przez tę działkę urządzenia przesyłowe (sieć wodociągową, gazową itp.), to i tak nie można by mówić w tym przypadku o pozbawieniu Skarżącej posiadania jej nieruchomości, lecz, co najwyżej, o "naruszeniu własności w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą" w rozumieniu art. 222 ust. 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) – por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 06 maja 2009 r. (II CSK 594/08, LEX nr 510969). W takim przypadku Skarżącej przysługiwałoby określone w tym przepisie roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Godzi się zauważyć, że pełnomocnik Skarżącej nie wskazywał, aby właścicielka przedmiotowej działki wystąpiła z tego rodzaju roszczeniem przeciwko Gminie. Na marginesie wypada wskazać na pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z 15 września 2011 r. (sygn. akt II CSK 681/10, LEX nr 1043999), w myśl którego szkoda w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości występuje wtedy, gdy ma charakter trwały i nieodwracalny. Nie można mówić o takiej szkodzie wówczas, gdy właścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie negatoryjne umożliwiające przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Dopóki zatem przysługuje mu to roszczenie, dopóty nie może żądać naprawienia szkody w postaci obniżenia wartości nieruchomości na skutek posadowienia i eksploatacji na nieruchomości urządzeń przesyłowych przez zapłatę odszkodowania. Odnosząc powyższe uwagi do okoliczności niniejszej sprawy należy stwierdzić, że tym bardziej brak w takim przypadku podstaw do żądania dalej idącego odszkodowania – za (rzekome) "faktyczne pozbawienie Skarżącej posiadania nieruchomości".

Nie mogła też odnieść zamierzonego skutku argumentacja skargi odwołująca się do rozstrzygnięć zawartych w wyroku WSA w Poznaniu z 16 października 2012 r. o sygn. akt II SA/Po 660/12 (CBOSA) oraz w wyroku ETPC z 06 listopada 2007 r. w sprawie Bugajny i in. przeciwko Polsce (skarga nr 22531/05). Orzeczenia te zapadły bowiem w znacząco odmiennych okolicznościach faktycznych, których specyfika przesądziła o takiej, a nie innej treści ww. rozstrzygnięć. Tego rodzaju szczególne okoliczności nie wystąpiły natomiast w niniejszej sprawie. Dość powiedzieć, że nie mieliśmy w tym przypadku do czynienia z sytuacją, jaka zaistniała w stanie faktycznym, którego dotyczył wyrok WSA o sygn. akt II SA/Po 660/12 – gdy działki gruntu wydzielone pod drogi dojazdowe wewnętrzne, z uwagi na swe położenie i połączenie z drogami publicznymi pełniły "w oczywisty sposób funkcję dróg publicznych", stanowiąc przedłużenie tych dróg oraz umożliwiając łączenie się z innymi drogami publicznymi. W niniejszej sprawie nie stwierdzono też, aby przedmiotowa droga wewnętrzna (działka nr 20/31) obsługiwała komunikacyjnie osiedle mieszkaniowe, i w związku z tym, aby służyła "zarówno publicznemu, jak i prywatnemu transportowi wszelkiego rodzaju na zaprojektowanym przez skarżących osiedlu", oraz aby użytkownikami tej drogi była "znacząca liczba osób" – co z kolei wyeksponowano w przywołanym wyroku ETPC w sprawie Bugajny i inni.

Również pozostałe zarzuty skargi nie mogły odnieść zamierzonego skutku – gdyż nawet jeśli okazały się w części uzasadnione – jak zarzut braku wyraźnego powiadomienia Skarżącej przez Wojewodę o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i wypowiedzenia na jego temat – to i tak pełnomocnik Skarżącej nie wykazał, aby miały one istotny wpływ na wynika sprawy, a Sąd, działając z urzędu, takiego wpływu się nie dopatrzył.

Mając wszystko to na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 p.p.s.a., skargę oddalił.

MZ