II SA/Kr 394/14

Uzasadnienie

Wraz ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na decyzję Wojewody [....] z dnia 27 grudnia 2013 roku w przedmiocie odmowy ustalenia i wypłaty odszkodowania skarżąca B.R. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.

We wniosku skarżąca oświadczyła, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z córką E.G. ur. [....] roku oraz matką B.R. . Ich miesięczny dochód wynosi 3.850 zł i stanowi go renta skarżącej w wysokości 1.300 zł, renta rodzinna jej matki w wysokości 2.000 zł i alimenty córki w wysokości 550 zł. Wnioskodawczyni, ani jej domownicy, nie posiadają żadnego majątku nieruchomego, nie dysponują oszczędnościami, ani przedmiotami wartościowymi.

W uzasadnieniu wniosku o prawo pomocy B.R. podniosła, iż jej sytuacja finansowo – osobista nie pozwala na poniesienie kosztów sądowych. Z uzyskiwanych dochodów z renty i renty rodzinnej matki pokrywane są wydatki związane z użytkowaniem mieszkania (czynsz 1.500 zł, prąd 150 zł, gaz 150 zł, telefon, tv i internet 100 zł). Z alimentów na córkę pokrywana jest tylko część jej niezbędnych wydatków, do których należą: czesne za szkołę 300 zł, telefon 100 zł, wydatki na zakup podręczników i przyborów szkolnych, finansowanie zajęć organizowanych przez szkołę, zakup ubrań i środków czystości. Skarżąca spłaca pożyczkę, która weszła w skład spadku po zmarłym ojcu oraz raty pożyczki zaciągniętej na sfinansowanie kosztów pogrzebu ojca. Stan zdrowia skarżącej (zdiagnozowany raz piersi, przebyta operacja mastektomii, radioterapia i chemioterapia) nie pozwala jej na podjęcie pracy. Wnioskodawczyni zażywa liczne leki, których koszt wynosi około 200 zł miesięcznie. B.R. cierpi na schorzenia kardiologiczne, chorobę niedokrwienną serca, nadciśnienie, miażdżycę, bóle stawów i przewlekłą chorobę nerek. Matka skarżącej jest inwalidą I grupy, wymagającą opieki córki. Stan zdrowia skarżącej oraz niewielkie, w porównaniu do niezbędnych wydatków, dochody nie pozwalają stronie na pokrycie kosztów sądowych w niniejszej sprawie.

Odnosząc się do zarządzenia referendarza sądowego wzywającego do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy B.R. przesłała kopie następujących dokumentów: wyciągu z rachunku bankowego za okres od lutego do kwietnia 2014 roku, faktury za czynsz, decyzji ZUS potwierdzających wysokość renty skarżącej oraz renty rodzinnej jej matki, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności skarżącej, faktury za gaz, odcinków płatności za prąd, dwóch umów pożyczki gotówkowej, umowy o udostępnienie Indywidualnej Linii Kredytowej, odpisu skróconego aktu zgonu ojca, przekazu pocztowego potwierdzającego wypłatę renty B.R. za maj 2014 roku oraz faktury za leki. Strona podała, iż w zakresie ponoszonych kosztów wyżywienia, zakupu ubrań i innych wydatków związanych z życiem codziennym niemożliwe jest wskazanie konkretnej kwoty, albowiem na ten cel przeznaczane są środki, które pozostają po pokryciu kosztów mieszkania, mediów i zobowiązań. Skarżąca i jej rodzina żyją skromnie, w miarę możliwości finansowych zaspakajając swoje podstawowe potrzeby. Ze względu na trudną sytuację finansową strony zapłata wynagrodzenia z tytułu udzielonej pomocy prawnej została przez pełnomocnika skarżącej została odroczona do czasu zakończenia niniejszego postępowania.

Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:

Generalną zasadą postępowania sądowego jest ponoszenie przez strony kosztów związanych z udziałem w postępowaniu. Natomiast przyznanie prawa pomocy jest wyjątkiem od zasady wynikającej z art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. , poz. 270, dalej: p.p.s.a.). W konsekwencji, zwolnienie od kosztów sądowych stanowi instytucję wyjątkową, która ma zastosowanie jedynie w przypadkach, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania.

W niniejszej sprawie skarżąca Bożena Romanowska wystąpiła z żądaniem zwolnienia jej od kosztów sądowych, czyli o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym. Zgodnie z art. 246 § 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy w takim zakresie przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje m. in. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków (art. 245 § 3 p.p.s.a.).

W ocenie orzekającego skarżąca uwiarygodniła w sposób wystarczający, że nie posiada środków na pokrycie kosztów w zainicjowanym postępowaniu sądowym. B.R. jest schorowaną rencistką, a jedynym źródłem jej utrzymania jest świadczenie rentowe w wysokości 1.388,28 zł. Cierpi na szereg schorzeń (w tym nowotwór piersi), posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Stan jej zdrowia wymaga przyjmowania leków, których koszt strona określiła na kwotę 200 zł miesięcznie. Skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z córką otrzymującą alimenty w wysokości 550 zł oraz matką pobierającą rentę rodzinną w wysokości 2.056,95 zł. Łączny dochód trzyosobowej rodziny wynosi zatem 3.995,23 zł. Miesięczne wydatki rodziny związane z koniecznym utrzymaniem (m. in. wysoki czynsz za mieszkanie), pokryciem kosztów leczenia skarżącej i edukacji córki pokrywają niemal całkowicie uzyskiwane dochody. Skarżąca nie posiada przy tym żadnego majątku, oszczędności, ani przedmiotów wartościowych, które mogłyby zostać spieniężone celem pokrycia kosztów sądowych w sprawie. Nie jest ona zatem w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 245 § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 p.p.s.a.