II SA/Ol 579/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
2014-04-28Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Tadeusz Lipiński /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tadeusz Lipiński po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. W. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi W. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" w przedmiocie skierowania na badania lekarskie postanawia odmówić przyznania prawa pomocy. WSA/post.1 - sentencja postanowienia
Uzasadnienie
Postanowieniem z 24 września 2013 r. Referendarz sądowy odmówił przyznania W. W. prawa pomocy - wobec tego, że wykazując stypendium szkoleniowe w wysokości 229,27 zł netto i oszczędności w kwocie ok. 400 zł jako jedyne źródła swego utrzymania, nie złożył wymaganego od niego dodatkowego oświadczenia
ani dokumentów źródłowych (k. 23-24 akt).
Po uprawomocnieniu się tego orzeczenia skarżącemu doręczone zostało zarządzenie o wezwaniu do uiszczenia wpisu od skargi. Wniesione na nie zażalenie zostało oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 6 grudnia 2013 r. (k. 37).
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu skarżący zwrócił się w piśmie
z 26 grudnia 2013 r. o zwolnienie od niego, stwierdzając, że jest bezrobotny i nie ma żadnego dochodu (k. 48). Załączył kopię zaświadczenia z urzędu pracy. Wniosek złożony następnie na urzędowym formularzu - z którego wynikać ma, że skarżący dysponuje jedynie oszczędnościami w kwocie ok. 150 zł i nie posiada, tak samo jak jego rodzice, "żadnego dochodu" - nie został podpisany (k. 58-59).
Wzywając do usunięcia tego braku formalnego, zobowiązano go powtórnie do podania przeciętnej miesięcznej wysokości poszczególnych wydatków i źródła pokrywania każdego z nich, wysokości wszelkich dochodów uzyskanych od maja ubiegłego roku
(ze wskazaniem daty uzyskania dochodu i jego wysokości oraz tytułu jego uzyskania),
w tym pomocy pieniężnej/rzeczowej ośrodka pomocy społecznej, bądź jakichkolwiek innych instytucji lub osób (ze wskazaniem jej źródła, rodzaju oraz daty otrzymania),
oraz tytułu prawnego do lokalu stanowiącego miejsce zamieszkania, a ponadto przedłożenia wyciągów z posiadanych rachunków bankowych z okresu ostatnich trzech miesięcy (lub oświadczenia o ich nieposiadaniu w owym czasie) i kopii dowodów opłacenia należności związanych z mieszkaniem, za styczeń br. (k. 61).
Mimo, że skarżący został po raz kolejny poinformowany, że niezastosowanie się do wezwania może stanowić podstawę odmowy przyznania prawa pomocy, w ostatnim dniu terminu uzupełnił wniosek jedynie swoim podpisem.
Postanowieniem z dnia 26 lutego 2014r. Referendarz sądowy odmówił przyznania wnioskodawcy prawa pomocy.
Sprzeciw od ww. postanowienia wniósł W. W.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:
Według art. 245 § 2 w związku z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późniejszymi zmianami), zwanej dalej w skrócie ppsa, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest
w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Prawo pomocy, zarówno w zakresie całkowitym, jak i częściowym, jest instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowego przez strony. Z tego względu przesłanki jej zastosowania winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest bowiem formą dofinansowania strony postępowania z budżetu Państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie NSA z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I OZ 1099/11).
Podnieść również należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Powinien on zatem przekonać Sąd o konieczności przyznania mu prawa pomocy. Wnioskodawca ubiegający się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować, swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez niego informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (zob. np. postanowienia NSA z dnia 16 grudnia 2010r., sygn. akt II GZ 409/10 z dnia 20 stycznia 2012 r., sygn. akt II FZ 833/11). Wskazać przy tym należy, że wniosek o przyznanie prawa pomocy składany jest na urzędowym formularzu (art. 252 § 2 p.p.s.a.). Wniosek ten ma na celu ogólne przedstawienie sytuacji materialnej i rodzinnej wnioskodawcy. Z przepisów art. 246 § 1 pkt 2 i art. 252 § 1 p.p.s.a. wynika jednakże, że Sąd musi dysponować precyzyjnymi danymi dowodzącymi istnienia ustawowych przesłanek uzasadniających przyznanie prawa pomocy. Uwzględniając zatem treść cytowanych wyżej przepisów, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcie Sądu w kwestii przyznania prawa pomocy zawsze zależy od tego, co zostanie wykazane przez stronę.
Należy także należy dostrzec, że w tej samej sprawie wnioskodawca złożył kolejny już wniosek o przyznanie prawa pomocy. Poprzedni wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy został prawomocnie rozpatrzony postanowieniem referendarza z dnia 24 września 2013r.
Dostrzec trzeba zaś, że nie zaszły żadne nowe okoliczności uzasadniające odmienną ocenę możliwości finansowych strony. Skarżący – pomimo ponownego wezwania go do złożenia stosownych dokumentów i oświadczeń – nie zadośćuczynił temu wezwaniu i w dalszym ciągu nie ujawnił w pełni swojej sytuacji materialnej i bytowej.
Niedopełnienie przez wnioskodawcę obowiązku przedstawienia na podstawie art. 255 P.p.s.a. dodatkowych wyjaśnień odnośnie do sytuacji majątkowej, gdy ta w oparciu o przedłożone dotychczas informacje jest uznawana za niepełną, bądź budzącą wątpliwości, uzasadnia oddalenie wniosku o przyznanie prawa pomocy. Ocena ta znajduje uzasadnienie w stwierdzeniu, że orzeczenie sądu w zakresie przyznania stronie postępowania prawa pomocy nie może zostać oparte na ustaleniach faktycznych o charakterze fragmentarycznym lub hipotetycznym. Strona, która nie realizuje obowiązków wynikających z wezwania sądu, nie ma podstaw, by oczekiwać rozstrzygnięcia zgodnego ze złożonym wnioskiem (vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 grudnia 2013r., sygn. akt II OZ 1152/13).
Należy wskazać, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wielokrotnie podkreślano, że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie środków na pokrycie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Stąd też zastosowanie tego wyjątku odnosi się do szczególnych sytuacji, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru na współobywateli (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lutego 2010r. (sygn. akt II FZ 31/10). Wnioskujący zaś nie wykazał w przekonujący sposób, że znajduje się w sytuacji materialnej, która kwalifikowałaby go do przyznania mu prawa pomocy i nie odpowiedział na wezwanie do przedłożenia określonych dokumentów, które pomogłyby wyjaśnić sytuację materialną skarżącego. Tak więc to z przyczyn leżących po stronie wnioskodawcy niemożliwe okazało się ustalenie jego rzeczywistej sytuacji dochodowej i majątkowej. Opisana bowiem w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy - lakonicznie i w sposób niekompletny, sytuacja materialna strony nie w pełni obrazuje jej rzeczywistą sytuację materialną. Skoro skarżący nie przedstawił informacji, które wskazywałyby w sposób nie budzący wątpliwości na jego faktyczną sytuację materialną i zdolności finansowe, to jego wniosek nie mógł być uwzględniony.
Dodatkowo warto wskazać, że prawo do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. Natomiast, jeżeli dostęp jednostki do sądu może być ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy też w sposób faktyczny, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne z przepisami z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), jeśli ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa, a więc jeśli zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu, oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki będą zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, powinien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, publ. Lex nr 75481). Oznacza to, że skoro skarżący nie wykazał, że jest osobą, której sytuacja majątkowa nie pozwala na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, a w konsekwencji następuje odmowa przyznania stronie prawa pomocy, to nie można w takiej sytuacji mówić o naruszeniu prawa do sądu.
Z tych względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., Sąd postanowił, jak w sentencji postanowienia.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Tadeusz Lipiński /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tadeusz Lipiński po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. W. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi W. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]" w przedmiocie skierowania na badania lekarskie postanawia odmówić przyznania prawa pomocy. WSA/post.1 - sentencja postanowienia
Uzasadnienie
Postanowieniem z 24 września 2013 r. Referendarz sądowy odmówił przyznania W. W. prawa pomocy - wobec tego, że wykazując stypendium szkoleniowe w wysokości 229,27 zł netto i oszczędności w kwocie ok. 400 zł jako jedyne źródła swego utrzymania, nie złożył wymaganego od niego dodatkowego oświadczenia
ani dokumentów źródłowych (k. 23-24 akt).
Po uprawomocnieniu się tego orzeczenia skarżącemu doręczone zostało zarządzenie o wezwaniu do uiszczenia wpisu od skargi. Wniesione na nie zażalenie zostało oddalone przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 6 grudnia 2013 r. (k. 37).
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu skarżący zwrócił się w piśmie
z 26 grudnia 2013 r. o zwolnienie od niego, stwierdzając, że jest bezrobotny i nie ma żadnego dochodu (k. 48). Załączył kopię zaświadczenia z urzędu pracy. Wniosek złożony następnie na urzędowym formularzu - z którego wynikać ma, że skarżący dysponuje jedynie oszczędnościami w kwocie ok. 150 zł i nie posiada, tak samo jak jego rodzice, "żadnego dochodu" - nie został podpisany (k. 58-59).
Wzywając do usunięcia tego braku formalnego, zobowiązano go powtórnie do podania przeciętnej miesięcznej wysokości poszczególnych wydatków i źródła pokrywania każdego z nich, wysokości wszelkich dochodów uzyskanych od maja ubiegłego roku
(ze wskazaniem daty uzyskania dochodu i jego wysokości oraz tytułu jego uzyskania),
w tym pomocy pieniężnej/rzeczowej ośrodka pomocy społecznej, bądź jakichkolwiek innych instytucji lub osób (ze wskazaniem jej źródła, rodzaju oraz daty otrzymania),
oraz tytułu prawnego do lokalu stanowiącego miejsce zamieszkania, a ponadto przedłożenia wyciągów z posiadanych rachunków bankowych z okresu ostatnich trzech miesięcy (lub oświadczenia o ich nieposiadaniu w owym czasie) i kopii dowodów opłacenia należności związanych z mieszkaniem, za styczeń br. (k. 61).
Mimo, że skarżący został po raz kolejny poinformowany, że niezastosowanie się do wezwania może stanowić podstawę odmowy przyznania prawa pomocy, w ostatnim dniu terminu uzupełnił wniosek jedynie swoim podpisem.
Postanowieniem z dnia 26 lutego 2014r. Referendarz sądowy odmówił przyznania wnioskodawcy prawa pomocy.
Sprzeciw od ww. postanowienia wniósł W. W.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:
Według art. 245 § 2 w związku z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późniejszymi zmianami), zwanej dalej w skrócie ppsa, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest
w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Prawo pomocy, zarówno w zakresie całkowitym, jak i częściowym, jest instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowego przez strony. Z tego względu przesłanki jej zastosowania winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest bowiem formą dofinansowania strony postępowania z budżetu Państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe (por. postanowienie NSA z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I OZ 1099/11).
Podnieść również należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ugruntowany jest pogląd, że to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Powinien on zatem przekonać Sąd o konieczności przyznania mu prawa pomocy. Wnioskodawca ubiegający się o przyznanie prawa pomocy musi wykazać, tj. należycie udokumentować, swoją sytuację materialną, gdyż to na podstawie przekazanych przez niego informacji Sąd dokonuje merytorycznej oceny wniosku pod kątem wystąpienia przesłanek przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie (zob. np. postanowienia NSA z dnia 16 grudnia 2010r., sygn. akt II GZ 409/10 z dnia 20 stycznia 2012 r., sygn. akt II FZ 833/11). Wskazać przy tym należy, że wniosek o przyznanie prawa pomocy składany jest na urzędowym formularzu (art. 252 § 2 p.p.s.a.). Wniosek ten ma na celu ogólne przedstawienie sytuacji materialnej i rodzinnej wnioskodawcy. Z przepisów art. 246 § 1 pkt 2 i art. 252 § 1 p.p.s.a. wynika jednakże, że Sąd musi dysponować precyzyjnymi danymi dowodzącymi istnienia ustawowych przesłanek uzasadniających przyznanie prawa pomocy. Uwzględniając zatem treść cytowanych wyżej przepisów, należy stwierdzić, że rozstrzygnięcie Sądu w kwestii przyznania prawa pomocy zawsze zależy od tego, co zostanie wykazane przez stronę.
Należy także należy dostrzec, że w tej samej sprawie wnioskodawca złożył kolejny już wniosek o przyznanie prawa pomocy. Poprzedni wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy został prawomocnie rozpatrzony postanowieniem referendarza z dnia 24 września 2013r.
Dostrzec trzeba zaś, że nie zaszły żadne nowe okoliczności uzasadniające odmienną ocenę możliwości finansowych strony. Skarżący – pomimo ponownego wezwania go do złożenia stosownych dokumentów i oświadczeń – nie zadośćuczynił temu wezwaniu i w dalszym ciągu nie ujawnił w pełni swojej sytuacji materialnej i bytowej.
Niedopełnienie przez wnioskodawcę obowiązku przedstawienia na podstawie art. 255 P.p.s.a. dodatkowych wyjaśnień odnośnie do sytuacji majątkowej, gdy ta w oparciu o przedłożone dotychczas informacje jest uznawana za niepełną, bądź budzącą wątpliwości, uzasadnia oddalenie wniosku o przyznanie prawa pomocy. Ocena ta znajduje uzasadnienie w stwierdzeniu, że orzeczenie sądu w zakresie przyznania stronie postępowania prawa pomocy nie może zostać oparte na ustaleniach faktycznych o charakterze fragmentarycznym lub hipotetycznym. Strona, która nie realizuje obowiązków wynikających z wezwania sądu, nie ma podstaw, by oczekiwać rozstrzygnięcia zgodnego ze złożonym wnioskiem (vide: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 grudnia 2013r., sygn. akt II OZ 1152/13).
Należy wskazać, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wielokrotnie podkreślano, że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie środków na pokrycie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Stąd też zastosowanie tego wyjątku odnosi się do szczególnych sytuacji, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru na współobywateli (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lutego 2010r. (sygn. akt II FZ 31/10). Wnioskujący zaś nie wykazał w przekonujący sposób, że znajduje się w sytuacji materialnej, która kwalifikowałaby go do przyznania mu prawa pomocy i nie odpowiedział na wezwanie do przedłożenia określonych dokumentów, które pomogłyby wyjaśnić sytuację materialną skarżącego. Tak więc to z przyczyn leżących po stronie wnioskodawcy niemożliwe okazało się ustalenie jego rzeczywistej sytuacji dochodowej i majątkowej. Opisana bowiem w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy - lakonicznie i w sposób niekompletny, sytuacja materialna strony nie w pełni obrazuje jej rzeczywistą sytuację materialną. Skoro skarżący nie przedstawił informacji, które wskazywałyby w sposób nie budzący wątpliwości na jego faktyczną sytuację materialną i zdolności finansowe, to jego wniosek nie mógł być uwzględniony.
Dodatkowo warto wskazać, że prawo do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. Natomiast, jeżeli dostęp jednostki do sądu może być ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy też w sposób faktyczny, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne z przepisami z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.), jeśli ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa, a więc jeśli zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu, oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki będą zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, powinien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, publ. Lex nr 75481). Oznacza to, że skoro skarżący nie wykazał, że jest osobą, której sytuacja majątkowa nie pozwala na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania, a w konsekwencji następuje odmowa przyznania stronie prawa pomocy, to nie można w takiej sytuacji mówić o naruszeniu prawa do sądu.
Z tych względów, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., Sąd postanowił, jak w sentencji postanowienia.
