I SA/Kr 1539/13

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013r. Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie oddalił wniosek R. sp. z o.o. w W. o przyznanie praw pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 8 sierpnia 2013r. nr [...].

Postanowienie to doręczono skarżącej Spółce w dniu 30 grudnia 2013r.

W dniu 7 stycznia 2014r. skarżąca Spółka skierowała do Sądu niepodpisane zażalenie, którym zaskarżyła bliżej nieokreślone postanowienie Sądu, zastrzegając, że szczegółowe zarzuty i ich uzasadnienie przedstawi w terminie późniejszym.

Zarządzeniem z dnia 11 lutego 2014r. wezwano skarżącą Spółkę do podpisania opisanego zażalenia, a także o wskazanie zaskarżonego w ten sposób postanowienia oraz sformułowanie wniosku o jego zmianę lub uchylenie, jak również o zwięzłe uzasadnienie zażalenia, wszystko to w terminie siedmiu dni od daty doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

Zarządzenie to doręczono Spółce w dniu 17 lutego 2014r.

W dniu 3 marca 2014r. Spółka skierowała do Sądu wniosek o przywrócenie terminu do usunięcia braków formalnych sprzeciwu od wskazanego na wstępie postanowienia, dołączając do pisma również sam sprzeciw. Do wniosku dołączono kserokopie wydruków kart pokładowych na nazwisko prezes zarządu Spółki, w świetle których wyjechała ona z Polski 17 lutego 2014r. w godzinach porannych, a powróciła w dniu 21 lutego 2014r. Prezes zarządu wyjaśniła, że wezwanie o sprecyzowanie przedmiotu zaskarżenia tego pisma doręczono Spółce, gdy ona sama przebywała poza granicami Polski. W uzasadnieniu wniosku wyjaśniono dodatkowo, że od przedmiotowego postanowienia złożono sprzeciw mylnie określając go mianem zażalenia.

Pierwotnie złożone przez Spółkę zażalenie nie zostało podpisane.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 259 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.) od zarządzeń i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, strona albo adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy mogą wnieść do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego sprzeciw w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia zarządzenia lub postanowienia.

Stosownie zaś do treści art. 259 § 2 p.p.s.a. sprzeciw wniesiony po terminie oraz sprzeciw, którego braki formalne nie zostały uzupełnione (...) sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym.

Skoro wezwanie do usunięcia braków formalnych sprzeciwu zostało doręczone Spółce w dniu 17 lutego 2014r., to siedmiodniowy termin do zadośćuczynienia temu wezwaniu upływał z dniem 24 lutego 2014r., podczas gdy pismo Spółki nadane na poczcie dopiero w dniu 3 marca 2014 r. było już dalece spóźnione.

Jednocześnie jednak art. 86 § 1 p.p.s.a stanowi, iż jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Stosownie natomiast do art. 87 § 1 p.p.s.a., pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu, przy czym w świetle § 3 tego artykułu wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Równocześnie też z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie.

Z regulacji tej wynika, że przywrócenie terminu procesowego jest instytucją mającą na celu ochronę zainteresowanego przed negatywnymi skutkami uchybienia terminu dla podjęcia czynności przez stronę. W powołanych wyżej przepisach zostały ustanowione przesłanki przywrócenia terminu, które muszą wystąpić łącznie, by wniosek mógł zostać uwzględniony. Samo złożenie wniosku przez zainteresowanego we wskazanym terminie oraz dokonanie czynności, dla której zakreślony był termin, nie jest jednak wystarczającą przesłanką przywrócenia uchybionego terminu do dokonania czynności procesowej. Konieczne jest bowiem uprawdopodobnienie przez wnioskodawcę, że nie ponosi on winy w niedochowaniu terminu.

W pierwszej kolejności - oceniając terminowość wniosku skarżącego wskazać wymaga, że z okoliczności faktycznych sprawy nie da się w sposób jednoznaczny ustalić, czy określony w art. 87 § 1 ustawy termin do wniesienia tego wniosku został zachowany. Jednakże sąd nie ma prawa domniemywać daty, w której ustała przyczyna uchybienia terminu i w przypadku wątpliwości w tym zakresie winien wniosek rozpoznać merytorycznie (por. B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Zakamycze 2005, s. 222).

Niewątpliwie poprzez dołączenie do wniosku sprzeciwu Spółka uczyniła zadość powinności dokonania równocześnie z wnioskiem o przywrócenie terminu czynności, której nie dokonała w terminie.

Merytoryczna ocena okoliczności faktycznych wskazanych we wniosku doprowadziła jednak Sąd do przekonania, że żądanie przywrócenia terminu do wniesienia sprzeciwu nie zasługuje na uwzględnienie. Spółka nie przybliżyła w sposób wystarczający żadnej obiektywnej i niezależnej od niej przeszkody uniemożliwiającej złożenie sprzeciwu w przewidzianym terminie. Za taką zdaniem Sądu nie można było uznać krótkotrwałego zagranicznego wyjazdu służbowego piastunki organu zarządzającego. Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia wniosku miał fakt, że prezes zarządu Spółki powróciła do Polski w dniu 21 lutego 2014r., a wiec jeszcze przed upływem terminu do uzupełnienia braków formalnych pisma procesowego. Z treści wniosku nie sposób natomiast w żaden sposób wnioskować o przeszkodach jakie uniemożliwić miały wykonanie zarządzenia Sądu w jednym z trzech dni pozostających w otwartym terminie. Powołany na wstępie art. 86 p.p.s.a. uzależnia zaś przywrócenie terminu od kryterium braku winy. Chodzi zatem o to aby strona, która nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym wykazała, że dołożyła szczególnej staranności by podjąć czynność procesową. Sąd powinien przyjąć obiektywny miernik staranności, której można wymagać od każdego należycie dbającego o swoje interesy. Literatura i orzecznictwo, do przeszkód uniemożliwiających terminowe dokonanie czynności z uwagi na różnorodność zjawisk życiowych zalicza; przerwę w komunikacji, nagłą chorobę strony lub jej pełnomocnika, która nie pozwala na wyręczenie się inną osobą, powódź, pożar itp. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa. Tymczasem przywołane we wniosku przyczyny nie mogą, zdaniem Sądu stanowić podstawy przywrócenia terminu, skoro zawierają w sobie element winy. Z całą pewnością prezes zarządu Spółki zdając sobie sprawę z wyjazdu służbowego, a jednocześnie w obliczu konieczności prowadzenia spraw Spółki, w szczególności przed organami administracji i sądami winna była zawczasu zadbać o zapewnienie sobie zastępstwa. Zarząd spółki kapitałowej jest przecież organem urzeczywistniającym jej zdolność do czynności prawnych, w związku z czym jego istnienie jest obligatoryjne od momentu zarejestrowania spółki. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że absencja jego członków uniemożliwiająca podejmowanie przez zarząd decyzji w zgodzie z przepisami prawa handlowego, w istocie pozbawia osobę prawną możliwości działania i to nie tylko w sferze stosunków zewnętrznych, ale i wewnętrznych. Członek zarządu świadomy takiego stanu rzeczy powinien zawczasu przedsiębrać wszelkie możliwe czynności tak, aby umożliwić spółce działanie. W szczególności dziwić musi zaniedbanie ustanowienia pełnomocnika czy też prokurenta, którzy na bieżąco mogliby zajmować się sprawami niezbędnymi dla funkcjonowania Spółki.

Przywołany już fakt spóźnionego uzupełnienia braków formalnych środka zaskarżenia uzasadnia – zgodnie z pouczeniem zawartym w wezwaniu – odrzucenie sprzeciwu, który pierwotnie omyłkowo określono jako zażalenie, a to zgodnie z art. 259 § 2 p.p.s.a.

Działając na podstawie art. 86 § 1 p.p.s.a., Sąd orzekł natomiast o odmowie przywrócenie terminu do usunięcia braków formalnych sprzeciwu.