• I SA/Gd 1711/13 - Postano...
  28.03.2024

I SA/Gd 1711/13

Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
2014-03-24

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Paweł Mierzejewski /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Paweł Mierzejewski po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. J. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia 18 października 2013 r. nr [...] w przedmiocie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu sprzedaży na terytorium kraju następującej po pierwszej sprzedaży samochodu osobowego postanawia odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.

Uzasadnienie

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 30 grudnia 2013 r. (doręczonym w dniu 10 stycznia 2014 r.) skarżący A. J. został wezwany do uiszczenia wpisu od wniesionej skargi w wysokości 1.358 zł.

Ww. wpis od skargi został uiszczony w dniu 16 stycznia 2014 r.

Wnioskiem z dnia 3 lutego 2014 r. złożonym na urzędowym formularzu PPF i sprecyzowanym co do zakresu pismem z dnia 20 lutego 2014 r. skarżący zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w częściowym, obejmującym ustanowienie adwokata.

W świetle zawartego w formularzu PPF oświadczenia o stanie rodzinnym (vide: rubryka nr 6) wnioskodawca prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną oraz synem i córką.

Z kolei w świetle oświadczenia o majątku i dochodach (vide: rubryki nr 7 - 11 formularza PPF) wnioskodawca posiada dom o powierzchni 100 m2 położony na działce o powierzchni 701 m2 oraz dwa pojazdy wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej. Miesięczny dochód brutto ww. gospodarstwa domowego kształtuje wynagrodzenie żony (w kwocie 2.850 zł brutto) gdyż wnioskodawca – zgodnie ze złożonym oświadczeniem – generuje stratę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca oraz osoby pozostające z wnioskodawcą we wspólnym gospodarstwie domowym zgodnie ze złożonym oświadczeniem nie posiadającą oszczędności pieniężnych oraz przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro.

Zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy utrzymanie czteroosobowej rodziny pochłania 1.800 zł miesięcznie. Dodatkowo wnioskodawca spłaca kredyt samochodowy (z ratą wynoszącą 1.400 zł miesięcznie) oraz kredyt mieszkaniowy (z ratą wynoszącą 460 zł miesięcznie).

Celem weryfikacji danych zawartych we wniosku o przyznane prawa pomocy zarządzeniem referendarza sądowego z dnia 28 lutego 2014 r. wezwano wnioskodawcę do przedłożenia – w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania – następujących dokumentów i oświadczeń:

a) oświadczenia w przedmiocie wszystkich źródeł i wysokości łącznego dochodu uzyskanego przez wnioskodawcę i jego małżonkę w 2013 r. oraz stosownych dokumentów w tym zakresie (odpisów imiennych informacji o wysokości uzyskanych dochodów, zeznań podatkowych – jeżeli zostały już sporządzone);

b) odpisów dokumentów księgowych potwierdzających wysokość przychodu/dochodu (poniesionej straty) za 2013 r. oraz za styczeń i luty 2014 r. z tytułu prowadzonej przez wnioskodawcę działalności gospodarczej;

c) odpisu ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz ewidencji wyposażenia;

d) wyciągów i wykazów ze wszystkich posiadanych przez wnioskodawcę i jego małżonkę rachunków bankowych (rachunków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, rachunków osobistych, rachunków lokat oraz kont i lokat dewizowych), obrazujących historię i salda tych rachunków w okresie ostatnich trzech miesięcy, a w przypadku ich nieposiadania złożenia przez każdego z małżonków stosownego oświadczenia w tym przedmiocie;

e) oświadczenia małżonki wnioskodawcy w przedmiocie jej majątku, w szczególności posiadanych przez nią nieruchomości, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, wysokości zasobów pieniężnych (oszczędności i papierów wartościowych);

f) oświadczenia w przedmiocie zarejestrowanych na wnioskodawcę lub jego małżonkę pojazdów mechanicznych (z podaniem ich marki, modelu, roku produkcji oraz aktualnej wartości);

g) dokumentów obrazujących aktualny stan zadłużenia małżonków wobec ZUS/KRUS, urzędu skarbowego, instytucji finansowych, dostawców mediów, kontrahentów i innych podmiotów;

h) oświadczenia, czy względem wnioskodawcy lub jego małżonki jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, a jeżeli tak przedłożenia dowodów dotyczących egzekucji aktualnie prowadzonej z ich majątków;

i) oświadczenia wnioskodawcy, czy zalicza do kosztów uzyskania przychodów udokumentowane przy wniosku wydatki na: usługi telekomunikacyjne, spłatę kredytu na zakup samochodu, opłaty za prąd i wodę, a jeśli tak, to w jakiej części;

j) dokumentów obrazujących wysokość poniesionych w okresie ostatnich trzech miesięcy przez wnioskodawcę lub jego małżonkę kosztów utrzymania (opłat za gaz, wodę i odprowadzanie ścieków, wywóz odpadów, ogrzewanie, itp.) wraz ze wskazaniem, czy wydatki te księgowane są do kosztów uzyskania przychodów z działalności prowadzonej przez wnioskodawcę.

W następstwie ww. zarządzenia referendarza sądowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wpłynęły:

- wypełniony druk formularza PPF zawierający wskazanie, że wnioskodawca wnosi o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata;

- kserokopia zeznania PIT – 36 za rok 2013 wraz z informacjami PIT/B i PIT/O złożonymi przez wnioskodawcę i jego żonę;

- wydruki z podatkowej księgi przychodów i rozchodów za rok 2013 oraz za styczeń roku 2014;

- wydruk z ewidencji środków trwałych, w której ujęte są: samochód osobowy [...] o wartości początkowej 3.188 zł, samochód ciężarowy [...] o wartości początkowej 23.761,80 zł, samochód ciężarowy [...] o wartości początkowej 65.296,65 zł, przyczepa ciężarowa [...] o wartości początkowej 10.490 zł i przyczepa ciężarowa (laweta) o wartości początkowej 10.500 zł;

- kserokopie zaświadczeń o niezaleganiu w podatkach wnioskodawcy i jego żony według stanu na dzień 13 i 18 lutego 2014 r.;

- kserokopia zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne według stanu na dzień 12 lutego 2014 r.;

- zaświadczenie o zatrudnieniu żony wnioskodawcy;

- kserokopia faktur VAT za usługi telekomunikacyjne opiewające na kwoty 894,67, 864,93 zł i 865,18 zł (z terminem płatności: odpowiednio – 16 grudnia 2013 r., 16 stycznia i 16 lutego 2014 r.);

- kserokopia zestawienia wpłat za usługi telekomunikacyjne w roku 2013;

- kserokopie harmonogramów spłat kredytu mieszkaniowego i samochodowego wraz z potwierdzeniami wpłat;

- kserokopie faktur za materiał opałowy (kwoty 860 zł i 478,40 zł);

- kserokopie potwierdzeń realizacji przelewów bankowych (na kwoty 61,50 zł); wpłat za wywóz śmieci i wywóz odpadów komunalnych (na kwotę 74 zł) oraz wpłat za energię elektryczną (na kwotę 698,74 zł);

- wyciągi z rachunków bankowych należących do wnioskodawcy i jego żony;

- kserokopie tytułów wykonawczych wystawionych przez Dyrektora Izby Celnej i odnoszących się do podatku akcyzowego za rok 2011.

W tym stanie należało uznać, co następuje:

Instytucja prawa pomocy uregulowana w art. 243 – 263 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) stanowiąc jedną z gwarancji realizacji konstytucyjnej zasady prawa do sądu umożliwia dostęp do sądu osobom, które obiektywnie nie mają wystarczających środków finansowych na poniesienie kosztów prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego (por.: H. Knysiak – Molczyk, Pojęcie "prawo pomocy" [w:] T. Woś (red.), H. Knysiak – Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012, s. 1077). Uprawnienie do przeniesienia ciężarów finansowych postępowania sądowoadministracyjnego na Skarb Państwa nie ma jednakże charakteru absolutnego i podlega prawnie uzasadnionym ograniczeniom. Ilość funduszy publicznych dostępna na udzielenie pomocy prawnej osobom niemajętnym sprawia bowiem, że swoistą koniecznością jest przyjęcie procedury ich racjonalnej selekcji uzasadnionej okolicznościami dotyczącymi stanu majątkowego i dochodów danego podmiotu (por. w tej materii: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2010 r.; sygn. akt I GZ 340/10; Centralna Baza Orzeczeń Sadów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).

W świetle art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:

1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

W związku z tak określonymi przesłankami przyznania prawa pomocy rzeczą wnioskodawcy jako zainteresowanego jest wykazanie, iż jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych przepisach. Na wnioskodawcy spoczywa zatem ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej do skorzystania z prawa pomocy. Rozstrzygnięcie w tej kwestii zależy zaś wyłącznie od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.

Należy mieć również na uwadze, że przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym (a więc obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu – vide: art. 245 § 2 ww. ustawy) ma charakter wyjątkowy i winno być stosowane wyłącznie w odniesieniu do podmiotów charakteryzujących się wyjątkowo trudną sytuacją materialną. Do takich podmiotów należą osoby dotknięte ubóstwem, korzystające ze świadczeń pomocy społecznej czy też bezrobotne bez prawa do zasiłku (por. w tej materii: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2012 r., sygn. akt I OZ 179/12; vide: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).

Co nadto istotne, orzeczenie w przedmiocie prawa pomocy winno wynikać ze zrównoważonej i wzajemnej oceny dwóch elementów: rozmiaru kosztów jakie musi ponieść strona wnioskująca o prawo pomocy na poczet postępowania sądowego i aktualnych możliwości płatniczych jej samej jak i osób pozostających z taką osobą we wspólnym gospodarstwie domowym (por. m.in.: postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 9 października 2008 r.; sygn. akt I SA/Po 825/08; Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl).

Mając na uwadze powyższe zapatrywanie należy wskazać, że wobec uiszczenia przez skarżącego wpisu od skargi (vide: k. 32 akt sprawy) koszty niniejszego postępowania kształtują:

- ewentualny wpis od skargi kasacyjnej wynoszący połowę wpisu od skargi nie mniej jednak niż 100 zł (vide: § 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.);

- ewentualny wpis od zażalenia na postanowienie wydane przez sąd wynoszący 100 zł (vide: § 2 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.);

- ewentualna opłata kancelaryjna w kwocie 100 zł pobierana za doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem w sytuacji gdy orzeczenia nie uzasadnia się z urzędu (vide: § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości opłat kancelaryjnych pobieranych w sprawach sądowoadministracyjnych; Dz. U. Nr 221, poz. 2192);

- ewentualne wynagrodzenie adwokata.

Co istotne, wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika (którego udział w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie jest bezwzględnie wymagany w świetle przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) jest ustalane co do zasady swobodnie pomiędzy stronami – mocodawcą i pełnomocnikiem. Pewną wskazówką dla oceny obciążeń finansowych, jakie wnioskodawca musiałaby ponieść z tego tytułu jest jedynie wysokość tzw. stawek minimalnych, określonych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Mając na uwadze ww. regulacje normatywne jak i ww. okoliczności faktyczne wynikające z przedłożonego do akt materiału źródłowego referendarz sądowy uznał, że wnioskodawca w realiach niniejszego postępowania nie wykazał zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowo określonych przesłanek przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. Analiza sytuacji dochodowej i majątkowej wnioskodawcy i jego żony nie przemawia bowiem za uznaniem, że ww. nie ma możliwości poniesienia jakichkolwiek kosztów postępowania.

Należy zwrócić uwagę, że wnioskodawca będąc czynnym przedsiębiorcą cały czas generuje określone przychody.

Z przedłożonych do akt dokumentów wynika, że w roku 2013 przychody te wyniosły 200.952,16 zł. Fakt, że wnioskodawca generuje stratę z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie oznacza automatycznie, że jego sytuacja finansowa jest bardzo zła. Jak wskazał bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 22 marca 2011 r. (sygn. akt II GZ 112/11; vide: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych; orzeczenia.nsa.gov.pl) strata powstaje wskutek uzyskania nadwyżki kosztów nad przychodem, a to skutkuje jedynie brakiem dochodu do opodatkowania (brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego) i nie stanowi automatycznie o braku środków finansowych.

Nie bez znaczenia dla oceny możliwości płatniczych wnioskodawcy pozostaje również fakt uzyskiwania stałych miesięcznych dochodów z tytułu zatrudnienia przez żonę wnioskodawcy.

W ocenie referendarza sądowego fakt stałego zasilania rachunku bankowego znacznymi wpłatami własnymi (por. operacje na rachunku bankowym z dnia: 2 grudnia 2013 r. na kwotę 1.750 zł; z dnia 5 grudnia 2013 r. na kwotę 3.500 zł; z dnia 19 grudnia 2013 r. na kwotę 2.700 zł; z dnia 8 stycznia 2014 r. na kwotę 5.500 zł; z dnia 15 stycznia 2014 r. na kwotę 3.000 zł; z dnia 30 stycznia 2014 r. na kwotę 1.200 zł; z dnia 3 lutego 2014 r. na kwotę 2.000 zł; z dnia 19 i 21 lutego 2014 r. na kwoty odpowiednio po 1.000 zł) jak i spłata wszystkich wymagalnych zobowiązań (publicznoprawnych jak i prywatnoprawnych) w oczywisty sposób kontrastuje z prezentowaną w niniejszej sprawie złą kondycją finansową strony.

Uwzględniając z kolei fakt istnienia obciążeń kredytowych należy mieć na uwadze, że bank udzielający wnioskodawcy stosownych kredytów badał zdolność kredytową wnioskodawcy i jego żony oraz możliwość spłaty zaciągniętych zobowiązań. Co oczywiste, stosowny kredyt związany z prowadzoną działalnością gospodarczą (z ratą wynoszącą prawie 1.400 zł) nie zostałby wnioskodawcy udzielony gdyby ww. nie posiadał dostatecznej zdolności do jego spłaty oraz nie ustanowił przewidzianych przez prawo form jego zabezpieczenia.

W ocenie referendarza sądowego za przyznaniem prawa pomocy nie przemawia nadto fakt wystawienia przez Dyrektora Izby Celnej szeregu tytułów wykonawczych stanowiących podstawę do przeprowadzenia względem wnioskodawcy administracyjnego postępowania egzekucyjnego.

Warto bowiem zauważyć, że wnioskodawca pomimo stosownego obowiązku w tej materii (vide: pkt 1 lit. h) zarządzenia referendarza sądowego z dnia 28 lutego 2014 r.) nie przedstawił jakichkolwiek dokumentów wskazujących na dokonanie czynności egzekucyjnych rzeczywiście uszczuplających jego stan majątkowy.

Ponadto z przedłożonych do akt dokumentów nie wynika aby rachunki bankowe wnioskodawcy i jego żony zostały w określonym zakresie zajęte bądź zabezpieczone.

Powyższe okoliczności wyłączają zatem możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym.

Jak wskazano powyżej, udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe.

Ponadto przyjęcie przez stronę skarżącą określonego priorytetu w wydatkach (w realiach sprawy ukierunkowanego głównie na spłatę zobowiązań kredytowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą) nie może stanowić podstawy do uznania, że Skarb Państwa winien kredytować wydatki związane z prowadzeniem przez stronę skarżącą procesów sądowych tym bardziej wówczas, gdy - jak wynika z przedłożonych dokumentów - posiada ona środki pieniężne i określony majątek.

W ocenie referendarza rozpatrującego złożony wniosek poniesienie kosztów przedmiotowego postępowania, w tym kosztów ewentualnego ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika z wyboru (którego udział w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie jest wymagany) - przy charakterze i wysokości ww. dochodów jak i w świetle posiadanego majątku – z oczywistych względów nie może wpłynąć na pogorszenie się sytuacji życiowej członków rodziny wnioskodawcy jak i jego samego.

W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji postanowienia odmawiając przyznania prawa pomocy w żądanym przez wnioskodawcę zakresie.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...