II OZ 104/14
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-02-04Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Małgorzata Stahl /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Ol 49/12 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. Z. na przewlekłość postępowania przed Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w B. w sprawie z wniosku o uzupełnienie postanowienia postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Ol 49/12 odmówił A. Z. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu sądowego w sprawie z jego skargi na przewlekłe prowadzenie przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. postępowania w sprawie z wniosku o uzupełnienie postanowienia.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że rozpoznawany wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest kolejnym wnoszonym w tej sprawie wnioskiem. Został on złożony w dniu 5 listopada 2013 r. Skarżący wskazał w nim, że jest osobą ubogą, bez jakichkolwiek oszczędności i środków finansowych, czy też przedmiotów wartościowych. Podał, że jest bezrobotny, pozostając bez prawa do zasiłku. Na rachunku bankowym posiada środki w kwocie 1,99 zł. Jest właścicielem mieszkania o powierzchni ok. 36 m2, budynku do rozbiórki o pow. 111,54 m2 i nieruchomości rolnej o powierzchni 0,59 ha, z której nie czerpie dochodu, a jedynie wykorzystuje w celach prywatnych do upraw konsumpcyjnych.
Mając powyższe na uwadze Sąd podkreślił, że wskazane okoliczności faktyczne i argumenty były już przez skarżącego powoływane w poprzednich wnioskach, które po rozpoznaniu stanowiły podstawę odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym i całkowitym. Uwzględniając powyższe Sąd zwrócił się do skarżącego o przedłożenie dodatkowych oświadczeń i dokumentów, które pozwoliłyby na ocenę jego rzeczywistej sytuacji materialnej. Odpowiadając na wezwanie skarżący ponownie zaakcentował, że nie posiada żadnych źródeł dochodu, nie może wskazać kwoty wydatków, gdyż ponoszą je członkowie jego rodziny, którzy nie prowadzą z nim wspólnego gospodarstwa domowego i z nim nie zamieszkują. Ponadto przedstawił kopie dowodów wpłaty za podatki od nieruchomości i podatek rolny, opłat czynszowych, wyciągi z rachunku bankowego oraz kopie aktów notarialnych o fragmentarycznej treści.
Sąd uznał, że przedstawione dokumenty i oświadczenia nie mogą być podstawą do udzielenia skarżącemu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Przede wszystkim Sąd podkreślił, że udzielone przez skarżącego wyjaśnienia uniemożliwiają dokonanie oceny, jak w rzeczywistości kształtuje się jego sytuacja majątkowa. Przede wszystkim nie wskazał, kto w rzeczywistości udziela mu pomocy w utrzymaniu i prowadzeniu gospodarstwa domowego, wątpliwości budzą również podane przez niego informacje dotyczące nieruchomości, ich przeznaczenia i wartości. Skarżący podał, że jest właścicielem mieszkania i trzech działek. Wszystkie te nieruchomości są wolne od obciążeń, przy czym jedna działka jest zabudowana budynkiem zakwalifikowanym do rozbiórki, a dwie pozostałe są niezabudowane. Jednocześnie, jak zaznaczył Sąd, dane o ich przeznaczeniu, położeniu i wartości zostały przez skarżącego usunięte. Tym samym nie pozwolił na określenie stanu posiadanego majątku i jego wartości. Ponadto nie wskazał w sposób czytelny jak wykorzystuje każdą nieruchomość, a w przypadku gdy nieruchomość nie przynosi dochodu – przyczyn braku jej wykorzystania w celu pozyskania źródła dochodu.
Wobec powyższego Sąd stwierdził, że skarżący nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie A.Z. zarzucił Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego i szeregu przepisów postępowania oraz rażąco wadliwe, nieobiektywne i niezgodne z prawem uzasadnienie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), natomiast w zakresie częściowym, gdy nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).
Instytucja prawa pomocy ma na celu ułatwienie najuboższym dochodzenia swych słusznych praw w sprawach dotyczących ich żywotnych interesów. Sąd pierwszej instancji trafnie wskazał, że z konstrukcji powołanego przepisu wynika, iż to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, że znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy, a rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione. Podkreślić należy, że – jak przyjmuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych - wykładnia użytego przez ustawodawcę w cytowanym przepisie określenia: "gdy wykaże" prowadzi do przyjęcia, że to na ubiegającym się o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej go do przyznania prawa pomocy. Zatem to wnioskodawca zobowiązany jest do dokładnego i zgodnego z prawdą przedstawienia własnej sytuacji majątkowej oraz wykazania, iż spełnia przesłanki do przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Wykazanie powyższych okoliczności, w myśl art. 252 § 1 p.p.s.a., powinno nastąpić poprzez złożenie stosownych wyjaśnień. Dopiero wyczerpujący opis stanu majątkowego, finansowego i rodzinnego oraz realnych możliwości płatniczych pozwala sądowi w pełni określić i ocenić sytuację strony, która ubiega się o to prawo.
Stosownie do art. 255 p.p.s.a., jeśli oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. W niniejszej sprawie jako prawidłowe i uzasadnione należy uznać działania Sądu pierwszej instancji polegające na wezwaniu wnioskodawcy na mocy art. 255 p.p.s.a. do przedłożenia dodatkowych dokumentów, przy jednoczesnym uwzględnieniu oświadczeń złożonych przez skarżącego do wcześniej składanych w tej sprawie wniosków. Pomimo jednak uwzględnienia tych dokumentów, jak i oświadczeń nadesłanych przez skarżącego, informacje jakimi dysponował Sąd okazały się niewystarczające dla przyznania skarżącemu prawa pomocy. Nie zostało bowiem wyjaśnione jaka jest w istocie rzeczywista sytuacja majątkowa skarżącego oraz jakimi dysponuje możliwościami w pozyskaniu środków pieniężnych. W związku z powyższym należało uznać, że wobec faktu niewykazania przez skarżącego, iż spełnia on przesłanki uzasadniające przyznanie mu prawa pomocy w żądanym zakresie, zaskarżone postanowienie odpowiada prawu.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Małgorzata Stahl /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Ol 49/12 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. Z. na przewlekłość postępowania przed Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego w B. w sprawie z wniosku o uzupełnienie postanowienia postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie postanowieniem z dnia 19 grudnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Ol 49/12 odmówił A. Z. przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu sądowego w sprawie z jego skargi na przewlekłe prowadzenie przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. postępowania w sprawie z wniosku o uzupełnienie postanowienia.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że rozpoznawany wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest kolejnym wnoszonym w tej sprawie wnioskiem. Został on złożony w dniu 5 listopada 2013 r. Skarżący wskazał w nim, że jest osobą ubogą, bez jakichkolwiek oszczędności i środków finansowych, czy też przedmiotów wartościowych. Podał, że jest bezrobotny, pozostając bez prawa do zasiłku. Na rachunku bankowym posiada środki w kwocie 1,99 zł. Jest właścicielem mieszkania o powierzchni ok. 36 m2, budynku do rozbiórki o pow. 111,54 m2 i nieruchomości rolnej o powierzchni 0,59 ha, z której nie czerpie dochodu, a jedynie wykorzystuje w celach prywatnych do upraw konsumpcyjnych.
Mając powyższe na uwadze Sąd podkreślił, że wskazane okoliczności faktyczne i argumenty były już przez skarżącego powoływane w poprzednich wnioskach, które po rozpoznaniu stanowiły podstawę odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym i całkowitym. Uwzględniając powyższe Sąd zwrócił się do skarżącego o przedłożenie dodatkowych oświadczeń i dokumentów, które pozwoliłyby na ocenę jego rzeczywistej sytuacji materialnej. Odpowiadając na wezwanie skarżący ponownie zaakcentował, że nie posiada żadnych źródeł dochodu, nie może wskazać kwoty wydatków, gdyż ponoszą je członkowie jego rodziny, którzy nie prowadzą z nim wspólnego gospodarstwa domowego i z nim nie zamieszkują. Ponadto przedstawił kopie dowodów wpłaty za podatki od nieruchomości i podatek rolny, opłat czynszowych, wyciągi z rachunku bankowego oraz kopie aktów notarialnych o fragmentarycznej treści.
Sąd uznał, że przedstawione dokumenty i oświadczenia nie mogą być podstawą do udzielenia skarżącemu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Przede wszystkim Sąd podkreślił, że udzielone przez skarżącego wyjaśnienia uniemożliwiają dokonanie oceny, jak w rzeczywistości kształtuje się jego sytuacja majątkowa. Przede wszystkim nie wskazał, kto w rzeczywistości udziela mu pomocy w utrzymaniu i prowadzeniu gospodarstwa domowego, wątpliwości budzą również podane przez niego informacje dotyczące nieruchomości, ich przeznaczenia i wartości. Skarżący podał, że jest właścicielem mieszkania i trzech działek. Wszystkie te nieruchomości są wolne od obciążeń, przy czym jedna działka jest zabudowana budynkiem zakwalifikowanym do rozbiórki, a dwie pozostałe są niezabudowane. Jednocześnie, jak zaznaczył Sąd, dane o ich przeznaczeniu, położeniu i wartości zostały przez skarżącego usunięte. Tym samym nie pozwolił na określenie stanu posiadanego majątku i jego wartości. Ponadto nie wskazał w sposób czytelny jak wykorzystuje każdą nieruchomość, a w przypadku gdy nieruchomość nie przynosi dochodu – przyczyn braku jej wykorzystania w celu pozyskania źródła dochodu.
Wobec powyższego Sąd stwierdził, że skarżący nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie.
W zażaleniu na powyższe postanowienie A.Z. zarzucił Sądowi I instancji naruszenie prawa materialnego i szeregu przepisów postępowania oraz rażąco wadliwe, nieobiektywne i niezgodne z prawem uzasadnienie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), natomiast w zakresie częściowym, gdy nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).
Instytucja prawa pomocy ma na celu ułatwienie najuboższym dochodzenia swych słusznych praw w sprawach dotyczących ich żywotnych interesów. Sąd pierwszej instancji trafnie wskazał, że z konstrukcji powołanego przepisu wynika, iż to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, że znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy, a rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione. Podkreślić należy, że – jak przyjmuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych - wykładnia użytego przez ustawodawcę w cytowanym przepisie określenia: "gdy wykaże" prowadzi do przyjęcia, że to na ubiegającym się o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej go do przyznania prawa pomocy. Zatem to wnioskodawca zobowiązany jest do dokładnego i zgodnego z prawdą przedstawienia własnej sytuacji majątkowej oraz wykazania, iż spełnia przesłanki do przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Wykazanie powyższych okoliczności, w myśl art. 252 § 1 p.p.s.a., powinno nastąpić poprzez złożenie stosownych wyjaśnień. Dopiero wyczerpujący opis stanu majątkowego, finansowego i rodzinnego oraz realnych możliwości płatniczych pozwala sądowi w pełni określić i ocenić sytuację strony, która ubiega się o to prawo.
Stosownie do art. 255 p.p.s.a., jeśli oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. W niniejszej sprawie jako prawidłowe i uzasadnione należy uznać działania Sądu pierwszej instancji polegające na wezwaniu wnioskodawcy na mocy art. 255 p.p.s.a. do przedłożenia dodatkowych dokumentów, przy jednoczesnym uwzględnieniu oświadczeń złożonych przez skarżącego do wcześniej składanych w tej sprawie wniosków. Pomimo jednak uwzględnienia tych dokumentów, jak i oświadczeń nadesłanych przez skarżącego, informacje jakimi dysponował Sąd okazały się niewystarczające dla przyznania skarżącemu prawa pomocy. Nie zostało bowiem wyjaśnione jaka jest w istocie rzeczywista sytuacja majątkowa skarżącego oraz jakimi dysponuje możliwościami w pozyskaniu środków pieniężnych. W związku z powyższym należało uznać, że wobec faktu niewykazania przez skarżącego, iż spełnia on przesłanki uzasadniające przyznanie mu prawa pomocy w żądanym zakresie, zaskarżone postanowienie odpowiada prawu.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.
