• VI SA/Wa 2739/13 - Postan...
  29.03.2024

VI SA/Wa 2739/13

Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2014-01-31

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Andrzej Siwek /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: Andrzej Siwek po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. K. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W. K. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego p o s t a n a w i a: odmówić skarżącemu W. K. przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

Uzasadnienie

Na wstępie podkreślić należy, że do tut. Sądu wpłynęło trzydzieści dwie skargi W. K. na decyzje Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w przedmiocie ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. W każdej z tych spraw, w tym w sprawie niniejszej, do skargi został załączony (złożony na urzędowym formularzu PPF i tożsamy w treści) wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku skarżący podał, że obecnie otrzymuje zasiłek rehabilitacyjny w kwocie ok. 950 zł i nie posiada środków na uiszczenie wpisów od wszystkich swoich skarg.

Skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z żoną oraz 30-letnią córką. Cały majątek rodziny wyczerpuje dom o powierzchni [...] posadowiony na działce o powierzchni [...]. Powyższa nieruchomość jest obciążona kredytem hipotecznym w wysokości ok. 62.000 franków szwajcarskich, którego miesięczna rata spłaty wynosi ok. 2.200 zł.

Jako miesięczne dochody rodziny skarżący wskazał wynagrodzenia małżonki z tytułu umowy o pracy w wysokości 3.968,80 zł oraz z tytułu działalności gospodarczej w kwocie 500 zł. Dodał, że córka z tytułu jednorazowej umowy zlecenia otrzymała w miesiącu lipcu 2013 r. wynagrodzenie w wysokości 1.227 zł. Natomiast skarżący od trzech lat choruje, pozostaje pod stałą opieką lekarską i nie jest w stanie podjąć dodatkowego zatrudnienia. Miesięczne dochody rodziny są w całości wydatkowane na ratę kredytu hipotecznego oraz bieżące utrzymanie (w tym zakup leków).

Mając na uwadze, iż oświadczenia zawarte w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy były niewystarczające dla oceny rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącego, zarządzeniem referendarza sądowego wezwano skarżącego (w jego wszystkich sprawach) do uzupełnienia wniosku w terminie 14 dni poprzez nadesłanie:

a) zeznań podatkowych skarżącego, jego żony oraz córki za rok 2012, ewentualnie zaświadczeń właściwego urzędu skarbowego o wysokości dochodu uzyskanego w tym okresie,

b) dokumentów wskazujących wysokość dochodów uzyskanych przez skarżącego oraz jego żonę w roku bieżącym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (w zależności od formy opodatkowania, np. ostatni PIT-5, kopie księgi przychodów i rozchodów, ewidencji przychodów),

c) dokumentu wskazującego wysokość otrzymywanego przez żonę skarżącego wynagrodzenia (np. zaświadczenie wystawione przez pracodawcę, wydruk z rachunku bankowego zawierający wysokość wynagrodzenia, kopię aktualnej umowy o pracę),

d) informacji, czy poza jednorazową umową zlecenia w lipcu br., córka skarżącego uzyskała od tego czasu jakikolwiek dochód z tytułu umów cywilnoprawnych bądź z tytułu zatrudnienia (w takim przypadku zobowiązano skarżącego do przedłożenia dokumentu potwierdzającego wysokość uzyskanego dochodu),

e) wyciągów z posiadanych przez skarżącego, jego żonę i córkę rachunków bankowych z okresu ostatnich trzech miesięcy (w przypadku, jeśli takie rachunki posiadają, jeżeli nie posiadają rachunków bankowych, zobowiązano skarżącego do złożenia stosownego oświadczenia),

f) dokumentów potwierdzających spłatę zobowiązań finansowych z tytułu kredytów bankowych (o których mowa w rubryce 7 i 11 urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy),

g) dokumentów potwierdzających ponoszenie miesięcznych wydatków koniecznych do utrzymania oraz innych obciążeń.

W wykonaniu powyższego wezwania adwokat A. N. - w imieniu skarżącego - przedłożyła szereg dokumentów dotyczących sytuacji majątkowej skarżącego i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, przy czym nie załączyła pełnomocnictwa procesowego upoważniającego ją do reprezentacji skarżącego. Zauważyć również wypada, że w niektórych sprawach przedstawiona dokumentacja źródłowa nie była kompletna (np. nie obejmowała wyciągów ze wszystkich rachunków bankowych należących do żony i córki skarżącego), jednakże, mając na uwadze okoliczność, iż dokumenty te znajdowały się w innych sprawach, referendarz sądowy, rozpoznając poszczególne wnioski skarżącego o przyznanie prawa pomocy, z urzędu miał wiedzę o wszystkich nadesłanych dokumentach, wśród których należy wymienić:

1) zeznanie podatkowe skarżącego za 2012 r., wskazujące, że w 2012 r. prowadził działalność gospodarczą, która przyniosła mu stratę w kwocie 376,52 zł (przy przychodzie w wysokości 16.349,58 zł i kosztach uzyskania przychodów wynoszących 16.726,10 zł), a z tytułu innych źródeł uzyskał dochód w kwocie 12.661,07 zł,

2) zeznanie podatkowe córki za 2012 r., z którego wynika, iż córka skarżącego – K. K. prowadzi działalność gospodarczą, z tytułu której osiągnęła w 2012 r. dochód w wysokości 16.527,72 zł (przy przychodzie w wysokości 94.004,98 zł i kosztach uzyskania przychodów w kwocie 77.477,26 zł); ponadto z tytułu działalności wykonywanej osobiście jej dochód zamknął się w kwocie 568,80 zł (przy przychodzie w wysokości 711 zł i kosztach uzyskania przychodu wynoszących 142,20 zł), a z tytułu innych źródeł uzyskała dochód w kwocie 66,99 zł,

3) zeznanie podatkowe małżonki za 2012 r., z którego wynika, że żona skarżącego – E. K. w 2012 r. osiągnęła łączny dochód w kwocie 119.876,27 zł, z czego:

• 46.907,67 zł z tytułu stosunku pracy (przy przychodzie w wysokości 48.909,67 zł i kosztach uzyskania przychodów w kwocie 2.002 zł),

• 15.368,60 zł z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (przy przychodzie w wysokości 115.533,80 zł i kosztach uzyskania przychodów w kwocie 100.165,20 zł) oraz

• 57.600 zł z tytułu działalności wykonywanej osobiście (przy przychodzie w wysokości 72.000 zł i kosztach uzyskania przychodu w kwocie 14.400 zł),

4) wniosek skarżącego z dnia [...] października 2013 r. o rentę z tytułu niezdolności do pracy,

5) decyzję ZUS z dnia [...] kwietnia 2013 r. o przyznaniu skarżącemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres [...] 2013 r. w wysokości 75% podstawy wymiaru oraz odcinki przekazów pocztowych tego świadczenia w wysokości 937,60 zł netto za okres [...] 2013 r. oraz 375,44 zł za okres [...] 2013 r.,

6) zaświadczenie pracodawcy żony skarżącego stwierdzające, iż jej przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w okresie od lipca 2013 r. do września 2013 r. wyniosło 4.110,54 zł,

7) wyciągi z trzech rachunków bankowych należących do skarżącego,

8) wyciągi z dwóch rachunków bankowych należących do małżonki skarżącego,

9) wyciągi z trzech rachunków bankowych należących do córki skarżącego,

10) wyciąg ze wspólnego rachunku bankowego żony i córki skarżącego, zarejestrowanego na prowadzoną przez nie spółkę cywilną – E.,

11) rozliczenia podatkowe córki i małżonki skarżącego z tytułu prowadzonej przez nie działalności gospodarczej, obejmujące miesiące: lipiec, sierpień i wrzesień 2013 r.,

12) umowę kredytu hipotecznego w kwocie 93.670,00 franków szwajcarskich na dokończenie budowy domu jednorodzinnego, którego ostatnia rata spłaty przypada na dzień [...] 2022 r. oraz zawiadomienie o wysokości miesięcznej raty spłaty tego kredytu (613,91 franków szwajcarskich),

13) dokumenty potwierdzające wydatki związane z utrzymaniem domu: dowód zakupu węgla na kwotę 787 zł, faktura VAT za wodę (obejmująca okres 2 miesięcy) wystawiona na kwotę 142,77 zł, faktura VAT za energię elektryczną (obejmująca okres 2 miesięcy) wystawiona na kwotę 377,76 zł, potwierdzenie uiszczenia opłaty za wywóz śmieci w wysokości 80,80 zł, a także dwie faktury za leki obejmujące odpowiednio kwoty 53,45 zł i 51,37 zł.

Stosownie do treści art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. (dalej p.p.s.a.), przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Zawarte w wyżej cytowanym przepisie określenie "gdy osoba ta wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy. Zatem rozstrzygnięcie Sądu (referendarza sądowego) w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez stronę (J. P. Tarno – "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Komentarz" Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2004 s. 319).

Z dokumentów, jakie skarżący przedstawił w odpowiedzi na powyższe wezwanie, wynika przede wszystkim, że jego córka prowadzi własną działalność gospodarczą pod nazwą "EFEKT Karolina Kisielewicz", a nadto wspólnie ze swoją matką, tj. żoną skarżącego prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą "E.". Tymczasem w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy, w rubryce nr 10 zatytułowanej "Dochody", skarżący ograniczył się do wskazania, iż córka w miesiącu lipcu 2013 r. otrzymała wynagrodzenie w wysokości ok. 1.227 zł z tytułu jednorazowej umowy zlecenia. Również żona skarżącego – oprócz działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki cywilnej wspólnie z córką – prowadzi własną działalność gospodarczą pod nazwą "E.". [...]. Nadesłane do akt sprawy rozliczenia podatkowe za 2013 r. wskazują, iż z tytułu własnej działalności gospodarczej córka skarżącego do końca września 2013 r. uzyskała narastająco przychody w wysokości 38.881,30 zł, natomiast żona skarżącego z tytułu własnej działalności gospodarczej do końca września 2013 r. osiągnęła narastająco przychody w kwocie 66.167,40 zł.

Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w 2012 r. małżonka skarżącego oraz jego córka uzyskały stosunkowo wysokie przychody - odpowiednio 115.533,80 zł i 94.004,98 zł. W tym miejscu podkreślić należy, iż w przypadku przedsiębiorców (a do takich należą żona i córka skarżącego) miarodajną dla oceny ich zdolności płatniczych nie jest kategoria "dochodu" (rozumianego jako nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania), lecz "przychodu". Istnieją bowiem legalne instrumenty podatkowe pozwalające na równoważenie kosztów i przychodów, tak by w końcowym rozliczeniu obciążenie podatkowe zminimalizować, czy też w ogóle je wyeliminować. Do instrumentów takich należą choćby zwolnienia podatkowe, dokonywanie zakupów i inwestycji w odpowiednim okresie, obniżenie dochodu przez przesunięcie kosztów w czasie, amortyzacja majątku trwałego. Istotniejszy zatem jest fakt uzyskiwania przychodów i poziom, na jakim przychody te się kształtują (vide postanowienie Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 25 lutego 2010 r., sygn. akt I FZ 10/10).

Ponadto małżonka skarżącego w 2012 r. osiągnęła znaczny przychód z tytułu działalności wykonywanej osobiście (72.000 zł). Jest także zatrudniona w ramach stosunku pracy za miesięcznym wynagrodzeniem w kwocie 4.110,54 zł.

W ocenie referendarza sądowego, wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych nie zasługuje na uwzględnienie. Podnieść bowiem należy, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa. Niedopuszczalna jest zatem sytuacja, gdy strona regulując ciążące na niej zobowiązania żąda, by koszty sądowe pokrywał jej Skarb Państwa. Przepis art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. ogranicza krąg osób, którym Sąd przyznaje prawo pomocy w zakresie częściowym, do osób ubogich, które mają problemy z zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych (takich jak np. wyżywienie czy zakup leków niezbędnych w procesie leczenia) i nie są w stanie uiścić pełnych kosztów postępowania. Tymczasem analiza transakcji na przedłożonych rachunkach bankowych wskazuje, że skarżący na bieżąco pokrywa koszty związane z utrzymaniem domu, a jego żona i córka skarżący regularnie uiszczają koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Wskazać również należy, iż obciążenie kredytowe rodziny skarżącego przekracza w skali miesiąca kwotę 2.000 zł, a skarżący nie sygnalizował trudności czy zaległości w jego spłacie. Sam fakt udzielenia kredytu świadczy o możliwościach płatniczych strony i nie stanowi przesłanki do zwolnienia od kosztów sądowych. Kwestia dysponowania posiadanym majątkiem, w tym także jego obciążanie w drodze zaciągania zobowiązań jest indywidualną sprawą strony i nie może skutkować przerzuceniem na Skarb Państwa ciężaru ponoszenia kosztów powstałych z tytułu prowadzonego przez nią postępowania sądowego. Spłata zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów bankowych nie może więc korzystać z pierwszeństwa zaspokojenia przed należnościami publicznoprawnymi (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2005 r., sygn. akt II GZ 56/05, z dnia 16 marca 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1247/04, z dnia 7 października 2005 r., sygn. akt II FZ 624/05 oraz z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 105/05).

W świetle powyższych okoliczności nie można uznać skarżącego za osobę na tyle ubogą, że pokrycie przez niego kosztów sądowych (które na obecnym etapie postępowania sprowadzają się do wpisu od skargi w wysokości 200 zł - w każdej z trzydziestu jeden spraw, tj. łącznie 6.400 zł) spowodowałoby uszczerbek utrzymania koniecznego dla skarżącego i jego rodziny.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w związku z art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a., należało postanowić jak w sentencji.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...