PO 3/BO-722/369/95

W związku ze zgłaszanymi wątpliwościami w zakresie stosowania przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 25.1.1994 r. w sprawie odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych oraz obniżek podatku dochodowego (Dz.U. Nr 18, poz. 62 ze zm.), w przypadku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w trybie i na zasadach określonych w ustawie z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.), Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Na podstawie § 6a rozporządzenia, podatnikom, którzy nabyli prawo i dokonują odliczeń wydatków inwestycyjnych, przysługuje prawo do dodatkowej obniżki podatku dochodowego za rok podatkowy następujący po roku, w którym dokonane zostało odliczenie tych wydatków.

Na podstawie § 7 ust. 1 i 3 rozporządzenia, podatnicy postawieni w stan likwidacji tracą prawo do odliczeń oraz do dodatkowej obniżki podatku dochodowego. Wyjątek stanowi likwidacja przedsiębiorstwa państwowego w trybie i na zasadach określonych w powołanej wyżej ustawie.

Wyjaśnienia wymaga pojęcie "likwidacja" w rozumieniu ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Przepisy rozdziału 4 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych przewidują prywatyzację przedsiębiorstwa państwowego drogą likwidacji, natomiast na podstawie przepisów rozdziału 2 tej ustawy mamy do czynienia z procesem transformacji przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, która następuje na podstawie aktu przekształcenia.

W pierwszym przypadku, przedsiębiorstwo państwowe w wyniku likwidacji przestaje istnieć jako osoba prawna, a likwidacja prywatyzacyjna może dokonać się alternatywnie, w jednym z trzech celów: albo sprzedaży przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa, albo wniesienia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do dowolnej spółki, albo oddania w leasing spółce z udziałem pracowników przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa. W każdym z tych przypadków powstaje nowy podmiot prawa.

Natomiast w drugim przypadku, następuje tylko przekształcenie formy prawnej, a zatem w sensie ekonomicznym możliwe jest kontynuowanie działalności, wszakże w innej formie prawnej, czyli spółki. W tym przypadku mamy do czynienia również z nowym podmiotem prawa, jednakże powstała spółka wstępuje w prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa zarówno o charakterze cywilnoprawnym, jak i publicznoprawnym. Do takich podmiotów prawa należy wyjątkowo zaliczyć także jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, powstałe na zasadzie art. 37 ust. 1 pkt 2 oraz art. 40 pkt 1 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, które na podstawie art. 42 powołanej ustawy, wstępują we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa przekształconego. Należy również w tym przypadku stwierdzić, że wszelkie prawa, o ile zostały nabyte przez przedsiębiorstwo przed jego przekształceniem, będą przedmiotem sukcesji uniwersalnej, mającej miejsce przy przekształceniu go w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa na podstawie rozdziału 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Uwzględniając aktualny stan prawny należy rozstrzygnąć przedstawione na wstępie wątpliwości w następujący sposób:

- przedsiębiorstwo państwowe postawione w stan likwidacji w trybie i na zasadach określonych w rozdziale 4 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - nie traci prawa do odliczeń i dodatkowej obniżki podatku dochodowego, jakich dokonało do momentu postawienia przedsiębiorstwa w stan likwidacji, a tym samym nie zachodzą okoliczności o których mowa w § 7 ust. 2 rozporządzenia. Nowo powstałe w tym trybie spółki (z wyjątkiem jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, powstałych za zasadzie art. 37 ust. 1 pkt 2 oraz art. 40 pkt 1 ustawy), nie nabywają jednak prawa do kontynuowania odliczeń, w tym także do dodatkowej obniżki podatku dochodowego, przysługującej wcześniej na mocy rozporządzenia przekształconego przedsiębiorstwa. Spółki takie, po spełnieniu warunków rozporządzenia, mogą skorzystać z odliczeń na ogólnych zasadach, jako nowy podmiot;

- spółki Skarbu Państwa powstałe w trybie i na zasadach określonych w rozdziale 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, jak również jednoosobowe spółki Skarbu Państwa powstałe na zasadzie art. 37 ust. 1 pkt 2 oraz art. 40 pkt 1 tej ustawy - należy traktować, jako nowy podmiot prawa, wstępujący w prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa zarówno o charakterze cywilnoprawnym, jak i publicznoprawnym. Nabyte przez przekształcone przedsiębiorstwo prawo do odliczeń i obniżki podatku dochodowego przejmuje spółka Skarbu Państwa i może z niego korzystać aż do wyczerpania na identycznych zasadach, jak przekształcone przedsiębiorstwo państwowe. Jeżeli zatem przedsiębiorstwo państwowe dokonało odliczeń wydatków inwestycyjnych i następnie zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, to spółka ma prawo, jako następca prawny, do dodatkowej obniżki podatku dochodowego w wysokości przysługującej przekształconemu przedsiębiorstwu. Oznacza to, że w tym przypadku nie mają zastosowania również przepisy § 7 rozporządzenia.