ILPP2/443-1306/11-4/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 sierpnia 2011 r. (data wpływu 9 września 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 23 listopada 2011 r. (data wpływu 25 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezpłatnych przewozów dla pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 9 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezpłatnych przewozów dla pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 23 listopada 2011 r. (data wpływu 25 listopada 2011 r.) o dokument, z którego wynika prawo osoby podpisanej na wniosku do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Miejski Zakład Komunikacji jest samorządowym zakładem budżetowym. Na podstawie Uchwały z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie opłat, zwolnień i ulg w opłatach za usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego miasta z późniejszymi zmianami, do korzystania z przejazdów bezpłatnych na wszystkich liniach uprawnieni są pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin (§ 2 pkt 1 Uchwały). Natomiast § 3 pkt 1 Uchwały określa rodzaje dokumentów, którymi należy legitymować się przy korzystaniu z przejazdów bezpłatnych.

Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta, pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin uprawnieni są do korzystania z bezpłatnych przejazdów na podstawie dokumentu – biletu wolnej jazdy. Pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin, sami decydują, czy będą korzystać z uprawnienia, czy też nie. Bilet wolnej jazdy wydaje się tylko tym osobom, które wyrażają chęć jej pobrania.

Zastosowanie przez Radę Miasta różnego rodzaju ulg do korzystania z przejazdów bezpłatnych ma niewątpliwie wpływ na poziom osiąganych przychodów ze sprzedaży biletów, skutkiem czego konieczne jest przekazanie przez Gminę większej kwoty dotacji przedmiotowej dla MZK na pokrycie kosztów.

Zgodnie z Zarządzeniem Prezydenta Miasta z dnia 24 sierpnia 2009 r. z późniejszymi zmianami, Prezydent Miasta zobowiązany jest do częściowego sfinansowania wielkości usług w zakresie przewozu osób w formie dotacji przedmiotowej. Wielkość planowanej dla MZK dotacji budżetowej stanowi różnica pomiędzy planowaną kwotą kosztów a planowaną kwotą wpływów. Planowaną kwotę wpływów za przewozy pasażerów kalkuluje się na podstawie obowiązującej taryfy i zasad opłat oraz planowanej sprzedaży biletów. Zgodnie z ww. Zarządzeniem Prezydenta, kwota planowanej dotacji budżetowej dla MZK może ulec zmianie w następstwie m.in. zmiany taryf przewozowych i związanych z nimi zakresów uprawnień do przejazdów ulgowych, abonamentowych i bezpłatnych. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, samorządowy zakład budżetowy pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych (w MZK głównie ze sprzedaży biletów) oraz dotacji przedmiotowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Miejski Zakład Komunikacji winien szacować wartość zrealizowanych bezpłatnych przewozów dla pracowników, emerytów i rencistów Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członków ich rodzin na podstawie przyznanego uprawnienia przez Radę Miasta i odprowadzić należny podatek od towarów i usług VAT w myśl art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług od ich oszacowanej wartości...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.), nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika uznaje się za odpłatne świadczenie usług.

W związku z brzmieniem wyżej cytowanego przepisu należy stwierdzić, że Zakład nie świadczy usług przewozowych na rzecz swoich pracowników, emerytów i rencistów Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członków ich rodzin. Są oni zwykłymi mieszkańcami Miasta i w ramach swoich indywidualnych potrzeb korzystają z przyznanych im uprawnień przez Radę Miasta podczas korzystania z usług przewozowych realizowanych przez MZK. Zakład wydaje zgodnie z Uchwałą Rady Miasta tylko dokument – bilet wolnej jazdy, którym legitymują się podczas ewentualnej kontroli, aby potwierdzić swoje prawo do korzystania z ulgi przewozowej (przejazdów bezpłatnych na wszystkich liniach).

MZK nie jest w stanie sprawdzić ile razy i kiedy pracownik, emeryt i rencista Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin skorzystali z przysługującego im uprawnienia na podstawie wydanego dokumentu potwierdzającego prawo do ulgi – biletu wolnej jazdy, podobnie jak w przypadku innych grup społecznych, w stosunku do których Rada Miasta podjęła decyzję o korzystaniu z przejazdów bezpłatnych. Ponadto, nie można stwierdzić wprost, że MZK świadczy usługę przewozową za darmo. Tym samym pojazdem na danej linii mogą jechać zarówno osoby korzystające z bezpłatnych przejazdów (dzieci do lat 4, ociemniali i ich przewodnicy, czy też pracownicy MZK), jak również pełnopłatni pasażerowie, korzystający z 50% ulgi. Generalną zasadą jest odpłatność za przejazd i to w gestii pasażera jest wiedzieć w jaki sposób ma prawo i obowiązek z danych usług korzystać. MZK stosuje się tylko do przepisów wydanych przez Radę Miasta. MZK uważa, że w tym zakresie nie ma zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Świadczenie usług w zakresie bezpłatnych przejazdów pracowników, emerytów i rencistów Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członków ich rodzin środkami komunikacji miejskiej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. MZK nie jest zobowiązany do naliczania i odprowadzania podatku należnego od oszacowanej ich wartości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…) – art. 7 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;

nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zgodnie z art. 29 ust. 12 ustawy, w przypadku świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Z powyższego wynika, że za czynności zrównane z odpłatnym świadczeniem usług uważa się nieodpłatne świadczenie, niebędące dostawą, na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia. Powyższe świadczenie podlega opodatkowaniu, o ile zostało wykonane na osobiste – a nie związane z prowadzoną działalnością – cele wymienionych w przepisie osób. Badając, czy świadczenie ma charakter osobisty, czy związany z działalnością opodatkowaną, należy przede wszystkim odnosić się do statusu osoby otrzymującej to świadczenie i jej funkcji w schemacie działalności opodatkowanej.

Niedopełnienie warunku określonego w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując należy stwierdzić, iż opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Miejski Zakład Komunikacji jest samorządowym zakładem budżetowym. Na podstawie Uchwały z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie opłat, zwolnień i ulg w opłatach za usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego miasta z późniejszymi zmianami, do korzystania z przejazdów bezpłatnych na wszystkich liniach uprawnieni są pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin (§ 2 pkt 1 Uchwały). Natomiast § 3 pkt 1 Uchwały określa rodzaje dokumentów, którymi należy legitymować się przy korzystaniu z przejazdów bezpłatnych. Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta, pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin uprawnieni są do korzystania z bezpłatnych przejazdów na podstawie dokumentu – biletu wolnej jazdy. Pracownicy, emeryci i renciści Miejskiego Zakładu Komunikacji oraz członkowie ich rodzin, sami decydują, czy będą korzystać z uprawnienia, czy też nie. Bilet wolnej jazdy wydaje się tylko tym osobom, które wyrażają chęć jej pobrania. Zastosowanie przez Radę Miasta różnego rodzaju ulg do korzystania z przejazdów bezpłatnych ma wpływ na poziom osiąganych przychodów ze sprzedaży biletów, skutkiem czego konieczne jest przekazanie przez Gminę większej kwoty dotacji przedmiotowej dla MZK na pokrycie kosztów.

Zgodnie z Zarządzeniem Prezydenta Miasta z dnia 24 sierpnia 2009 r. z późniejszymi zmianami, Prezydent Miasta zobowiązany jest do częściowego sfinansowania wielkości usług w zakresie przewozu osób w formie dotacji przedmiotowej. Wielkość planowanej dla MZK dotacji budżetowej stanowi różnica pomiędzy planowaną kwotą kosztów a planowaną kwotą wpływów. Planowaną kwotę wpływów za przewozy pasażerów kalkuluje się na podstawie obowiązującej taryfy i zasad opłat oraz planowanej sprzedaży biletów. Zgodnie z ww. Zarządzeniem Prezydenta, kwota planowanej dotacji budżetowej dla MZK może ulec zmianie w następstwie m.in. zmiany taryf przewozowych i związanych z nimi zakresów uprawnień do przejazdów ulgowych, abonamentowych i bezpłatnych. Zgodnie z ustawą o finansach publicznych, samorządowy zakład budżetowy pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych (w MZK głównie ze sprzedaży biletów) oraz dotacji przedmiotowej.

W przedmiotowej sprawie należy rozstrzygnąć kwestię, jakiego rodzaju związek ma nieodpłatne wykonanie na rzecz pracowników, emerytów, rencistów Wnioskodawcy i członków ich rodzin usług przewozowych z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem.

Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez podmiot. A zatem, jeśli podjęte przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Z przedstawionego opisu wynika zatem, że Spółka realizując zapisy Uchwały Rady Miasta bezpłatnie świadczy usługi na rzecz obecnych lub byłych pracowników i ich rodzin. Pracownicy, emeryci, renciści, i członkowie ich rodzin, którzy chcą skorzystać z tego uprawnienia otrzymują bilet wolnej jazdy poświadczający, że są pracownikami, emerytami, rencistami Wnioskodawcy lub członkami ich rodzin, oraz potwierdzający ich prawo do korzystania z ulgi przewozowej bez opłaconego biletu.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż Wnioskodawca świadcząc w oparciu o przyznane przez Radę Miasta jego pracownikom, emerytom, rencistom, i członkom ich rodzin uprawnienie do korzystania z darmowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej, ww. usługę transportową wykonuje czynności, które nie są związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, ponieważ nie mają one żadnego wpływu na przyszłe obroty, zyski, wizerunek itp. Usługi te zaspokajają bowiem wyłącznie osobiste potrzeby tych osób związane z korzystaniem z komunikacji miejskiej.

Bez znaczenia w przedmiotowej sytuacji jest to, że uprawnienia do korzystania z bezpłatnych przejazdów przez pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin wynikają z Uchwały Rady Miasta. Nie zmienia to bowiem faktu, że świadczącym usługę w dalszym ciągu pozostaje Wnioskodawca, zatem nawet jeśli jest to świadczenie z nakazu organu władzy, to stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu. Również dotacje przyznane ze strony Miasta na pokrycie kosztów działalności Wnioskodawcy pozostają bez wpływu dla sprawy.

Należy podkreślić, że nie podlega opodatkowaniu świadczenie usług lub przekazanie towarów w przypadku, gdy obowiązek taki wynika z przepisów prawa pracy lub innych przepisów (np. o bezpieczeństwie i higienie pracy), ale tylko w sytuacji, jeśli świadczenia te są związane z prowadzeniem przez podatnika przedsiębiorstwa.

Do czynności takich zaliczyć można przekazanie pracownikom np.: odzieży roboczej i ochronnej, obuwia ochronnego, środków do utrzymania higieny. Czynności te jako związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą nie służą celom osobistym pracowników lecz prawidłowemu, zgodnemu z przepisami prawa funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (jego sprzedaży opodatkowanej). Zatem przekazywanie pracownikom towarów oraz świadczenie na ich rzecz usług w ramach stosunku zatrudnienia, do których podatnik jest zobligowany przepisami prawa nie stanowi przekazania na cele osobiste pracowników, gdyż takie przekazanie ma na celu zabezpieczenie zgodnych z przepisami warunków pracy. W przedmiotowej sprawie wskazane okoliczności nie występują.

Zatem mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że świadczone nieodpłatnie przez Wnioskodawcę na rzecz pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin usługi przewozowe nie są związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, w związku z powyższym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, Wnioskodawca jest zobowiązany do naliczenia podatku należnego z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług na rzecz swoich pracowników, emerytów, rencistów i członków ich rodzin.

Jak już wskazano, w przypadku świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2, podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (art. 29 ust. 12 ustawy).

Z przedstawionego opisu wynika, że Wnioskodawca nie jest w stanie przewidzieć ile razy i czy w ogóle osoba, której przyznano prawo do bezpłatnej jazdy z tego uprawnienia skorzysta, co może oznaczać, że ustalenie rzeczywistych wartości związanych z bezpłatnym korzystaniem z przejazdów może być utrudnione bądź w ogóle niemożliwe.

Jednakże, w ocenie tut. Organu w przedstawionym stanie faktycznym przedmiotem świadczenia na rzecz pracowników, byłych pracowników czy też członków ich rodzin są nie poszczególne przejazdy, których Wnioskodawca nie jest w stanie ustalić, lecz samo przyznanie prawa do takiego darmowego świadczenia.

Tak więc w przedmiotowej sprawie czynnością podlegającą opodatkowaniu będzie przyznanie danej osobie uprawnienia do bezpłatnych przejazdów. Jeśli więc dana osoba nabywa prawo do korzystania z darmowych przejazdów z momentem odbioru biletu wolnej jazdy, to należy uznać, że w tym momencie nastąpiło wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu, które Wnioskodawca winien wycenić, aby ustalić podstawę opodatkowania zgodnie ze wskazanym wyżej art. 29 ust. 12 ustawy.

Zwrócić należy uwagę, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie wynikające z opisu sprawy, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – w wydanej interpretacji rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.