II GZ 603/13
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-10-29Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ludmiła Jajkiewicz /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Ludmiła Jajkiewicz po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia R. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt III SA/Po 666/12 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi R. P. na postanowienie Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z dnia [...] kwietnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności wniesienia zażalenia na pismo dotyczące pozostawienia bez rozpoznania wniosku o przyznanie płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na 2011 r. postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt III SA/Po 666/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. odmówił przyznania skarżącemu R.P. prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z dnia [...] kwietnia 2012 r.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji podał, że postanowieniem z 6 września 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. odmówił stronie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, zaś Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 29 listopada 2012 r., sygn. II GZ 424/12 oddalił zażalenie strony skarżącej na to postanowienie.
W dniu 14 maja 2013 r. Sąd odrzucił skargę R.P. na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z [...] kwietnia 2012 r.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że w okolicznościach sprawy wniosek strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym został już rozstrzygnięty prawomocnym postanowieniem Sądu, stąd ponownie złożony wniosek o przyznanie prawa pomocy należy rozpatrzyć w kontekście normy z art. 165 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), a więc ustalić, czy po wydaniu przez Sąd prawomocnego orzeczenia z 6 września 2012 r. nastąpiła zmiana okoliczności umożliwiająca przyznanie stronie prawa pomocy.
Sąd stwierdził, że analiza znajdujących się w aktach sprawy dwóch formularzy PPF, pozwala z przekonaniem stwierdzić, że sytuacja majątkowa strony skarżącej nie uległa zmianie. Co więcej, skarżący ponownie nie przedstawił rzetelnie – za pomocą stosownych dokumentów – swojej sytuacji majątkowej. Podobnie jak w momencie orzekania przez Sąd w dniu 6 września 2012 r., wnioskodawca powołał się enigmatycznie na brak jakichkolwiek środków finansowych i majątku, wskazując, że utrzymuje się z żebractwa.
R.P. złożył zażalenie na powyższe postanowienie. Wniósł o uchylenie tego orzeczenia, jako niezgodnego ze stanem faktycznym i prawnym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie wskazać należy, że art. 165 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej jako "p.p.s.a.") stanowi, iż postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne. Zgodnie z tym przepisem postanowienia prawomocne, czyli takie, od których nie przysługuje już stronie środek zaskarżenia wydane w toku postępowania i niekończące sprawy, mogą być uchylone lub zmienione jedynie wówczas, gdy zmieniły się okoliczności faktyczne, które stanowiły podstawę wydanego orzeczenia. Przez pojęcie "zmiany okoliczności sprawy" w rozumieniu art. 165 p.p.s.a. należy rozumieć wszelkie zmiany występujące zarówno w okolicznościach faktycznych sprawy, jak i w obowiązującym prawie. Muszą to być jednak takie zmiany, które uzasadniają zmianę dotychczasowego rozstrzygnięcia.
Postępowanie wpadkowe dotyczące złożonego przez skarżącego ponownego wniosku o przyznanie prawa pomocy powinno zatem mieć na celu ocenę, czy zmieniły się okoliczności faktyczne bądź prawne, które były podstawą odmowy przyznania skarżącemu prawa pomocy w poprzednim, prawomocnie zakończonym postępowaniu wpadkowym, dotyczącym wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji rozpoznając wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy, błędnie przyjął, że w rozpoznawanej sprawie nie nastąpiła zmiana okoliczności, które wymagały zbadania przez ten Sąd i których zaistnienie mogło mieć wpływ na ewentualne przyznanie skarżącemu prawa pomocy.
W przedmiotowej sprawie okolicznością taką było wydanie postanowienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. z dnia 14 maja 2013 r. odrzucające skargę R.P. na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego ARiMR z dnia [...] kwietnia 2012 r.
Poza tym Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do kwestii podnoszonej przez skarżącego, że został on wpisany Krajowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.
Sąd pierwszej instancji dokonując ponownej oceny wniosku skarżącego powinien wziąć pod uwagę, jakie koszty sądowe mogą obciążać skarżącego na obecnym etapie postępowania sądowoadministracyjnego i następnie ocenić, czy ich poniesienie nie spowoduje uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego.
Sąd powinien też uwzględnić, iż odrzucenie skargi wiąże się z ewentualną koniecznością skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
W postępowaniu kasacyjnym obowiązuje bowiem wymóg sporządzenia skargi kasacyjnej przez profesjonalnego pełnomocnika.
Zgodnie z art. 175 p.p.s.a. skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, z zastrzeżeniem § 2 i 3 (§ 1). Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka (§ 2).
Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:
1) doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
2) rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej (§ 3).
Stąd też, rozpoznając ponownie wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym Sąd pierwszej instancji powinien dokonać jego oceny również w kontekście prawa do sądu. W przypadku gdyby miałoby to stanowić tamę do sądowego rozpoznania sprawy, sąd administracyjny jest zobowiązany do takiego rozstrzygnięcia wniosku, które zapewni realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu, wyrażonej w art. 45 Konstytucji RP.
Sąd pierwszej instancji powinien też zbadać, czy skarżący rzeczywiście widniej w Krajowym Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych i jeżeli tak, jaki ma to wpływ na jego obecną możliwość ponoszenia kosztów sądowych.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 z związku z art. 197 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Ludmiła Jajkiewicz /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Ludmiła Jajkiewicz po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia R. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P. z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt III SA/Po 666/12 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi R. P. na postanowienie Dyrektora [...] Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z dnia [...] kwietnia 2012 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności wniesienia zażalenia na pismo dotyczące pozostawienia bez rozpoznania wniosku o przyznanie płatności z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na 2011 r. postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 10 września 2013 r., sygn. akt III SA/Po 666/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. odmówił przyznania skarżącemu R.P. prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z dnia [...] kwietnia 2012 r.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji podał, że postanowieniem z 6 września 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. odmówił stronie przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, zaś Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z 29 listopada 2012 r., sygn. II GZ 424/12 oddalił zażalenie strony skarżącej na to postanowienie.
W dniu 14 maja 2013 r. Sąd odrzucił skargę R.P. na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. z [...] kwietnia 2012 r.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że w okolicznościach sprawy wniosek strony skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym został już rozstrzygnięty prawomocnym postanowieniem Sądu, stąd ponownie złożony wniosek o przyznanie prawa pomocy należy rozpatrzyć w kontekście normy z art. 165 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), a więc ustalić, czy po wydaniu przez Sąd prawomocnego orzeczenia z 6 września 2012 r. nastąpiła zmiana okoliczności umożliwiająca przyznanie stronie prawa pomocy.
Sąd stwierdził, że analiza znajdujących się w aktach sprawy dwóch formularzy PPF, pozwala z przekonaniem stwierdzić, że sytuacja majątkowa strony skarżącej nie uległa zmianie. Co więcej, skarżący ponownie nie przedstawił rzetelnie – za pomocą stosownych dokumentów – swojej sytuacji majątkowej. Podobnie jak w momencie orzekania przez Sąd w dniu 6 września 2012 r., wnioskodawca powołał się enigmatycznie na brak jakichkolwiek środków finansowych i majątku, wskazując, że utrzymuje się z żebractwa.
R.P. złożył zażalenie na powyższe postanowienie. Wniósł o uchylenie tego orzeczenia, jako niezgodnego ze stanem faktycznym i prawnym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie wskazać należy, że art. 165 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej jako "p.p.s.a.") stanowi, iż postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne. Zgodnie z tym przepisem postanowienia prawomocne, czyli takie, od których nie przysługuje już stronie środek zaskarżenia wydane w toku postępowania i niekończące sprawy, mogą być uchylone lub zmienione jedynie wówczas, gdy zmieniły się okoliczności faktyczne, które stanowiły podstawę wydanego orzeczenia. Przez pojęcie "zmiany okoliczności sprawy" w rozumieniu art. 165 p.p.s.a. należy rozumieć wszelkie zmiany występujące zarówno w okolicznościach faktycznych sprawy, jak i w obowiązującym prawie. Muszą to być jednak takie zmiany, które uzasadniają zmianę dotychczasowego rozstrzygnięcia.
Postępowanie wpadkowe dotyczące złożonego przez skarżącego ponownego wniosku o przyznanie prawa pomocy powinno zatem mieć na celu ocenę, czy zmieniły się okoliczności faktyczne bądź prawne, które były podstawą odmowy przyznania skarżącemu prawa pomocy w poprzednim, prawomocnie zakończonym postępowaniu wpadkowym, dotyczącym wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji rozpoznając wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy, błędnie przyjął, że w rozpoznawanej sprawie nie nastąpiła zmiana okoliczności, które wymagały zbadania przez ten Sąd i których zaistnienie mogło mieć wpływ na ewentualne przyznanie skarżącemu prawa pomocy.
W przedmiotowej sprawie okolicznością taką było wydanie postanowienia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w P. z dnia 14 maja 2013 r. odrzucające skargę R.P. na postanowienie Dyrektora W. Oddziału Regionalnego ARiMR z dnia [...] kwietnia 2012 r.
Poza tym Sąd pierwszej instancji nie odniósł się do kwestii podnoszonej przez skarżącego, że został on wpisany Krajowego Rejestru Dłużników Niewypłacalnych.
Sąd pierwszej instancji dokonując ponownej oceny wniosku skarżącego powinien wziąć pod uwagę, jakie koszty sądowe mogą obciążać skarżącego na obecnym etapie postępowania sądowoadministracyjnego i następnie ocenić, czy ich poniesienie nie spowoduje uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego.
Sąd powinien też uwzględnić, iż odrzucenie skargi wiąże się z ewentualną koniecznością skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.
W postępowaniu kasacyjnym obowiązuje bowiem wymóg sporządzenia skargi kasacyjnej przez profesjonalnego pełnomocnika.
Zgodnie z art. 175 p.p.s.a. skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego, z zastrzeżeniem § 2 i 3 (§ 1). Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka (§ 2).
Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:
1) doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
2) rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej (§ 3).
Stąd też, rozpoznając ponownie wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym Sąd pierwszej instancji powinien dokonać jego oceny również w kontekście prawa do sądu. W przypadku gdyby miałoby to stanowić tamę do sądowego rozpoznania sprawy, sąd administracyjny jest zobowiązany do takiego rozstrzygnięcia wniosku, które zapewni realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu, wyrażonej w art. 45 Konstytucji RP.
Sąd pierwszej instancji powinien też zbadać, czy skarżący rzeczywiście widniej w Krajowym Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych i jeżeli tak, jaki ma to wpływ na jego obecną możliwość ponoszenia kosztów sądowych.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 z związku z art. 197 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.
