II OZ 566/13

Uzasadnienie

A. G. wniosła w dniu 11 grudnia 2012 r. za pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie skargę na decyzję tego organu z dnia [...] listopada 2012 r., nr [...] w przedmiocie warunków zabudowy terenu. Na podstawie zarządzeń Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 stycznia 2013 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia wpisu od skargi w kwocie 400 złotych – zgodnie z treścią § 2 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 z późn. zm.) oraz do usunięcia braku formalnego skargi poprzez nadesłanie czternastu dodatkowych jej odpisów poświadczonych za zgodność z oryginałem lub własnoręcznie podpisanych celem doręczenia uczestnikom postępowania. Z uwagi na fakt, że w wyznaczonym terminie A. G. nie nadesłała żądanych odpisów skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 4 marca 2013 r. odrzucił skargę. Po doręczeniu skarżącej odpisu powyższego orzeczenia złożyła ona wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braku formalnego skargi podnosząc, że uchybienie terminu nastąpiło z uwagi na niewłaściwe zrozumienie wezwania z dnia 16 stycznia 2013 r., z którego nie wynikało - zdaniem strony - gdzie należy przesłać odpisy skargi. A. G. stosując się do obowiązków określonych w wezwaniach wpłaciła na rachunek bankowy Sądu należną opłatę sądową, natomiast odpisy skargi zostały przez nią wysłane w dniu 29 stycznia 2013 r. bezpośrednio na adresy uczestników postępowania, na dowód czego załączono do wniosku czternaście kopii potwierdzeń nadania przesyłek poleconych.

W. R., będący uczestnikiem postępowania pismem z dnia 29 kwietnia 2013 r. wniósł o oddalenie wniosku. W uzasadnieniu podniósł on, że skarżąca nie spełniła jednego z warunków koniecznych zastosowania instytucji przywrócenia terminu, jakim jest brak winy w niedopełnieniu obowiązków procesowych. Powołując się na orzecznictwo sądowe i podkreślany tam wyjątkowy charakter tej instytucji uczestnik wskazał, że postępowanie skarżącej było wynikiem niezachowania przez nią należytej staranności, a powołanie się na niezrozumienie prostego polecenia zawartego w wezwaniu nie może stanowić okoliczności wyłączającej winę, bowiem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości wystarczyłaby konsultacja z prawnikiem czy telefon do sekretariatu Sądu celem ich wyjaśnienia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach postanowieniem z dnia 27 maja 2013 r., na podstawie art. 86 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), - dalej p.p.s.a. przywrócił terminu do wniesienia uzupełnienia braków formalnych skargi.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że analizując okoliczności podane przez A. G. we wniosku o przywrócenie terminu, które to okoliczności potwierdzone zostały stosownymi dokumentami, a także mając na względzie wyjątkowość instytucji przywrócenia terminu, Sąd doszedł do przekonania, że wniosek jest w pełni uzasadniony. Skarżąca w wyznaczonym przez Sąd terminie do usunięcia braku formalnego skargi nadała w polskiej placówce pocztowej czternaście przesyłek poleconych adresowych do uczestników postępowania, zawierających wymagane odpisy skargi. Wbrew opinii W. R. zachowaniu strony skarżącej nie można zatem postawić zarzutu braku należytego dbania o swoje interesy. Z wyjaśnień skarżącej wynika, że działając w tamtym czasie bez profesjonalnego pełnomocnika, zareagowała na wezwania i dokonała w terminie czynności procesowych w sposób według jej wiedzy właściwy. Dopiero po otrzymaniu postanowienia Sądu odrzucającego skargę doszła do przekonania, że nieprawidłowo zrozumiała treść jednego z wezwań, co w konsekwencji doprowadziło do uchybienia terminu. Ocena, czy treść wezwania jest oczywiście zrozumiała dla przeciętnego obywatela nieposiadającego wiedzy i doświadczenia w zakresie stosowania prawa, nie jest zdaniem Sądu jednoznaczna, szczególnie w sytuacji, jeśli z wezwania literalnie nie wynika, gdzie należy adresować przesyłki zawierające żądane dokumenty, a podkreślony jest cel, dla którego wezwanie jest kierowane do skarżącej ("celem doręczenia uczestnikom postępowania").

Zdaniem Sądu nie można przypisać stronie winy w niedochowaniu terminu do usunięcia braku formalnego skargi, skoro strona zastosowała się - choć błędnie rozumiejąc polecenie - do wezwania, a nie zaniechała jego wykonania, wnosząc następnie w ustawowym terminie o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej. Podjęte przez stronę w wyznaczonym terminie działania w celu realizacji nałożonego obowiązku wskazują na dochowanie przez nią należytej staranności, szczególnie w sytuacji, gdy strona nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

Pismem z dnia 12 czerwca 2013 r. W. R. wniósł zażalenie na postanowienie Sądu z dnia 27 maja 2013 r. zarzucając mu naruszenie art. 86 § 1 p.p.s.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.

W odpowiedzi na zażalenie A. G. wniosła o jego oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 86 § 1 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Intencją ustawodawcy przy tworzeniu przepisów regulujących instytucję przywrócenia terminu było umożliwienie stronie obrony swoich praw czy interesów w sytuacji, gdy upływ terminów procesowych wywołał dla niej negatywne skutki prawne, przy jednoczesnym założeniu, że strona dołożyła wszelkich możliwych starań, aby takich negatywnych konsekwencji uniknąć. Pierwszorzędne znaczenie dla rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności w postępowaniu sądowym ma zatem ustalenie, że fakt uchybienia przez stronę terminowi nie nastąpił z jej winy.

Badając przesłankę braku winy w uchybieniu terminu, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego prawidłowo Sąd I instancji przywrócił skarżącej termin do uzupełnienia braków formalnych skargi. Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub nie podjęciu działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu. Okoliczności przedstawione przez skarżącą we wniosku uprawdopodabniają zachowanie należytej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Zasadnie Sąd I instancji podkreślił, że w terminie do usunięcia braku formalnego skargi nadała ona w polskiej placówce pocztowej czternaście przesyłek poleconych adresowych do uczestników postępowania, zawierających wymagane odpisy skargi, co uzasadnia zachowanie należytej staranności w dokonaniu czynności procesowej. Wprawdzie skarżąca nie nadesłała do Sądu brakujących odpisów skargi, jednakże we wskazanym terminie przesłał jej uczestnikom postępowania. Podkreślić trzeba, że konsekwencją uzupełnienia przez skarżącą braków formalnych skargi, byłoby ich przesłanie przez Sąd uczestnikom postępowania. Dlatego też, przesłanie przez skarżącą odpisów skargi uczestnikom postępowania, niejako w zastępstwie Sądu, nie można uznać za czynność która odbierała by skarżącej konstytucyjne prawo do sądu.

Z powyższych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji postanowienia.