III SA/Łd 254/13

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 7 listopada 2012 r. [...]Spółdzielnia Mieszkaniowa Administracja Osiedla A zwróciła się o wymeldowanie J. K.-S. z pobytu stałego w lokalu nr [...] przy ul. A. W uzasadnieniu wskazano, że osoba ta opuściła ww. lokal w dniu 6 lipca 2012 r. z tytułu eksmisji i nie wymeldowała się. Do wniosku załączono protokół z eksmisji przeprowadzonej przez Komornika Sądowego.

Decyzją z dnia [...]nr [...]Prezydent Miasta Ł. na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz na podstawie art. 104 k.p.a. orzekł o wymeldowaniu J. K.-S. z pobytu stałego w lokalu nr [...] położonego przy ul. A w Ł. Organ wskazał, że skarżący nie przybywa we wskazanym lokalu. Zdaniem organu, potwierdzeniem powyższego jest fakt przeprowadzenia czynności egzekucyjnych zgodnie z wyrokiem eksmisyjnym w dniu 6 lipca 2012 r.

W odwołaniu J. K.-S. wniósł o uchylenie powyższej decyzji, wskazując, że w toku prowadzonego postępowania domagał się ustanowienia kuratora w celu reprezentowania jego interesów przed organem. Wyjaśnił, że składał sprzeciw od wyroku eksmisyjnego oraz pozew o wstrzymanie wynajmu i sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Decyzją z dnia [...] nr [...]Wojewoda [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. oraz art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ, powołując się na treść przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wyjaśnił, że pojęcie opuszczenia miejsca pobytu stałego obejmuje zarówno obiektywny element nieprzebywania w tym miejscu, jak i subiektywny element woli, zamiaru nieprzebywania w nim. Wola opuszczenia miejsca pobytu stałego ustalana jest w pierwszej kolejności na podstawie oświadczenia strony, które w sytuacji, gdy nie pozostaje w sprzeczności z elementem obiektywnym, jest wystarczające dla stwierdzenia, iż doszło do opuszczenia miejsca stałego pobytu. Oznacza to, że nieprzebywanie w lokalu przy jednoczesnym braku zamiaru powrotu do tego lokalu i niedopełnieniu obowiązku meldunkowego stanowi dostateczną podstawę do wymeldowania w drodze decyzji administracyjnej.

Jednocześnie Wojewoda [...] wskazał, że jeżeli opuszczenie przez daną osobę miejsca stałego pobytu jest powodowane zgodnymi z prawem władczymi działaniami organów państwa (np. w przypadku wykonania w drodze egzekucji wyroku nakazującego eksmisję z lokalu czy też wynikającego z decyzji administracyjnej nakazu opuszczenia lokalu w związku z wyłączeniem budynku z użytkowania), to przy ustalaniu spełnienia przesłanek do wymeldowania tej osoby przesłanka dobrowolności nie może być brana pod uwagę, ponieważ oczywistym jest, że te działania organów najczęściej nie są zgodne z wolą osoby, która ma opuścić lokal.

W ocenie organu odwoławczego z materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed organem I instancji wynika jednoznacznie, iż skarżący nie przebywa w lokalu nr [...] przy ulicy A w Ł. Opuścił lokal w kwietniu 2012 r. i obecnie przebywa w Areszcie Śledczym. Egzekucja wyroku Sądu Rejonowego dla Ł. – Ś. w Ł. z dnia [...]([...]), nakazującego skarżącemu oraz J. K.-S. opuszczenie i opróżnienie przedmiotowego lokalu, została wykonana w dniu 6 lipca 2012 r. przez Komornika Sądowego. Wojewoda wyjaśnił, że z informacji przedstawionych przez wnioskodawcę wynika, iż lokal nr [...] przy ulicy A w Ł. został sprzedany w dniu 8 listopada 2012 r. Organ zaznaczył, że podejmowane zatem przez J. K.-S. - babkę skarżącego - działania o charakterze prawnym nie doprowadziły do podważenia legalności wspomnianego wyroku eksmisyjnego i w związku z tym nie mają w kontekście powyższych rozważań znaczenia dla sprawy. Funkcjonowanie zaś w obrocie prawnym prawomocnego orzeczenia sądowego nakazującego opróżnienie lokalu, którego wykonanie skutkuje przymusowym opuszczeniem miejsca dotychczasowego stałego pobytu stanowi podstawę do wymeldowania w trybie przewidzianym przepisem art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Ponadto Wojewoda [...]podkreślił, że w zakresie kompetencji organów administracji publicznej nie mieści się prawo do kwestionowania zgodności z prawem prawomocnych wyroków sądów powszechnych. Sprawa o opróżnienie lokalu z osób i rzeczy ma charakter cywilnoprawny. Oznacza to, że wszelkie spory na jej tle należą do właściwości sądów powszechnych, nie zaś organów administracji publicznej właściwych w sprawach meldunkowych. W zakresie kompetencji tych ostatnich leży bowiem jedynie rejestracja stanu faktycznego w przedmiocie miejsca rzeczywistego pobytu osób fizycznych.

Odnosząc się zaś do zarzutu skarżącego niezapewnienia mu właściwej reprezentacji w postępowaniu przed organem I instancji poprzez zaniechanie wystąpienia z wnioskiem o ustanowienie kuratora na podstawie przepisu art. 34 § 1 k.p.a. organ odwoławczy uznał go za niezasadny. Zdolność do czynności prawnych nie jest bowiem zależna od pobytu w placówce penitencjarnej, o czym organ I instancji poinformował skarżącego w piśmie z dnia 11 grudnia 2012 r. W związku z powyższym nie zachodziły okoliczności, które uzasadniałyby podjęcie działań, do których zobowiązany jest organ administracji publicznej na podstawie przepisu art. 34 § 1 k.p.a.

Wojewoda [...] wskazał również, że strona została prawidłowo poinformowana o wszczęciu przedmiotowego postępowania, a także o możliwości ustanowienia pełnomocnika.

W skardze z dnia 8 lutego 2013 r. J. K.-S. wniósł o uchylenie, zmianę decyzji organów I i II instancji. Skarżący podał, że do momentu wniesienia skargi nie został rozpoznany sprzeciw od wyroku nakazującego eksmisję, ponadto w dniu 3 marca 2008 r. złożony został do Sądu Rejonowego wniosek o wstrzymanie tytułu eksmisyjnego oraz skarga o wznowienie postępowania w sprawie [...]. Skarżący podkreślił, że nie miał ani zamiaru ani woli opuszczenia przedmiotowego lokalu, zatem organy nieprawidłowo ustaliły stan sprawy. Jego zdaniem organ nie zbadał w jakich okolicznościach doszło do opuszczenia lokalu nr [...] przy ul. A.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [...]wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 19 marca 2013 r. referendarz sądowy przyznał skarżącemu prawo pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2 art. 1 tej ustawy).

Stosownie do treści art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2102.270) – dalej p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Z wymienionych przepisów wynika, iż sąd bada legalność zaskarżonej decyzji, czy jest ona zgodna z prawem materialnym, określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym, regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej.

Badając legalność zaskarżonej decyzji Sąd nie stwierdził naruszenia przez organy administracji przepisów prawa materialnego, bądź procesowego uzasadniającego jej uchylenie.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowił przepis art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tj. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.).

Zgodnie z treścią powołanej normy prawnej organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.

Oznacza to, iż do wymeldowania w trybie administracyjnym niezbędne jest spełnienie następujących przesłanek: faktyczne opuszczenie lokalu oraz niedopełnienie obowiązku wymeldowania się.

Orzecznictwo sądowoadministracyjne przyjęło, iż - w zasadzie - wymeldowanie uzasadnia opuszczenie dotychczasowego miejsca pobytu, gdy jest ono dobrowolne i trwałe. Brak cechy dobrowolności nie zawsze jednak stanowi przeszkodę do wymeldowania. Typowym przykładem tego jest wykonanie eksmisji osoby zamieszkałej w lokalu na podstawie wyroku sądu wykonanego przez komornika. Dochodzi wówczas do przymusowego opuszczenia miejsca pobytu o charakterze najczęściej trwałym, skutkujące powstanie obowiązku wymeldowania.

Organy orzekające w sprawie ustaliły, iż Sąd Rejonowy dla Ł.– Ś. w Ł. I Wydział Cywilny - w sprawie z powództwa [...]Spółdzielni Mieszkaniowej przeciwko J. K. – S. i J. K. – S. z udziałem interwenta ubocznego - Miasta Ł. o eksmisję – wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2006 r. 1) nakazał pozwanym J. K. – S. i J.K. – S. opuszczenie i opróżnienie lokalu mieszkalnego nr [...] położonego w budynku przy ul. A w Ł. wraz z mieniem, 2) nie przyznał pozwanemu J. K. – S. i J. K. – S. uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, [...], 4) nadał wyrokowi w zakresie punktu 1 – szego rygor natychmiastowej wykonalności. Powyższe orzeczenie jest prawomocne.

Skoro prawomocne orzeczenie sądu cywilnego w sprawie o eksmisję J. K. – S. wydane zostało przed rozstrzygnięciem sprawy o wymeldowanie, organy administracji były zobowiązane wziąć je pod uwagę, oceniając zaistnienie przesłanek z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Wyrok eksmisyjny może być wykonany przez zobowiązanego dobrowolnie bądź w drodze egzekucji.

Jak wynika z akt administracyjnych eksmisja J. K. – S. została wykonana w dniu 6 lipca 2012 r. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Ł. – Ś. (protokół z dnia 6 lipca 2012 r.).

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ukształtował się pogląd, że opuszczenie lokalu mieszkalnego wskutek wykonania wyroku nakazującego eksmisję jest opuszczeniem lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych, uzasadniającym wydanie decyzji o wymeldowaniu osoby eksmitowanej. Prawomocny wyrok eksmisyjny sądu powszechnego potwierdza zaistnienie przesłanki z art. 15 ust. 2 ustawy z 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W sprawach, w których przeprowadzona była egzekucja komornicza, wykonanie eksmisji jest równoznaczne z ustaniem pobytu skarżącego w spornym lokalu (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2012r, sygn. akt II OSK 526/11, LEX nr 1216746; z dnia 8 marca 2012r., sygn. akt II OSK 1515/10, LEX nr 1145560; z dnia 4 lipca 2008r., sygn. akt II OSK 788/07, LEX nr 498351).

Za nietrafny należało uznać zarzut skarżącego dotyczącego tego, że zarówno zaskarżona decyzja, jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji wydane zostały bez uwzględnienia jego racji. Dokonana analiza akt administracyjnych wskazuje bowiem, iż skarżący miał zapewnione prawo czynnego udziału w toku postępowania, dokumenty zgromadzone w sprawie zostały przesłane do Aresztu Śledczego, w którym skarżący przebywa.

Z akt sprawy oraz oświadczenia pełnomocnika skarżącego złożonego na rozprawie wynika, że skarżący nie składał skargi na czynności komornika w trybie art. 767 Kodeksu postępowania cywilnego.

Reasumując, w ocenie Sądu organy administracji publicznej rozstrzygające niniejszą skargę w sposób prawidłowy zebrały materiał dowodowy i dokonały jego prawidłowej oceny, w granicach określonych przepisem art. 80 k.p.a., w wyniku czego zasadnie uznały, iż w sprawie wystąpiły przesłanki określone w art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, do wymeldowania J. K. – S. z lokalu nr [...] przy ul. A w Ł.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 250 p.p.s.a.

k.ż.