II SAB/Rz 18/13

Uzasadnienie

W dniu 7 lutego 2013r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie wpłynęła skarga B.Z. i M.Z. reprezentowanych przez pełnomocnika radcę prawnego J.G. na bezczynność A S.A. Oddział R. polegającą na nieudostępnieniu informacji publicznej na wniosek pełnomocnika z dnia [...] kwietnia 2012r. w terminie wskazanym w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198), zwanej w dalszej części uzasadnienia "u.d.i.p", przy jednoczesnym niewydaniu rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej lub umorzeniu postępowania o udostępnienie informacji publicznej zgodnie z art. 17 ust. 1 u.d.i.p.

W odpowiedzi na skargę A S.A. z/s w L. Oddział R. reprezentowany przez pełnomocnika – adwokata M.M. wniósł o odrzucenie, ewentualnie o oddalenie skargi. Podniósł, że żądane przez skarżącego informacje nie mają charakteru informacji publicznej, a podmiot, od którego skarżący domaga się udzielenia informacji nie jest podmiotem realizującym zadania publiczne w zakresie objętym żądaną informacją. Wskazał, że przepisy Kodeksu postępowania cywilnego wyłączają w niniejszej sprawie stosowanie ustawy. Ponadto podał, że o bezczynności można mówić w sytuacji, gdy podmiot zobowiązany do jej udzieleni "milczy", podczas gdy w przedmiotowej sprawie udzielono skarżącemu odpowiedzi na jego wniosek w pismach z dnia [...] maja 2012r. oraz z dnia [...] lipca 2012r. Powołał się także na brak po stronie A S.A. Oddział R. przymiotu organu czy też podmiotu obowiązanego do udzielenia informacji publicznej oraz brak podstaw formalnych do wniesienia skargi – brak wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Przed przystąpieniem do merytorycznej kontroli sprawy, w pierwszej kolejności sąd administracyjny bada m.in. dopuszczalność skargi i zdolność sądową stron postępowania.

Zauważyć należy, że skarżący reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika jako stronę niniejszego postępowania w sprawie bezczynności w przedmiocie udzielenia informacji publicznej wskazał A S.A. Oddział w R.

Pismo z dnia [...] kwietnia 2012r. – wezwanie do zawarcia umowy służebności przesyłu oraz wypłaty wynagrodzenia za bezpodstawne korzystanie a nieruchomości zawierające wniosek o doręczenie kserokopii wszelkich decyzji administracyjnych i innych stosownych czynności prawnych w oparciu o art. 4 ust. 1 pkt 5 i ust. 3, art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tired pierwszy u.d.i.p., skierowane zostało do podmiotu określonego jako " A S.A Oddział w R.", ale na adres Rejonu Energii M.

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.), zwanej dalej "P.p.s.a." w postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Na gruncie ustawy z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

_@POCZ@__@KON@_1) organy władzy publicznej,

_@POCZ@__@KON@_2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

_@POCZ@__@KON@_3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,

_@POCZ@__@KON@_4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

_@POCZ@__@KON@_5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

Powyższe przepisy należy uzupełnić unormowaniami art. 25 i następnych P.p.s.a. Według art. 25 P.p.s.a.:

§ 1. Osoba fizyczna i osoba prawna ma zdolność występowania przed sądem administracyjnym jako strona (zdolność sądowa).

_@POCZ@__@KON@_§ 2. Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadające osobowości prawnej.

_@POCZ@__@KON@_§ 3. Zdolność sądową mają także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa dopuszczają możliwość nałożenia na te jednostki obowiązków lub przyznania uprawnień lub skierowania do nich nakazów i zakazów, a także stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

_@POCZ@__@KON@_§ 4. Zdolność sądową mają ponadto organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.

Stosownie do art. 12 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zmianami), zwanej dalej k.s.h. osobowość prawną spółka akcyjna uzyskuje z chwilą wpisu do rejestru, którym jest Krajowy Rejestr Sądowy – Rejestr Przedsiębiorców. Żaden przepis k.s.h. nie przyznaje osobowości prawnej ani zdolności sądowej oddziałowi spółki akcyjnej, która ma siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. W świetle art. 4 u.d.i.p. oddział spółki akcyjnej nie jest "podmiotem reprezentującym państwową osobę prawną albo osobę prawną samorządu terytorialnego ani też podmiotem reprezentującym inną państwową jednostkę organizacyjną albo jednostkę organizacyjną samorządu terytorialnego", ani też "podmiotem reprezentującym inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym", ani osobą prawną, w której Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego lub zawodowego mają pozycję dokonującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Oczywistym jest także, że oddział spółki akcyjnej nie jest organem władzy publicznej. Nie jest też żadnym z innych podmiotów wymienionych w przepisach u.d.i.p. obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Oddział spółki akcyjnej nie tylko nie posiada osobowości prawnej ale też nie może być w ogóle uznany za podmiot, o którym mowa w art. 4 ust. 1 i 2 u.d.i.p.

Należy zwrócić uwagę, że z odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego dołączonego do skargi jasno wynika, iż osobą prawną jest A S.A. z siedzibą w L. i to właśnie ta spółka lub podmioty ją reprezentujące (w zależności od konkretnej sytuacji) mogą być stroną w postępowaniu ze skargi na bezczynność w sprawie o udzielenie informacji publicznej. W ocenie Sądu takie określenie przez skarżącego strony postępowania sądowoadministracyjnego nie jest brakiem w zakresie zdolności sądowej lub procesowej, który da się uzupełnić w trybie art. 31 P.p.s.a. Skarżący od początku bowiem wadliwie wskazywał jako stronę tego postępowania oddział spółki akcyjnej. Wskazanie w skardze jednostki organizacyjnej osoby prawnej jako strony postępowania nie można uznać za brak usuwalny w trybie art. 31 P.p.s.a.

Nie ma żadnych podstaw, aby w tym wypadku wzywać pełnomocnika do właściwego określenia strony postępowania sądowadministracyjnego. To skarżący decyduje kto jest jego przeciwnikiem procesowym, którego bezczynność zaskarża. Sąd obligatoryjnie natomiast bada czy jednostka wskazana przez skarżącego może być stroną postępowania przed tym sądem. Siedziba spółki akcyjnej jest jednym z elementów określających tę spółkę, elementem który musi być określony w statucie (art. 304 § 1 pkt 1 k.s.h.) i niekiedy decyduje o odróżnieniu podmiotów posiadających taką samą lub podobną firmę. Siedzibą osoby prawnej – zgodnie z art. 41 Kodeksu cywilnego jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Oddział spółki może stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa spółki, co jednak nie przesądza o samodzielności takiej jednostki a przede wszystkim jej podmiotowości zarówno na gruncie prawa cywilnego jak i administracyjnego. Osoby kierujące oddziałem spółki, w oparciu o posiadane pełnomocnictwa od osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, reprezentują – w objętym pełnomocnictwem zakresie – spółkę o określonej firmie i z określoną siedzibą.

Jak wyżej wskazano niewłaściwie w świetle art. 25 P.p.s.a. określenie jednostki, której bezczynności dotyczy skarga nie jest brakiem formalnym skargi ani też brakiem, który podlega uzupełnieniu w trybie przewidzianym w art. 31 P.p.s.a. To ostatnie wezwanie może mieć bowiem miejsce wówczas, gdy nabycie zdolności sądowej związane jest z dokonaniem określonej czynności, takiej jak np. wpis do rejestru, a dokonanie czynności jest uzależnione od woli podmiotu niemającego zdolności sądowej (tak M. Niezgódka – Medek – teza 1 do art. 31 – B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Lex 2011).

Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 kwietnia 2000 r., sygn. akt V SA 1935/99 (Palestra 2000, nr 7 – 8, str. 248), każdy kto może stać się stroną stosunku prawnego nawiązanego na podstawie prawa materialnego z mocy decyzji administracyjnej (innego aktu lub działania albo bezczynności, objętego zakresem sądowej kontroli), może też występować w postępowaniu sądowoadministracyjnym jako strona postępowania dotyczącego tego stosunku, czyli podmiot wyposażony w zdolność sądową. W odniesieniu natomiast to zdolności sądowej podmiotów, których działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi, istotne jest, czy są one organami uprawnionymi do władczego działania lub jednostkami, które z mocy prawa lub na podstawie porozumień mogą, tak jak organy, załatwiać sprawy z zakresu prawa publicznego. W odniesieniu do spraw z zakresu dostępu do informacji publicznej, stroną w postępowaniu sądowoadministracyjnym mogą być jednostki, podmioty lub organizacje wymienione w art. 4 ust. 1 i 2 u.d.i.p.

W ocenie tut. Sądu oddział spółki akcyjnej nie spełnia tych kryteriów. Oddział taki jest jedynie jednostką organizacyjną osoby prawnej, która to osoba na mocy stosownych pełnomocnictw może upoważnić określone osoby do reprezentowania spółki jako takiej. Zwykle te pełnomocnictwa są ograniczone do zakresu związanego z funkcjonowaniem tego oddziału przedsiębiorstwa. Brak jednak jakichkolwiek podstaw, aby za podmiot zobowiązany do udzielenia informacji publicznej określony w ustawie o dostępie o informacji publicznej uznać oddział spółki akcyjnej.

Strona skarżąca, która jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika sama wskazała swego przeciwnika procesowego i wskazaniem powyższym objęto jednostkę, która nie ma zdolności sądowej.

Z tego powodu Sąd odrzucił skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 P.p.s.a. w zw. z art. 25 § 1 i 3 P.p.s.a.

W pkt II postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 231 pkt 1 P.p.s.a.