II SO/Wa 30/14

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 25 kwietnia 2014 r. M. N. zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o wymierzenie Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym [...] I. G. grzywny w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst. jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., za nieprzekazanie Sądowi w terminie skargi na bezczynność w przedmiocie dostępu do informacji publicznej, wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę.

W odpowiedzi Komornik sądowy podał, że zarówno wniosek, jak i skarga z dnia 13 marca 2014 r. są bezzasadne. Stwierdził, że informacja, jakiej udzielenia żąda wnioskodawca nie jest informacją publiczną w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej. Wskazał, że dokumenty, których udostępnienia żąda skarżący zostały sporządzone w indywidualnej sprawie i nie odnoszą się do działalności Komornika jako osoby pełniącej funkcję publiczną, stanowią fragment postępowania sądowego niezbędny do prawidłowego przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości. Jednocześnie podkreślił, że Komornik jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności.

W konkluzji stwierdził, że wnioskodawca nie może skutecznie żądać przekazania mu przedmiotowych informacji, a to oznacza, że organ nie pozostaje w bezczynności.

Organ wniósł o oddalenie wniosku o wymierzenie grzywny wskazując, iż opóźnienie zaistniałe od czasu wpływu skargi na bezczynność do organu do czasu wpływu wniosku o ukaranie grzywną jest niewielkie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 54 § 1 P.p.s.a. skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia (art. 54 § 2 P.p.s.a.). Stosownie zaś do art. 55 § P.p.s.a., w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a., sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 P.p.s.a. Grzywnę wymierza się do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów (art. 154 § 6 P.p.s.a.).

W rozpoznawanej sprawie wniosek o wymierzenie grzywny został złożony w sprawie dotyczącej dostępu do informacji publicznej. Oznacza to, że w tej sprawie dokonanie wykładani pojęcia organu, o którym mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a., wymaga odniesienia do przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112 poz. 1198 ze zm.). Zgodnie bowiem z treścią art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej, obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: 1) organy władzy publicznej, 2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych, 3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, 4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, 5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Poza tym, obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są organizacje związkowe i pracodawców reprezentatywne, w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), oraz partie polityczne (ust. 2 tego przepisu).

Kwestią usytuowania komornika w polskim systemie konstytucyjnym zajmował się Trybunał Konstytucyjny w wyrokach z 20 stycznia 2004 r., sygn. akt SK 26/03 oraz 3 grudnia 2003 r., sygn. akt K 5/02, wskazując m. in., że funkcje wykonywane przez komornika są funkcjami władczymi. Komornik sądowy nie jest jednak ani organem wymiaru sprawiedliwości ani nie jest elementem struktury którejkolwiek z władz konstytucyjnych. Komornika można uznać natomiast za "władzę publiczną" - w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji. W pojęciu "władzy publicznej" mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe i samorządowe, o ile wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej.

W świetle powyższego nie może budzić wątpliwości, że na gruncie art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, komornik sądowy jest podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.

Nie może również budzić wątpliwości, że pismo skarżącego z 13 marca 2014 r. stanowi skargę do sądu administracyjnego.

Z akt sprawy wynika, że przedmiotowa skarga wpłynęła do organu w dniu

17 marca 2014 r., a zatem stosownie do art. 21 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, termin na jej przekazanie wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę upłynął 1 kwietnia 2014 r.

Należy bowiem zauważyć, że przedmiot sprawy dotyczy dostępu do informacji publicznej, a zgodnie z art. 21 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej przekazanie sądowi akt i odpowiedzi na skargę następuje w terminie 15 dni od dnia otrzymania przez organ skargi.

Wskazana regulacja stanowi bowiem przepis szczególny w stosunku do ogólnego unormowania w art. 54 § 2 P.p.s.a., zakreślający inny, krótszy termin do wykonania obowiązku ciążącego na organie.

Należy także wskazać, że postępowanie sądowe o wymierzenie grzywny w trybie art. 55 §1 P.p.s.a. jest odrębnym postępowaniem, wszczynanym na wniosek strony skarżącej, w wypadku niewywiązania się przez organ z obowiązku przesłania do sądu skargi wraz z aktami administracyjnymi i odpowiedzią na skargę.

Przewidziana w art. 55 § 1 P.p.s.a. instytucja wymierzenia grzywny ma na celu przede wszystkim wyegzekwowanie od organu wypełnienia przezeń obowiązków procesowych, o jakich mowa w art. 54 § 2 P.p.s.a. Obok funkcji dyscyplinującej polegającej na przymuszeniu organu grzywną do przesłania skargi, odpowiedzi na skargę oraz akt sprawy, występuje dodatkowo także funkcja represyjna grzywny. Ta funkcja znajduje uzasadnienie w potrzebie ochrony konstytucyjnego prawa do rozpoznania sprawy sądowej bez nieuzasadnionej zwłoki, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, a którego realizacja napotyka przeszkodę w razie niedopełnienia przez organ obowiązków z art. 54 § 2 P.p.s.a. (por. uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., sygn. akt II GPS 3/09, publ. ONSA/WSA 2010/1/2). Instytucja wymierzenia grzywny z art. 55 § 1 P.p.s.a. pełni też funkcję prewencyjną, bowiem ukaranie organu służy także zapobieganiu naruszenia prawa w przyszłości, zarówno przez ukarany organ, jak i inne organy.

Sąd może więc uwzględnić wniosek strony o wymierzenie grzywny nawet jeśli organ spełnił obowiązek, zanim jeszcze przedmiotowy wniosek został do Sądu wniesiony, a uchybienie terminu wyniosło zaledwie kilka dni. Skoro bowiem z art. 54 § 2 P.p.s.a. wynika obowiązek dochowania określonego terminu, to uchybienie tej powinności mieści się w "niezastosowaniu się do obowiązków" będącym przesłanką wymierzenia grzywny na podstawie art. 55 § 1 P.p.s.a. W rezultacie przedmiot zaskarżenia określony w art. 55 § 1 P.p.s.a. obejmuje nie tylko zaniechanie przekazania Sądowi skargi wraz z aktami administracyjnymi i odpowiedzią na skargę ale również zwłokę organu w dopełnieniu tego obowiązku (por. T. Woś, H. Knysiak – Molczyk, M. Romańska Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2011, s. 380 i nast.).

Podkreślić należy jednak, że zastosowanie tego środka nie jest obligatoryjne, ponieważ przepis art. 55 § 1 P.p.s.a. wyraźnie wskazuje, że "sąd może orzec" o wymierzeniu organowi grzywny. Oznacza to potrzebę uwzględnienia przez sąd wszystkich okoliczności sprawy, a więc między innymi przyczyny niewypełnienia przez organ obowiązku, a także czas, jaki upłynął od wniesienia skargi, oraz czy przed rozpatrzeniem wniosku o wymierzenie organowi grzywny organ ten obowiązek wypełnił i wyjaśnił powody niedotrzymania terminu.

W niniejszej sprawie organ spóźnił się z wypełnieniem ciążącego na nim obowiązku. Skarga, jak wynika z akt sprawy o sygn. II SAB/Wa 350/14, wpłynęła do organu w 17 marca 2014 r. Zatem organ, stosownie do art. 21 ustawy o dostępie do informacji publicznej, winien przekazać ją wraz z odpowiedzią na skargę i aktami administracyjnymi najpóźniej do 1 kwietnia 2014 r. Tymczasem organ wykonał swój obowiązek 19 maja 2014 r., tj. 48 dni po upływie piętnastodniowego terminu, nie wskazując przyczyny opóźnienia.

Sąd orzekając o wysokości grzywny wziął pod uwagę szczególny przedmiot sprawy (dostęp do informacji publicznej) i związany z nim skrócony termin do wykonania ciążącego na organie obowiązku przekazania skargi, jak również fakt, że organ nie wyjaśnił przyczyn swojego opóźnienia.

Z tych względów, na podstawie art. 55 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w pkt 1 sentencji. O zwrocie kosztów postępowania w pkt 2 sentencji orzeczono na podstawie art. 200, art. 205 § 1, oraz art. 210 § 2 w zw. z art. 64 § 3 wyżej wymienionej ustawy.