V SA/Wa 2085/11

Uzasadnienie

W dniu 15 czerwca 2005 r. D.K. złożyła do Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w G. wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt na 2005 rok.

Decyzją z dnia [...] marca 2006 r. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w G. uwzględnił ww. wniosek przyznając D.K. wnioskowaną płatność w łącznej wysokości 3900 zł.

Kolejny wniosek o przyznanie ww. płatności na rok 2006 uwzględniony został przez Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w G. w decyzji z dnia [...] listopada 2006 r. Naliczona kwota wyniosła 3900 zł.

Następnie decyzją z dnia [...] lutego 2008 r. oraz decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. organ I instancji odmówił uwzględnienia wniosków kontynuacyjnych D.K. dotyczących ww. płatności rolnośrodowiskowej, złożonych odpowiednio na rok 2007 oraz na rok 2008.

Decyzją z dnia [...] lutego 2010 r. rozpoznając kolejny wniosek D.K. o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2009 Kierownik Biura Powiatowego ARiMR przyznał wnioskodawczyni płatność rolnośrodowiskową w łącznej wysokości 3900 zł.

Pismem z dnia 19 listopada 2010 r. organ administracyjny zawiadomił D.K. o wszczęciu postępowania administracyjnego z urzędu w sprawie ustalenia nienależnie pobranych środków finansowych przyznanych D.K. na mocy ww. decyzji z dnia [...] marca 2006 r., z dnia [...] listopada 2006 r. oraz z dnia [...] lutego 2010 r., wydanych przez Kierownika Biura Powiatowego ARiMR.

Pismem z dnia 3 grudnia 2010 r. A.P. wskazana w treści pisma jako reprezentant D.K. odniosła się do otrzymanego zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego powołując się na wadliwość przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie.

Odpowiadając na wezwanie organu A.P. złożyła pełnomocnictwo z dnia [...] stycznia 2011 r. uprawniające ją do reprezentacji D.K.

Decyzją z dnia [...] marca 2011 r. nr [...] Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ustalił D.K. kwotę nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w wysokości 11.700 zł. W uzasadnieniu decyzji wyjaśniono, iż kwota zwrotu wynika z zaniechania prawidłowej realizacji programu rolnośrodowiskowego objętego wieloletnim zobowiązaniem z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych za rok 2005, 2006 i 2009. Decyzja doręczona została na adres D.K. w dniu 17 marca 2011 r.

Pismem z dnia 15 marca 2011 r. A.P. odpowiadając na wezwanie organu administracyjnego złożyła do akt sprawy upoważnienie udzielone na jej rzecz przez D.K.

W dniu 30 marca 2011 r. A.P. działając jako pełnomocnik D.K. złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Prezes ARiMR postanowieniem z dnia [...] maja 2011 r. stwierdził niedopuszczalność złożonego wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy z dnia 30 marca 2011 r. W uzasadnieniu decyzji powołując się na przepis art. 40 § 2 i art. 110 kodeksu postępowania administracyjnego, organ wyjaśnił, iż wobec skierowania decyzji z dnia [...] marca 2011 r. bezpośrednio do skarżącej zamiast do jej pełnomocnika ustanowionego w sprawie, decyzja ta nie została skutecznie doręczona, a w związku z tym nie weszła do obrotu prawnego.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] Prezes ARiMR ustalił wobec D.K. kwotę nienależnie pobranych płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych w wysokości 11.700 zł

Rozpatrując wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy Prezes ARiMR rozpoznając sprawę jako organ II instancji decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Pismem z dnia [...] września 2011 r. D.K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ww. decyzję z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...].

W odpowiedzi na skargę Prezes ARiMR wniósł o oddalenie skargi i podniósł argumenty zbieżne z motywami zwartymi w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Oznacza to, iż zadaniem wojewódzkiego sądu administracyjnego jest zbadanie legalności zaskarżonej decyzji pod względem jej zgodności z prawem, to znaczy ustalenie, czy organy orzekające w sprawie prawidłowo zinterpretowały i zastosowały przepisy prawa w odniesieniu do właściwie ustalonego stanu faktycznego. W przypadku stwierdzenia, iż w sprawie naruszono przepisy – czy to prawa materialnego, czy też postępowania – sąd uchyla zaskarżoną decyzję i zwraca sprawę do postępowania przed organem administracyjnym, właściwym do jej rozstrzygnięcia. Natomiast w żadnym razie sąd nie jest władny by samodzielnie rozstrzygnąć indywidualną sprawę w zastępstwie organu administracyjnego.

Podkreślenia wymaga również i to, że stosując przewidziane ustawą p.p.s.a. środki, w szczególności przepis art. 134 § 1, sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że dokonując oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji ma prawo i obowiązek uwzględnić również okoliczności, wprawdzie nie wskazane w skardze jako zarzut, ale mające wpływ na tę ocenę.

Rozpoznając skargę w świetle powyższych kryteriów uznać należało, że zasługuje ona na uwzględnienie, aczkolwiek z innych przyczyn niż w niej wskazano.

W ocenie Sądu istotę rozpoznawanej sprawy stanowi kwestia oceny skuteczności wejścia do obrotu prawnego decyzji organu z dnia [...] marca 2011 r. nr [...]. Organy administracyjne orzekające w sprawie uznały tutaj, iż okoliczność doręczenia tej decyzji bezpośrednio skarżącej zamiast jej pełnomocnikowi oznacza jej bezskuteczność, a w konsekwencji stwierdzenie niedopuszczalności wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy i wydanie kolejnej decyzji organu I instancji. Zdaniem Sądu przyjęta w tym zakresie przez organ ocena sprawy jest bezpodstawna i stanowi naruszenie prawa uzasadniające wydane przez Sąd rozstrzygnięcie.

Przechodząc do wskazania motywów podjętej przez Sąd oceny sprawy wskazać należy, iż stosownie do treści art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o ARiMR w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 sierpnia 2012 r., Prezes Agencji ustala, w drodze decyzji administracyjnej, kwoty nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych pochodzących z funduszy Unii Europejskiej.

Jak wynika natomiast z treści art. 40 § 2 k.p.a. jeżeli strona ustanowiła pełnomocnika w sprawie, pisma doręcza się pełnomocnikowi.

Prawidłowo organ administracyjny ustalił, że decyzja z dnia [...] marca 2011 r. doręczona została bezpośrednio skarżącej zamiast ustanowionemu przez nią pełnomocnikowi. Okoliczność ta jednak nie wpłynęła w żadnym stopniu na wystąpienie przez Skarżącą w ustawowym terminie z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Sąd w składzie rozpoznającym sprawę nie podziela stanowiska organów, że przedmiotowa decyzja nie weszła do obrotu prawnego i dlatego w sensie prawnym nie istnieje (vide: postanowienie Prezesa ARiMR z dnia [...] maja 2011 r. nr [...]). Prezentowanego w tym względzie przez organy stanowiska nie uzasadnia treść art. 110 w zw. z art. 40 § 2 k.p.a. Z pierwszego z tych przepisów wynika jedynie, że przed doręczeniem lub ogłoszeniem decyzji organ nie jest nią związany. Nie oznacza to jednak, że decyzja taka, wydana i podpisana przez właściwy organ, w ogóle nie posiada bytu prawnego. Niezależnie od tego błędnie przyjęły organy orzekające, że przedmiotowa decyzja nie została doręczona w rozumieniu art. 110 k.p.a. tylko dlatego, że doręczono ją stronie a nie jej pełnomocnikowi (zgodnie z art. 40 § 2 k.p.a.). Podkreślić tutaj należy, iż decyzja w sposób wadliwy, ale została doręczona, skarżący wadliwego doręczenia nie kwestionował, a w kontekście złożenia przez pełnomocnika wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie nie ulega żadnej wątpliwości, iż ustanowiony pełnomocnik zapoznał się z przedmiotową decyzją. W konsekwencji przyjąć należało, że decyzja została doręczona również pełnomocnikowi skarżącej. Według Sądu z faktu, że do doręczenia decyzji z dnia [...] marca 2011 r. doszło z naruszeniem treści art. 40 § 2 kpa nie można wyprowadzić wniosku, że do doręczenia tej decyzji nie doszło.

Odnosząc się do powoływanego przez organ administracyjny orzecznictwa wyjaśnić należy, iż niewłaściwe doręczenie decyzji mogłoby mieć znaczenie gdyby z tego powodu pełnomocnik skarżącej nie miał możliwości zapoznania się z decyzją lub zapoznał się z opóźnieniem i z tego powodu uchybił terminowi do wniesienia od niej środka zaskarżenia. W rozpoznanej sprawie pełnomocnik skarżącej nie kwestionował faktu doręczenia decyzji (jakkolwiek za pośrednictwem strony), a nadto wniósł od niej w terminie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

W związku z powyższym należało uznać, że postanowienie z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] stwierdzające niedopuszczalność wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zostało wydane z naruszeniem przepisu art.134 k.p.a., co uzasadniało jego uchylenie przez Sąd. W tej sytuacji wniosek strony z dnia 27 marca 2011 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy powinien zostać rozpoznany merytorycznie.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż decyzja Prezesa ARiMR z dnia [...] czerwca 2011 r. rozstrzygająca sprawę ustalenia D.K. kwoty nienależnie pobranych płatności oraz wydana w wyniku jej zaskarżenia decyzja z dnia [...] sierpnia 2011 r. nr [...] wydane zostały w sytuacji, gdy w obrocie prawnym znajdowała się decyzja Prezesa ARiMR z dnia [...] marca 2011 r. wydana w tej samej sprawie, którą stosownie do przepisu art. 110 kpa. organ orzekający był związany, co oznacza, że decyzje z dnia [...] czerwca 2011 r. i z dnia [...] sierpnia 2011 r. zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. Zaakceptowanie wyżej przedstawionego działania organu skutkowałoby pozostawieniem bez rozpoznania prawidłowo wniesionego środka odwoławczego od decyzji organu pierwszej instancji z dnia [...] marca 2011 r. i w konsekwencji zaakceptowanie sytuacji gdy w obrocie prawnym pozostają dwie decyzje rozstrzygające sprawę co do istoty.

Mając zatem powyższe na uwadze na podstawie art. 145 § 1 pkt 2, art. 134 § 1 i art. 135 ustawy p.p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji wyroku