I SA/Po 122/14

Uzasadnienie

Skarżący pismem z dnia [...] wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] w przedmiocie stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Następnie złożył sporządzony na urzędowym formularzu w dniu [...] wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżący nie pozostaje z innymi osobami we wspólnym gospodarstwie domowym, posiada mieszkanie o pow. [...] m2, posiada również we współwłasności [...] sporne lokale mieszkalne. Skarżący nie posiada żadnych oszczędności, papierów wartościowych, przedmiotów o wartości powyżej 3.000 euro, wyrobów ze złota, kosztowności oraz samochodu. Skarżący otrzymuje emeryturę w wysokości [...] brutto, z której potrącana jest kwota w wysokości [...], spłaca kredyty zaciągnięte w A w wysokości [...] zł. Zajęte zostały również wierzytelności wnioskodawcy z tytułu czynszów od lokatorów. Do wniosku załączył kserokopie pism Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym z dnia [...] o zajęciu wierzytelności z tytułu umów cywilnoprawnych, w tym najmu lokali mieszkalnych.

Na wezwanie z dnia [...] do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący w odpowiedzi z dnia [...] zmienił zakres swojego żądania i wniósł o zwolnienie od wpisu od skargi powyżej [...]. Wnioskodawca równocześnie uiścił na rachunek bankowy tut. Sądu kwotę w wysokości [...]. W w.w piśmie skarżący podał, że nie jest w stanie uiścić wpisu sądowego w całości. Jednakże z uwagi na oszczędności, które poczynił w swoich skromnych dochodach, wpłacił kwotę [...]. Skarżący wskazał, że z emerytury spłaca kredyty, z emerytury prowadzona jest egzekucja w związku z nabyciem praw majątkowych, prowadzona jest również z tego tytułu egzekucja skarbowa na kwotę [...], zajęte zostały wierzytelności z czynszów od lokatorów i wobec tego na wyżywienie, czynsz, opłaty za media, środki czystości, lekarstwa i inne wydatki pozostaje mu kwota w wysokości [...]. Z akt sprawy o sygn. [...] wynika, że wnioskodawca kredyty zaciągnął w czasie prowadzenia działalności gospodarczej oraz na lekarstwa dla chorej matki. Skarżący podał, że od [...] lat ma problem z wykupieniem lekarstw. Wnioskodawca oświadczył, że nie uzyskuje dochodów z najmu, dzierżawy i dodatkowej pracy. Skarżący nie pozostaje w związku małżeńskim. Do pisma załączył kserokopię zeznania rocznego podatkowego za [...], z którego wynika, że z tytułu emerytury uzyskał dochód w wysokości [...], z tytułu najmu w wysokości [...], z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej uzyskał przychód w wysokości [...], poniósł koszty uzyskania przychodów w wysokości [...] i odnotował stratę w wysokości [...]. Wnioskodawca przedłożył również harmonogram spłat rat kredytów, kserokopię pisma Wojskowego Biura Emerytalnego z dnia [...] skierowanego do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym, z którego wynika, że od dnia [...] organ emerytalny przystąpi do realizacji zajęcia w ratach po [...] i że na konto Komornika zostanie przekazana kwota [...] zebrana na założonym depozycie w okresie [...].

Na kolejne wezwanie z dnia [...] do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący w odpowiedzi z dnia [...] podał, że od dnia [...] nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej. Do pisma załączył wydruk z Centralnej Ewidencji i Informacji o działalności Gospodarczej, z którego wynika, że skarżący od [...] prowadził działalność gospodarczą, którą zaprzestał w dniu [...]. Wnioskodawca załączył kserokopie zeznań rocznych podatkowych za [...], o które nie był wzywany oraz zeznania rocznego podatkowego za [...], z którego wynika, że uzyskał dochód w wysokości [...] z tytułu emerytury oraz [...] z tytułu najmu.

W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej jako "P.p.s.a.") zasadą jest, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątkiem od tej zasady jest instytucja prawa pomocy i zgodnie z art. 245 § 1 P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 i § 3 P.p.s.a.). Art. 246 § 1 P.p.s.a. stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje :

1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że z argumentacji skarżącego wynika, iż zasadnym jest zwolnienie go od wpisu od skargi powyżej [...], gdyż wykazał, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie. Wnioskodawca nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z innymi osobami. Skarżący posiada mieszkanie o pow. [...] m2, [...] sporne mieszkania, otrzymuje emeryturę, przy czym świadczenie to zmniejsza się z powodu realizowanego zajęcia egzekucyjnego, spłaca kredyty zaciągnięte na prowadzoną działalność gospodarczą i na leczenie matki. Skarżącemu na opłaty za mieszkanie, wyżywienie i na lekarstwa pozostaje kwota w wysokości [...]. Wnioskodawca wykazał zatem, że nie posiada środków pieniężnych na poniesienie wpisu sądowego w pełnej kwocie i zgodnie z jego wnioskiem zwolniono go od wpisu od skargi powyżej [...].

Wobec powyższego na podstawie art. 245 § 1 i § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.