II SA/Rz 1211/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
2014-01-21Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Piotr Godlewski /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie Piotr Godlewski po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. B. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2013 r. Nr [...] w przedmiocie zobowiązania do wykonania urządzenia zapobiegającego szkodom postanawia I. Zwolnić wnioskodawczynię od kosztów sądowych w 1/2 części, II. W pozostałej części odmówić przyznania zwolnienia.
Uzasadnienie
M. B. w terminie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 300 zł. od wniesionej skargi, wnioskiem o przyznanie prawa pomocy złożonym na urzędowym formularzu PPF zwróciła się o zwolnienie od kosztów sądowych.
Wg uzasadnienia wniosku, oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku
i dochodach oraz złożonego dodatkowego oświadczenia, zamieszkuje samotnie, utrzymując się z emerytury w wysokości 1163 zł. (pobieranej od stycznia 2013 r.). Ponosi z niej wydatki związane z utrzymaniem domu (przedstawione załączniki dokumentują opłatę za gaz – 223 zł., energię elektryczną – 109 zł., wodę
i kanalizację – 34 zł./3 m-ce, telefon – 45 zł., wywóz śmieci – 14 zł.), zakupem opału – 1560 zł., spłatą kredytu zaciągniętego na remont domu i budynków gospodarczych (m.in. zmiana pokrycia dachowego) oraz zakup pieca c.o. – 374 zł./m-c, ubezpieczeniem samochodu – 209 zł./rok, spłatą zobowiązań podatkowych pochodzących z okresu przed otrzymaniem emerytury i nieopłacanych ze względu na brak pracy – ok. 50-100 zł./m-c (wg przedstawionych dokumentów, wysokość dochodzonych należności, objętych tytułami wykonawczyni wynosiła 1091 zł. /stan na 7 październik 2013 r./ i 2877 zł. /stan na 30 kwiecień 2013 r./. Po opłaceniu rachunków za grudzień 2013 r., na życie pozostała jej kwota 150 zł. Brakuje jej środków na zakup leków.
Jako posiadane składniki majątku wnioskodawczyni wskazała dom o pow. 75 m², nieruchomość rolną o pow. 0,42 ha oraz samochód osobowy Peugeot 205 z 1993 r.
Rozpoznając złożony wniosek stwierdzono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych (zarówno całości jak i w części) wchodzi
w zakres częściowego prawa pomocy, którego warunkiem przyznania osobie fizycznej jest wykazanie przez nią braku możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W przypadku kosztów sądowych prawo to obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych
i wydatków. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej.
Mając na uwadze całokształt sytuacji materialno – finansowej M. B. uznano, że wymaga udzielenia jej częściowego wsparcia co do opłacenia kosztów sądowych (oprócz wpisu od skargi, do najbardziej prawdopodobnych kosztów mogących wystąpić w przyszłości należy opłata kancelaryjna w kwocie 100 zł. od wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku w przypadku oddalenia skargi oraz wpis od skargi kasacyjnej w wysokości 150 zł.).
Punktem wyjścia do takiego stwierdzenia jest zestawienie ponoszonych przez nią wydatków, z których większość – bezpośrednio lub pośrednio - dotyczy zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych i przeznaczana jest na bieżące utrzymanie jej i domu. W tym zakresie za prawdopodobne należy też uznać sygnalizowane przez skarżącą doraźne trudności finansowe, związane z brakiem dostatecznych funduszy "na życie" i zakup lekarstw. W tych okolicznościach wygospodarowanie przez nią środków finansowych na opłacenie całości kosztów sądowych niewątpliwie wiązałoby się ze znacznymi trudnościami i uszczerbkiem dla jej koniecznego utrzymania.
Stosownie jednak do art. 199 P.p.s.a., na stronach postępowania ciąży ustawowy obowiązek ponoszenia kosztów związanych ze swoim udziałem
w sprawie; zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem sądowym (m.in. postanowienie NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., sygn. akt OZ 862/04), zobowiązane są do tego wszystkie osoby posiadające jakiekolwiek środki majątkowe i dochody. Przy zaspokojonych potrzebach mieszkaniowych, braku innych osób na utrzymaniu oraz stałych dochodach kryterium to skarżąca spełnia. Ponieważ związany z poniesieniem kosztów sądowych uszczerbek dla koniecznego utrzymania dotyczy realnego zagrożenia dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, oznacza to, że tylko wydatki z nimi związane korzystają z pierwszeństwa przed tymi kosztami. Wszystkie inne normalnie ponoszone muszą zostać zaniechane (dotyczy to tzw. wydatków niekoniecznych) lub ograniczone do niezbędnego minimum (łącznie z wydatkami koniecznymi).
W tym kontekście, jako służące zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, co do zasady nie są kwalifikowane wydatki związane z utrzymaniem
i eksploatacją pojazdów mechanicznych, opłatami za telefon, a także – co jest szczególnie istotne w przypadku wnioskodawczyni - spłatą zobowiązań cywilnoprawnych, tj. kredytów i pożyczek (wg postanowienia NSA z dnia 30 listopada 2010 r. I OZ 893/10, przedkładanie należności o charakterze prywatnoprawnym nad publicznoprawnymi nie może skutkować przerzuceniem ciężaru finansowania postępowań sądowoadministracyjnych strony na Skarb Państwa). Koszty sądowe, tak jak podatki, stanowią należność publicznoprawną i zwolnienie od nich ma charakter zupełnie wyjątkowy (w przypadku wnioskodawczyni dobitnie odzwierciedla to dokonywana przez nią spłata zaległości podatkowych). Sam fakt zaciągnięcia kredytu dowodzi też w miarę dobrej kondycji finansowej skarżącej i badanej przed jego udzieleniem zdolności kredytowej, tj. możliwości jego spłaty niezależnie od wydatków związanych z zaspokajaniem bieżących potrzeb życiowych. Podkreślić należy, że skarżąca zaciągając w czerwcu 2013 r. kredyt na kwotę ponad 20 tys. zł. (wynika to z nadesłanego harmonogramu spłaty) i ustalając wysokość rat do spłaty (po 374 zł.), mając świadomość spłaty zaległych podatków i toczącej się już w trybie administracyjnym niniejszej sprawy, sama w znacznym stopniu przyczyniła się do obecnej sytuacji. Abstrahując od potrzeby przeprowadzenia remontu domu (zmiana pokrycia dachowego, zakup pieca do ogrzewania), nasuwają się w tej sytuacji wątpliwości co do jego zakresu, a więc czy skarżąca racjonalnie oceniając swoje możliwości finansowe i przewidując ewentualne trudności, powinna była się decydować także na remont budynków gospodarczych (nie wykazała ich niezbędności i sposobu wykorzystania). Przyjmując taki tok rozumowania, zawsze można by wytypować wydatki będące w ocenie osoby wnioskującej ważniejsze od kosztów sądowych (kosztów postępowania).
W opisanej sytuacji za zasadne uznano zwolnienie skarżącej od kosztów sądowych w ½ części, co w wystarczającym stopniu zabezpieczy jej interesy
w sprawie i nie spowoduje zagrożenia w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych (oznacza to, że z tytułu wpisu od skargi – warunkującego nadanie sprawie dalszego biegu i merytoryczne rozpoznanie - będzie zobowiązana do uiszczenia kwoty 150 zł.). Nie jest to kwota wygórowana, której jednorazowe poniesienie przekraczałby jej możliwości finansowe (dot. to również pozostałych wykazanych kosztów, proporcjonalnie zmniejszonych).
Ubocznie należy zwrócić uwagę wnioskodawczyni na treść art. 200 P.p.s.a., zgodnie z którym w razie uwzględnienia wniesionej skargi przez sąd pierwszej instancji, przysługuje skarżącemu od organu który wydał zaskarżony akt zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw.
W związku z powyższym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245
§ 3 i 4 oraz art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) orzeczono jak w sentencji postanowienia.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Piotr Godlewski /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie Piotr Godlewski po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. B. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2013 r. Nr [...] w przedmiocie zobowiązania do wykonania urządzenia zapobiegającego szkodom postanawia I. Zwolnić wnioskodawczynię od kosztów sądowych w 1/2 części, II. W pozostałej części odmówić przyznania zwolnienia.
Uzasadnienie
M. B. w terminie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 300 zł. od wniesionej skargi, wnioskiem o przyznanie prawa pomocy złożonym na urzędowym formularzu PPF zwróciła się o zwolnienie od kosztów sądowych.
Wg uzasadnienia wniosku, oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku
i dochodach oraz złożonego dodatkowego oświadczenia, zamieszkuje samotnie, utrzymując się z emerytury w wysokości 1163 zł. (pobieranej od stycznia 2013 r.). Ponosi z niej wydatki związane z utrzymaniem domu (przedstawione załączniki dokumentują opłatę za gaz – 223 zł., energię elektryczną – 109 zł., wodę
i kanalizację – 34 zł./3 m-ce, telefon – 45 zł., wywóz śmieci – 14 zł.), zakupem opału – 1560 zł., spłatą kredytu zaciągniętego na remont domu i budynków gospodarczych (m.in. zmiana pokrycia dachowego) oraz zakup pieca c.o. – 374 zł./m-c, ubezpieczeniem samochodu – 209 zł./rok, spłatą zobowiązań podatkowych pochodzących z okresu przed otrzymaniem emerytury i nieopłacanych ze względu na brak pracy – ok. 50-100 zł./m-c (wg przedstawionych dokumentów, wysokość dochodzonych należności, objętych tytułami wykonawczyni wynosiła 1091 zł. /stan na 7 październik 2013 r./ i 2877 zł. /stan na 30 kwiecień 2013 r./. Po opłaceniu rachunków za grudzień 2013 r., na życie pozostała jej kwota 150 zł. Brakuje jej środków na zakup leków.
Jako posiadane składniki majątku wnioskodawczyni wskazała dom o pow. 75 m², nieruchomość rolną o pow. 0,42 ha oraz samochód osobowy Peugeot 205 z 1993 r.
Rozpoznając złożony wniosek stwierdzono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych (zarówno całości jak i w części) wchodzi
w zakres częściowego prawa pomocy, którego warunkiem przyznania osobie fizycznej jest wykazanie przez nią braku możliwości poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
W przypadku kosztów sądowych prawo to obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych
i wydatków. Częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej.
Mając na uwadze całokształt sytuacji materialno – finansowej M. B. uznano, że wymaga udzielenia jej częściowego wsparcia co do opłacenia kosztów sądowych (oprócz wpisu od skargi, do najbardziej prawdopodobnych kosztów mogących wystąpić w przyszłości należy opłata kancelaryjna w kwocie 100 zł. od wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku w przypadku oddalenia skargi oraz wpis od skargi kasacyjnej w wysokości 150 zł.).
Punktem wyjścia do takiego stwierdzenia jest zestawienie ponoszonych przez nią wydatków, z których większość – bezpośrednio lub pośrednio - dotyczy zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych i przeznaczana jest na bieżące utrzymanie jej i domu. W tym zakresie za prawdopodobne należy też uznać sygnalizowane przez skarżącą doraźne trudności finansowe, związane z brakiem dostatecznych funduszy "na życie" i zakup lekarstw. W tych okolicznościach wygospodarowanie przez nią środków finansowych na opłacenie całości kosztów sądowych niewątpliwie wiązałoby się ze znacznymi trudnościami i uszczerbkiem dla jej koniecznego utrzymania.
Stosownie jednak do art. 199 P.p.s.a., na stronach postępowania ciąży ustawowy obowiązek ponoszenia kosztów związanych ze swoim udziałem
w sprawie; zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem sądowym (m.in. postanowienie NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., sygn. akt OZ 862/04), zobowiązane są do tego wszystkie osoby posiadające jakiekolwiek środki majątkowe i dochody. Przy zaspokojonych potrzebach mieszkaniowych, braku innych osób na utrzymaniu oraz stałych dochodach kryterium to skarżąca spełnia. Ponieważ związany z poniesieniem kosztów sądowych uszczerbek dla koniecznego utrzymania dotyczy realnego zagrożenia dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, oznacza to, że tylko wydatki z nimi związane korzystają z pierwszeństwa przed tymi kosztami. Wszystkie inne normalnie ponoszone muszą zostać zaniechane (dotyczy to tzw. wydatków niekoniecznych) lub ograniczone do niezbędnego minimum (łącznie z wydatkami koniecznymi).
W tym kontekście, jako służące zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, co do zasady nie są kwalifikowane wydatki związane z utrzymaniem
i eksploatacją pojazdów mechanicznych, opłatami za telefon, a także – co jest szczególnie istotne w przypadku wnioskodawczyni - spłatą zobowiązań cywilnoprawnych, tj. kredytów i pożyczek (wg postanowienia NSA z dnia 30 listopada 2010 r. I OZ 893/10, przedkładanie należności o charakterze prywatnoprawnym nad publicznoprawnymi nie może skutkować przerzuceniem ciężaru finansowania postępowań sądowoadministracyjnych strony na Skarb Państwa). Koszty sądowe, tak jak podatki, stanowią należność publicznoprawną i zwolnienie od nich ma charakter zupełnie wyjątkowy (w przypadku wnioskodawczyni dobitnie odzwierciedla to dokonywana przez nią spłata zaległości podatkowych). Sam fakt zaciągnięcia kredytu dowodzi też w miarę dobrej kondycji finansowej skarżącej i badanej przed jego udzieleniem zdolności kredytowej, tj. możliwości jego spłaty niezależnie od wydatków związanych z zaspokajaniem bieżących potrzeb życiowych. Podkreślić należy, że skarżąca zaciągając w czerwcu 2013 r. kredyt na kwotę ponad 20 tys. zł. (wynika to z nadesłanego harmonogramu spłaty) i ustalając wysokość rat do spłaty (po 374 zł.), mając świadomość spłaty zaległych podatków i toczącej się już w trybie administracyjnym niniejszej sprawy, sama w znacznym stopniu przyczyniła się do obecnej sytuacji. Abstrahując od potrzeby przeprowadzenia remontu domu (zmiana pokrycia dachowego, zakup pieca do ogrzewania), nasuwają się w tej sytuacji wątpliwości co do jego zakresu, a więc czy skarżąca racjonalnie oceniając swoje możliwości finansowe i przewidując ewentualne trudności, powinna była się decydować także na remont budynków gospodarczych (nie wykazała ich niezbędności i sposobu wykorzystania). Przyjmując taki tok rozumowania, zawsze można by wytypować wydatki będące w ocenie osoby wnioskującej ważniejsze od kosztów sądowych (kosztów postępowania).
W opisanej sytuacji za zasadne uznano zwolnienie skarżącej od kosztów sądowych w ½ części, co w wystarczającym stopniu zabezpieczy jej interesy
w sprawie i nie spowoduje zagrożenia w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych (oznacza to, że z tytułu wpisu od skargi – warunkującego nadanie sprawie dalszego biegu i merytoryczne rozpoznanie - będzie zobowiązana do uiszczenia kwoty 150 zł.). Nie jest to kwota wygórowana, której jednorazowe poniesienie przekraczałby jej możliwości finansowe (dot. to również pozostałych wykazanych kosztów, proporcjonalnie zmniejszonych).
Ubocznie należy zwrócić uwagę wnioskodawczyni na treść art. 200 P.p.s.a., zgodnie z którym w razie uwzględnienia wniesionej skargi przez sąd pierwszej instancji, przysługuje skarżącemu od organu który wydał zaskarżony akt zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw.
W związku z powyższym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245
§ 3 i 4 oraz art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) orzeczono jak w sentencji postanowienia.
