I SA/Kr 1546/12

Uzasadnienie

W dniu 28 sierpnia 2012 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie za pośrednictwem organu wpłynęła skarga E.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 lipca 2012 r. nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2011 r.

W związku z powyższym pismem z dnia 5 października 2012 r. skarżąca została wezwana o uzupełnienie braków formalnych skargi poprzez uiszczenie wpisu sądowego w kwocie 500 zł w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia skargi. Skarżąca wniosła od zarządzenia Przewodniczącego Wydziału I wzywającego do uiszczenia wpisu sądowego zażalenie, które jednak zostało oddalone postanowieniem NSA z dnia 10 stycznia 2013 r., sygn. akt II FZ 1046/12.

Z uwagi na to pismem z dnia 31 stycznia 2013 r. wezwano E.G. do wykonania prawomocnego zarządzenia z dnia 5 października 2012 r. i uiszczenie wpisu od skargi w kwocie 500 zł w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia.

W terminie otwartym do uiszczenia wpisu skarżąca E.G. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w niniejszej sprawie. Powyższy wniosek został oddalony postanowieniem tut. Sądu z dnia 27 czerwca 2013 r., na które skarżąca złożyła zażalenie oddalone następnie postanowieniem NSA w Warszawie z dnia 28 października 2013 r., sygn. akt II FZ 973/13.

W związku z zakończeniem postępowania w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy, skarżąca ponownie została wezwana pismem z dnia 2 grudnia 2013 r. do wykonania prawomocnego zarządzenia Przewodniczącego Wydziału I z dnia 31 stycznia 2013 r. i uiszczenia wpisu sądowego od skargi w kwocie 500 zł w terminie 7 dni pod rygorem jej odrzucenia.

Powyższe wezwanie zostało prawidłowo doręczone M.K. w dniu 5 grudnia 2013 r. (dowód doręczenia w aktach sprawy).

W odpowiedzi na powyższe skarżąca nie uiściła żądanego wpisu, złożyła natomiast kolejny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 214 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm.) osoba, która wnosi skargę zobowiązana jest co do zasady do uiszczenia kosztów sądowych związanych z uruchomieniem postępowania sądowoadministracyjnego.

Dlatego też skarżąca została wezwana do uiszczenia stosownego wpisu zarządzeniem z dnia 5 października 2012 r., a następnie 31 stycznia 2013 r. Jak wskazano wyżej, skarżąca przed upływem siedmiodniowego terminu do uzupełnienia braków fiskalnych skargi złożyła wniosek o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych, który jednak został oddalony postanowieniem tut. Sądu z dnia 27 czerwca 2013 r., na które skarżąca złożyła zażalenie oddalone następnie postanowieniem NSA w Warszawie z dnia 28 października 2013 r., sygn. akt II FZ 973/13.

W orzecznictwie podnosi się, że w takiej sytuacji, tj. po zakończeniu postępowania z wniosku o przyznanie prawa pomocy i odmowie zwolnienia strony z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, Sąd ma obowiązek stosownie do art. 220 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ponownie wezwać stronę do uiszczenia wpisu od skargi, wyznaczając ustawowy termin do dokonania tej czynności oraz wskazując rygor jej niewykonania, co też uczyniono na gruncie niniejszej sprawy (pismo z dnia 2 grudnia 2013 r.).

Jeżeli natomiast strona po doręczeniu jej takiego wezwania, a przed upływem siedmiodniowego terminu do zapłacenia należnych kosztów postępowania, wystąpi do sądu z ponownym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy, wówczas bieg terminu do opłacenia skargi nie zostaje przerwany (tak: postanowienie NSA z dnia 21 marca 2012 r., sygn. akt II GZ 95/12, LEX nr 1138008). Zasada ta znajduje zastosowanie nawet w przypadku zajścia "zmiany okoliczności sprawy" (a więc przesłanki z art. 165 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) po wydaniu pierwotnego postanowienia oddalającego wniosek o przyznanie prawa pomocy.

W tym miejscu należy bowiem podkreślić, że o ile postanowienia wydane w przedmiocie prawa pomocy jako niekończące postępowania w danej sprawie nie posiadają atrybutu powagi rzeczy osądzonej i można je - stosownie do art. 165 cytowanej ustawy - uchylać i zmieniać wskutek zmiany okoliczności sprawy, to nie można twierdzić, że postanowienia wydane w tym przedmiocie nie posiadają cechy prawomocności. Stosownie bowiem do art. 168 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczenie sądu, a więc także i postanowienie staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje od niego środek odwoławczy (m. inn. od postanowień NSA zapadłych po rozpoznaniu zażalenia na postanowienie Sądu I instancji w przedmiocie przyznania prawa pomocy, jak to miało miejsce na gruncie tej sprawy).

Prawomocność postanowienia w sprawie odmowy zwolnienia od kosztów sądowych oznacza obowiązek strony uiszczenia wymaganego wpisu (por. postanowienie SN z dnia 9 grudnia 2002 r., sygn. akt III RN 144/02). Od obowiązku tego nie zwalnia strony ponowne złożenie wniosku o przyznanie prawa pomocy, do czego strona ma prawo w związku z art. 165 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Należy zatem w konsekwencji uznać, że ponowne złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, nawet dokonane w terminie określonym w ponownym wezwaniu do uiszczenia wpisu wystosowanym do strony po wydaniu prawomocnego postanowienia odmawiającego zwolnienia od kosztów, nie uchyla skutków tego prawomocnego rozstrzygnięcia na toczące się postępowanie (por. postanowienie NSA z dnia 10 maja 2010 r., sygn. akt II FZ 115/10). Ponowny wniosek o przyznanie prawa pomocy, złożony w sytuacji gdy Sąd prawomocnym postanowieniem ocenił, że skarżący nie spełnia przesłanek zwolnienia go z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania, nie przerywa biegu terminu do uiszczenia wpisu wskazanego przez sąd w wezwaniu do dokonania tej czynności oraz nie chroni strony przed skutkami niezastosowania się do treści wezwania we wskazanym przez sąd terminie. Dopiero bowiem wydanie przez Sąd prawomocnego postanowienia odmiennej treści w przedmiocie udzielania stronie prawa pomocy, skutkuje utratą mocy pierwszego postanowienia (por. SN z dnia 24 kwietnia 1999 r. I CKN 146/98, OSNC 1999 nr 11, poz. 196).

NSA w swoim orzecznictwie zauważa, że odmienne postępowanie Sądu mogłoby prowadzić do uniemożliwienia prowadzenia postępowania wskutek rozpoznawania kolejnych wniosków strony o przyznanie prawa pomocy, i skutkować nieuzasadnionym wydłużeniem postępowania, a nawet trudnością w jego zakończeniu orzeczeniem rozstrzygającym sprawę co do meritum.

Należy też mieć na uwadze zasadę wyrażoną w art. 220 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi stosownie do której, Sąd nie podejmuje żadnej czynności w stosunku do pisma skierowanego do sądu, od którego strona nie uiściła należnej opłaty.

Jeżeli zatem Sąd po rozpoznaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy postanowi prawomocnym orzeczeniem odmówić stronie zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów, oraz ponownie wezwie do uiszczenia należnej opłaty, wystąpienie z kolejnym wnioskiem w tym przedmiocie, nie powinno to zwolnić strony od skutków niezastosowania się do tego wezwania Sądu.

Mając na względzie powyższe uwagi stwierdzić zatem należy, że pomimo prawidłowo doręczonego w dniu 5 grudnia 2013 r. wezwania do wykonania prawomocnego zarządzenia z dnia 31 stycznia 2013 r. do uiszczenia wpisu od skargi, wystosowanego zgodnie z art. 220 § 1 cytowanej ustawy i znajdującego się w nim pouczenia co do konsekwencji niezastosowania się do żądania Sądu, skarżąca nie uiściła wpisu w wyznaczonym terminie, dlatego też skargę należało odrzucić, zgodnie z art. 220 § 3 cytowanej ustawy stanowiącym, że skarga, od której pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlega odrzuceniu przez sąd.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.