II FZ 320/13
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-06-12Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Tomasz Kolanowski /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, , , po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia O. A. O. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Sz 704/12 odmawiające skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi O. A. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 14 czerwca 2012 r. nr [...] w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego za 2009 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie odmówił O. O. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że skarżąca uzasadniając swój wniosek podała jedynie ogólnikowo, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych w jakiejkolwiek postaci i nie przedstawiła żadnych dokumentów obrazujących jej sytuację finansową o jakie wzywał Sąd.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Skarżąca wskazała, że uprawnienie sądu do żądania dodatkowych informacji odnośnie majątku skarżącej ograniczone jest do sytuacji gdy na podstawie złożonych przez stronę oświadczeń nie można prawidłowo orzec co do przyznania prawa pomocy. Skarżąca uznała, że taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje gdyż prawidłowo i w sposób pełny określiła swoją sytuację majątkową. Skarżąca końcowo uznała, że żądanie coraz to nowych informacji jest szykaną zmierzającą do zamknięcia skarżącej dostępu do sądu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Obowiązującą w postępowaniu sądowoadministracyjnym zasadą jest ponoszenie kosztów postępowania związanych z udziałem w postępowaniu przez stronę (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej p.p.s.a.). Uwarunkowanie dostępu do sądu od ponoszenia opłat sądowych nie stanowi pozbawienia tego prawa, o ile opłaty te nie są nadmierne, a strona ma możliwość uzyskania zwolnienia z nich z uwagi na swoją sytuację finansową i sytuacja ta zostanie dogłębnie oceniona w postępowaniu dotyczącym zwolnienia od opłat (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 grudnia 2003 r., 47375/99 w sprawie Pogorzelec przeciwko Polsce, opubl. w Lex pod nr 101042).
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. osobie fizycznej może być przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym gdy osoba tak wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Prawo pomocy może być zatem przyznane temu, kto z przyczyn niezależnych od siebie nie może podołać obowiązkowi ponoszenia kosztów postępowania.
Przepis ten nakłada ponadto na stronę wnioskującą o przyznanie jej prawa pomocy obowiązek przedstawienia argumentacji i dowodów potwierdzających istnienie przesłanek wskazanych w powołanym przepisie. W tym celu winna ona złożyć na urzędowym formularzu oświadczenie o jej stanie majątkowym, dochodach i stanie rodzinnym (art. 252 § 1 i § 2 p.p.s.a.), a na wezwanie sądu także dodatkowe oświadczenia i dokumenty. Uprawnienie sądu do wezwania o złożenie dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych wynika z treści art. 255 p.p.s.a. W sytuacji kiedy sąd uzna, że oświadczenie złożone na urzędowym formularzu jest niewystarczające do dokonania oceny rzeczywistego stanu majątkowego, możliwości płatniczych lub stanu rodzinnego osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy lub budzi wątpliwości może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające – czyli wezwać wnioskodawcę o złożenie dodatkowych (dokładnie określonych w wezwaniu) dokumentów bądź oświadczeń (por. B. Dauter, G. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, str. 744). Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 16 grudnia 2003 r. określiła wzór i sposób udostępnienia urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposób dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U. nr 227, poz. 2245).
W przedmiotowej sprawie działanie Sądu pierwszej instancji nie wybiegało poza nadane ustawą Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi możliwości działania. Skoro Sąd powziął wątpliwości co do oceny rzeczywistego stanu majątkowego skarżącej miał prawo wezwać o dodatkowe dokumenty. Takie działanie w żadnym wypadku nie ma na celu zamknięcia skarżącej drogi do sądu, a jedynie dokładną weryfikację jej sytuacji majątkowej i stwierdzenie czy spełnia ona przesłanki przemawiające za przyznaniem prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Na podkreślenie zasługuje okoliczność, że uchylanie się przez skarżącą od obowiązków nałożonych w toku postępowania o przyznanie prawa pomocy, czy też nierzetelne ich wykonanie, jest przeszkodą wykluczającą uprawdopodobnienie wskazanych we wniosku okoliczności, a w konsekwencji wyłącza możliwość przyznania prawa pomocy w żądanym zakresie. Na wezwanie Sądu skarżąca nie przedłożyła żadnego ze źródłowych dokumentów o jakie została wezwana. Po upływie wyznaczonego przez Sąd terminu wskazała ponownie na brak dochodów. W tej sytuacji Sąd był zobowiązany do rozpoznania złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy na podstawie oświadczeń i dokumentów, które znajdowały się w aktach sprawy, co też uczynił.
Mając powyższe na uwadze, wobec niestwierdzenia aby Wojewódzki Sąd Administracyjny naruszył prawo zaskarżonym postanowieniem, należało zażalenie oddalić, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Tomasz Kolanowski /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Tomasz Kolanowski, , , po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia O. A. O. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Sz 704/12 odmawiające skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi O. A. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 14 czerwca 2012 r. nr [...] w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego za 2009 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie odmówił O. O. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że skarżąca uzasadniając swój wniosek podała jedynie ogólnikowo, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych w jakiejkolwiek postaci i nie przedstawiła żadnych dokumentów obrazujących jej sytuację finansową o jakie wzywał Sąd.
W zażaleniu na powyższe postanowienie Skarżąca wskazała, że uprawnienie sądu do żądania dodatkowych informacji odnośnie majątku skarżącej ograniczone jest do sytuacji gdy na podstawie złożonych przez stronę oświadczeń nie można prawidłowo orzec co do przyznania prawa pomocy. Skarżąca uznała, że taka sytuacja w niniejszej sprawie nie występuje gdyż prawidłowo i w sposób pełny określiła swoją sytuację majątkową. Skarżąca końcowo uznała, że żądanie coraz to nowych informacji jest szykaną zmierzającą do zamknięcia skarżącej dostępu do sądu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Obowiązującą w postępowaniu sądowoadministracyjnym zasadą jest ponoszenie kosztów postępowania związanych z udziałem w postępowaniu przez stronę (art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej p.p.s.a.). Uwarunkowanie dostępu do sądu od ponoszenia opłat sądowych nie stanowi pozbawienia tego prawa, o ile opłaty te nie są nadmierne, a strona ma możliwość uzyskania zwolnienia z nich z uwagi na swoją sytuację finansową i sytuacja ta zostanie dogłębnie oceniona w postępowaniu dotyczącym zwolnienia od opłat (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 grudnia 2003 r., 47375/99 w sprawie Pogorzelec przeciwko Polsce, opubl. w Lex pod nr 101042).
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. osobie fizycznej może być przyznane prawo pomocy w zakresie całkowitym gdy osoba tak wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Prawo pomocy może być zatem przyznane temu, kto z przyczyn niezależnych od siebie nie może podołać obowiązkowi ponoszenia kosztów postępowania.
Przepis ten nakłada ponadto na stronę wnioskującą o przyznanie jej prawa pomocy obowiązek przedstawienia argumentacji i dowodów potwierdzających istnienie przesłanek wskazanych w powołanym przepisie. W tym celu winna ona złożyć na urzędowym formularzu oświadczenie o jej stanie majątkowym, dochodach i stanie rodzinnym (art. 252 § 1 i § 2 p.p.s.a.), a na wezwanie sądu także dodatkowe oświadczenia i dokumenty. Uprawnienie sądu do wezwania o złożenie dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych wynika z treści art. 255 p.p.s.a. W sytuacji kiedy sąd uzna, że oświadczenie złożone na urzędowym formularzu jest niewystarczające do dokonania oceny rzeczywistego stanu majątkowego, możliwości płatniczych lub stanu rodzinnego osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy lub budzi wątpliwości może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające – czyli wezwać wnioskodawcę o złożenie dodatkowych (dokładnie określonych w wezwaniu) dokumentów bądź oświadczeń (por. B. Dauter, G. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, str. 744). Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 16 grudnia 2003 r. określiła wzór i sposób udostępnienia urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz sposób dokumentowania stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U. nr 227, poz. 2245).
W przedmiotowej sprawie działanie Sądu pierwszej instancji nie wybiegało poza nadane ustawą Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi możliwości działania. Skoro Sąd powziął wątpliwości co do oceny rzeczywistego stanu majątkowego skarżącej miał prawo wezwać o dodatkowe dokumenty. Takie działanie w żadnym wypadku nie ma na celu zamknięcia skarżącej drogi do sądu, a jedynie dokładną weryfikację jej sytuacji majątkowej i stwierdzenie czy spełnia ona przesłanki przemawiające za przyznaniem prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Na podkreślenie zasługuje okoliczność, że uchylanie się przez skarżącą od obowiązków nałożonych w toku postępowania o przyznanie prawa pomocy, czy też nierzetelne ich wykonanie, jest przeszkodą wykluczającą uprawdopodobnienie wskazanych we wniosku okoliczności, a w konsekwencji wyłącza możliwość przyznania prawa pomocy w żądanym zakresie. Na wezwanie Sądu skarżąca nie przedłożyła żadnego ze źródłowych dokumentów o jakie została wezwana. Po upływie wyznaczonego przez Sąd terminu wskazała ponownie na brak dochodów. W tej sytuacji Sąd był zobowiązany do rozpoznania złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy na podstawie oświadczeń i dokumentów, które znajdowały się w aktach sprawy, co też uczynił.
Mając powyższe na uwadze, wobec niestwierdzenia aby Wojewódzki Sąd Administracyjny naruszył prawo zaskarżonym postanowieniem, należało zażalenie oddalić, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a.
