AKT ARCHIWALNY - Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej

1. Postępowanie dyscyplinarne w trybie zwykłym obejmuje postępowanie przed organem orzekającym w pierwszej instancji oraz przed organem odwoławczym.
2. Postępowanie dyscyplinarne w trybie uproszczonym obejmuje postępowanie przed organem orzekającym w pierwszej instancji.

1. Przełożony dyscyplinarny niezwłocznie wszczyna postępowanie dyscyplinarne, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że żołnierz popełnił przewinienie dyscyplinarne, z zastrzeżeniem art. 47 negatywne przesłanki wszczęcia postępowania dyscyplinarnego,
2. Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne również na polecenie przełożonego albo na wniosek:
1) organu kontroli;
2) wojskowego organu porządkowego;
3) Żandarmerii Wojskowej;
4) sądu, prokuratora albo innego organu uprawnionego do rozpatrywania sprawy o czyn, o którym mowa w art. 17 odpowiedzialność dyscyplinarna żołnierza, ust. 2 pkt 1 lub 3.
3. Przełożony dyscyplinarny wszczyna postępowanie dyscyplinarne także na uzasadniony wniosek:
1) podwładnego;
2) pokrzywdzonego.

1. W toku postępowania dyscyplinarnego w trybie zwykłym prowadzi się czynności wyjaśniające, z zastrzeżeniem ust. 3 i art. 51 prawo obwinionego do obrony, ust. 4.
2. Przeprowadzenie czynności wyjaśniających, o których mowa w ust. 1, przełożony dyscyplinarny poleca rzecznikowi dyscyplinarnemu, który zobowiązany jest zakończyć je w ciągu trzydziestu dni od dnia wydania polecenia.
3. Czynności wyjaśniających nie przeprowadza się, jeżeli postępowanie dyscyplinarne wszczęto na jeden z wniosków, o których mowa w art. 44 przesłanki wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, ust. 2 pkt 3 i 4.
4. Każdy organ oraz rzecznik dyscyplinarny biorący udział w postępowaniu dyscyplinarnym, obowiązany jest badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego.
5. Postępowanie dyscyplinarne w trybie zwykłym wszczyna się, wydając pisemne postanowienie, w którym przedstawia się obwinionemu zarzut popełnienia przewinienia dyscyplinarnego.
6. Na postanowienie o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego zażalenie nie przysługuje.

1. Postępowanie dyscyplinarne wszczyna przełożony dyscyplinarny, któremu bezpośrednio podporządkowany jest żołnierz, który popełnił przewinienie dyscyplinarne, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Postępowanie dyscyplinarne w związku z czynem określonym w art. 17 odpowiedzialność dyscyplinarna żołnierza, ust. 1 lub 2 wszczyna dowódca jednostki wojskowej lub kierownik instytucji cywilnej bądź na ich polecenie albo wniosek inny przełożony dyscyplinarny.
3. W przypadku przeniesienia żołnierza do innej jednostki wojskowej lub instytucji cywilnej, innego pododdziału albo komórki wewnętrznej, wszczęte wobec niego postępowanie dyscyplinarne przejmuje i orzeka w pierwszej instancji nowy przełożony dyscyplinarny, chyba że dotychczasowy przełożony dyscyplinarny zachowuje właściwość.
4. Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przełożonym dyscyplinarnym, który wszczął postępowanie dyscyplinarne, przepisy te stosuje się również do nowego przełożonego dyscyplinarnego, o którym mowa w ust. 3.
5. Przełożony dyscyplinarny zajmujący stanowisko służbowe niższe niż dowódcy jednostki wojskowej albo kierownika instytucji cywilnej, w przypadku powzięcia uzasadnionego przypuszczenia, że podporządkowany mu żołnierz popełnił czyn o znamionach przestępstwa lub wykroczenia albo przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym odpowiednio dowódcę jednostki wojskowej albo kierownika instytucji cywilnej.

1. Postępowania dyscyplinarnego nie wszczyna się, jeżeli:
1) czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających przypuszczenie jego popełnienia;
2) czyn nie nosi cech przewinienia dyscyplinarnego;
3) żołnierzowi nie można przypisać winy albo zachodzą inne okoliczności wyłączające ukaranie dyscyplinarne;
4) okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości i przełożony dyscyplinarny uznaje za wystarczające zwrócenie żołnierzowi uwagi albo przeprowadzenie z nim rozmowy ostrzegawczej;
5) możliwość przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego jest wyłączona, jeżeli:
a) żołnierz, który miałby być nim objęty, zmarł,
b) postępowanie dyscyplinarne co do tego samego czynu tego samego żołnierza zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się,
c) w sprawie o czyn, o którym mowa w art. 17 odpowiedzialność dyscyplinarna żołnierza, ust. 2 pkt 1 lub 3, brak jest wniosku uprawnionego organu o ukaranie dyscyplinarne,
d) zachodzi inna okoliczność powodująca bezprzedmiotowość postępowania dyscyplinarnego.
2. Z rozmowy ostrzegawczej, o której mowa w ust. 1 pkt 4, można sporządzić notatkę służbową.
3. Po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, w razie stwierdzenia okoliczności, o której mowa w ust. 1:
1) pkt 1-3 - wydaje się orzeczenie o uniewinnieniu;
2) pkt 4 i 5 - wydaje się orzeczenie o umorzeniu postępowania.

1. Jeżeli zachodzi długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania dyscyplinarnego, w szczególności długotrwała nieobecność obwinionego, w sytuacji kiedy jego udział w czynnościach postępowania dyscyplinarnego jest wymagany, postępowanie zawiesza się na czas trwania przeszkody, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. Postępowanie dyscyplinarne wznawia się niezwłocznie, gdy ustaną przyczyny uzasadniające jego zawieszenie.
3. Nieusprawiedliwiona nieobecność obwinionego w służbie oraz nieusprawiedliwione niestawiennictwo prawidłowo powiadomionego obwinionego lub jego obrońcy do udziału w czynności postępowania dyscyplinarnego nie wstrzymują biegu postępowania dyscyplinarnego.
4. Zawieszenie postępowania dyscyplinarnego nie wyłącza możliwości zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych.

1. Przełożony dyscyplinarny, organ wojskowy uprawniony do orzekania o ukaraniu, wyższy przełożony dyscyplinarny i rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu dyscyplinarnym, jeżeli:
1) sprawa dotyczy go bezpośrednio albo został pokrzywdzony czynem, którego dotyczy postępowanie dyscyplinarne;
2) jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym w linii prostej obwinionego, osoby przez niego pokrzywdzonej albo obrońcy obwinionego, albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób;
3) między nim a obwinionym lub osobą pokrzywdzoną przez obwinionego zachodzi stosunek osobisty lub służbowy mogący wywołać wątpliwości co do jego bezstronności;
4) brał udział w postępowaniu dyscyplinarnym jako rzecznik dyscyplinarny albo przełożony dyscyplinarny lub był świadkiem przewinienia dyscyplinarnego, którego postępowanie to dotyczy;
5) istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności, niewymieniona w pkt 1-4.
2. Rzecznik dyscyplinarny podlega wyłączeniu z urzędu także wtedy, gdy jest podwładnym obwinionego.
3. Powody wyłączenia trwają mimo ustania uzasadniających je przyczyn.
4. Wyłączenie z powodu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4, następuje z urzędu, a z powodu wymienionego w ust. 1 pkt 5, na żądanie przełożonego dyscyplinarnego, organu wojskowego uprawnionego do orzekania o ukaraniu, wyższego przełożonego dyscyplinarnego lub rzecznika dyscyplinarnego, jak również na wniosek pokrzywdzonego, obwinionego lub jego obrońcy.
5. W przedmiocie wyłączenia postanawia, odnośnie do:
1) rzecznika dyscyplinarnego - przełożony dyscyplinarny;
2) przełożonego dyscyplinarnego - organ odwoławczy;
3) organu wojskowego uprawnionego do orzekania o ukaraniu - kolejny nadrzędny nad nim organ wojskowy;
4) wyższego przełożonego dyscyplinarnego - kolejny wyższy przełożony dyscyplinarny;
5) Ministra Obrony Narodowej lub kierownika instytucji cywilnej - wojskowy sąd garnizonowy.
6. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 5, zażalenie nie przysługuje.

1. W razie wyłączenia:
1) przełożonego dyscyplinarnego - postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, wyższy przełożony dyscyplinarny;
2) wyższego przełożonego dyscyplinarnego - postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, kolejny wyższy przełożony dyscyplinarny;
3) Ministra Obrony Narodowej lub kierownika instytucji cywilnej – postępowanie dyscyplinarne wszczyna, a wszczęte przejmuje, prokurator do spraw wojskowych.
2. Prokurator do spraw wojskowych, który wszczął lub przejął postępowanie dyscyplinarne na podstawie ust. 1 pkt 3, występuje do wojskowego sądu garnizonowego z wnioskiem o wydanie orzeczenia. Wojskowy sąd garnizonowy, rozpoznając wniosek prokuratora do spraw wojskowych, może wydać orzeczenie, o którym mowa w art. 61 rodzaje orzeczeń organu orzekającego.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, właściwy jest prokurator do spraw wojskowych prokuratury rejonowej obejmującej swoją właściwością jednostkę wojskową lub instytucję cywilną, w której żołnierz pełnił służbę w sytuacji, o której mowa w art. 6 właściwość sądów wojskowych ust. 1.
4. W razie wyłączenia rzecznika dyscyplinarnego czynności w postępowaniu dyscyplinarnym przejmuje inny rzecznik dyscyplinarny.

1. Obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć.
2. Obwiniony może wybrać obrońcę spośród żołnierzy lub ustanowić swoim obrońcą radcę prawnego lub adwokata.
3. Obrońcą nie może być rzecznik dyscyplinarny, który uczestniczy w postępowaniu dyscyplinarnym, a także przełożony rzecznika dyscyplinarnego lub przełożonego dyscyplinarnego.
4. Obwinionemu przysługuje prawo do złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się ukaraniu. W przypadku złożenia wniosku, jeżeli okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego nie budzą wątpliwości, dalszych czynności wyjaśniających można nie przeprowadzać.
5. W ramach prawa do obrony obwiniony lub jego obrońca może w szczególności składać wyjaśnienia oraz wnioski o przeprowadzenie dowodów, wnosić odwołania lub zażalenia, a także za zgodą rzecznika dyscyplinarnego zapoznawać się z materiałami zebranymi w postępowaniu dyscyplinarnym oraz sporządzać z nich notatki lub kopie, z zastrzeżeniem art. 54 zakończenie przez rzecznika dyscyplinarnego czynności wyjaśniających.

1. Zażalenie na postanowienie rzecznika dyscyplinarnego lub przełożonego dyscyplinarnego obwiniony może wnieść w terminie trzech dni od dnia doręczenia postanowienia. Wnoszący zażalenie może je cofnąć.
2. Zażalenie na postanowienie rzecznika dyscyplinarnego wnosi się do przełożonego dyscyplinarnego, a na postanowienie przełożonego dyscyplinarnego do wyższego przełożonego dyscyplinarnego.
3. Po rozpatrzeniu zażalenia organ odwoławczy postanawia o utrzymaniu w mocy postanowienia, o którym mowa w ust. 1, albo o jego zmianie lub uchyleniu.
4. Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje biegu postępowania dyscyplinarnego.
5. Na postanowienie organu odwoławczego zażalenie nie przysługuje.

1. Rzecznik dyscyplinarny, wykonując czynności wyjaśniające, zbiera materiał dowodowy i podejmuje czynności niezbędne do wyjaśnienia sprawy; w szczególności przesłuchuje świadków i biegłych oraz przyjmuje od obwinionego wyjaśnienia, a także dokonuje oględzin. Rzecznik dyscyplinarny może także wystąpić do właściwego organu o przeprowadzenie odpowiednich badań lub eksperymentu, a także przygotowanie opinii lub ekspertyzy.
2. Rzecznik dyscyplinarny w toku postępowania wydaje postanowienia, jeżeli ich wydanie nie jest zastrzeżone do właściwości organu orzekającego.

Jeżeli rzecznik dyscyplinarny uzna, że zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności popełnienia przewinienia dyscyplinarnego, zawiadamia obwinionego i jego obrońcę, o terminie i miejscu zapoznania się z całością materiałów zebranych w postępowaniu dyscyplinarnym oraz poucza o prawie złożenia w terminie trzech dni, od dnia tego zapoznania, wniosku o ich uzupełnienie.

1. Po zakończeniu czynności wyjaśniających rzecznik dyscyplinarny sporządza wniosek zawierający propozycję orzeczenia z uzasadnieniem, który wraz z całością materiałów zebranych w postępowaniu dyscyplinarnym niezwłocznie przedstawia przełożonemu dyscyplinarnemu albo organowi wojskowemu uprawnionemu do orzekania o ukaraniu.
2. W przypadku wyrażenia przez rzecznika dyscyplinarnego zgody na dobrowolne poddanie się ukaraniu przez obwinionego, we wniosku, o którym mowa w ust. 1, zamieszcza się uzgodnioną propozycję ukarania.

Minister Obrony Narodowej wyda, w drodze rozporządzenia, regulamin postępowania dyscyplinarnego, w którym określi:
1) stanowiska służbowe, o których mowa w art. 4 przełożeni dyscyplinarni, ust. 1 pkt 6, oraz właściwość przełożonych dyscyplinarnych zajmujących te stanowiska, z uwzględnieniem stopnia etatowego zajmowanego stanowiska służbowego, wewnętrznej organizacji jednostek wojskowych, a także instytucji cywilnych, w których pełnią służbę żołnierze,
2) właściwość przełożonych dyscyplinarnych i wyższych przełożonych dyscyplinarnych wobec żołnierzy skierowanych do wykonywania zadań w innej jednostce wojskowej oraz będących w rezerwie kadrowej lub w dyspozycji,
3) przełożonych dyscyplinarnych uprawnionych do wyznaczania oraz odwoływania rzeczników dyscyplinarnych, sposób i tryb wyznaczania oraz odwoływania rzeczników dyscyplinarnych, właściwość tych rzeczników dyscyplinarnych wobec podporządkowanych tym przełożonym żołnierzy, wymagania, jakie powinien spełniać rzecznik dyscyplinarny, rodzaje i wzory dokumentów związanych z wyznaczaniem, odwoływaniem i wynagradzaniem rzeczników dyscyplinarnych, a także warunki i tryb przyznawania i wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rzecznikom dyscyplinarnym, organy uprawnione do wypłacania tego wynagrodzenia oraz wysokość i termin płatności tego wynagrodzenia, z uwzględnieniem zwiększenia zadań służbowych związanych z pełnioną funkcją rzecznika dyscyplinarnego oraz liczby prowadzonych spraw i stopnia ich złożoności,
4) szczegółowy tryb postępowania dyscyplinarnego, z uwzględnieniem w szczególności sposobu wykonywania czynności związanych z tym postępowaniem przez przełożonego dyscyplinarnego i organ wojskowy uprawniony do orzekania o ukaraniu oraz wyższego przełożonego dyscyplinarnego, a także przez rzeczników dyscyplinarnych, zmiany lub uzupełnienia zarzutów, sposobu doręczania wezwań i pism, przesłuchiwania świadków, biegłych oraz obwinionych, a także zapoznawania z materiałami postępowania dyscyplinarnego,
5) obowiązki obrońcy obwinionego lub ukaranego oraz zasady jego udziału w postępowaniu dyscyplinarnym
- dostosowując przepisy określone w pkt 1-5 do warunków pełnienia czynnej służby wojskowej po ogłoszeniu mobilizacji, w stanach nadzwyczajnych, w czasie wojny, a także podczas wykonywania zadań służbowych w strefie działań wojennych oraz w przypadku użycia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa, jak również udziału w akcjach humanitarnych, poszukiwawczych lub ratowniczych.