AKT ARCHIWALNY - Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej

1. Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.
2. Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych oraz zapobieganie i ujawnianie przestępstw określonych w art 228–231 Kodeksu karnego popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

1. Do zakresu kontroli skarbowej należy:
1) kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatków stanowiących dochód budżetu państwa, a także innych należności pieniężnych budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych;
2) ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej;
3) kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
4) kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych, z wyłączeniem kontroli celowości wykorzystania środków zaliczanych do dochodów własnych i subwencji ogólnej jednostki samorządu terytorialnego;
5) kontrola wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków, o których mowa w pkt 4;
6) kontrola prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu Unii Europejskiej;
7) audyt gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegającymi zwrotowi środkami z innych źródeł zagranicznych, w tym certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia, zwany dalej „audytem”;
8) badanie celowości w czasie podejmowania decyzji i zgodności z prawem wykorzystania i rozporządzania mieniem państwowym, a w szczególności ujawnianie niedoborów, a także innych szkód w tym mieniu;
9) badanie wykorzystania mienia otrzymanego od Skarbu Państwa w celu realizacji zadań publicznych oraz prawidłowości prywatyzacji mienia Skarbu Państwa;
10) kontrola rzetelności wypełniania zobowiązań wynikających z udzielonych przez Skarb Państwa poręczeń i gwarancji;
11) kontrola zgodności wykorzystania środków, których spłatę poręczył lub gwarantował Skarb Państwa, z ich przeznaczeniem;
12) zapobieganie i wykrywanie naruszeń krajowych przepisów celnych oraz ściganie naruszeń krajowych lub wspólnotowych przepisów celnych przez wykonywanie nadzoru transgranicznego osób, miejsc, środków transportu i towarów oraz dostawy kontrolowanej, w rozumieniu Konwencji sporządzonej na podstawie artykułu K.3 Traktatu o Unii Europejskiej w sprawie wzajemnej pomocy i współpracy między administracjami celnymi, sporządzonej w Brukseli dnia 18 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 2008 r. poz. 31);
13) (uchylony)
14) kontrola oświadczeń o stanie majątkowym osób – obowiązanych do ich składania – zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w tym w urzędzie obsługującym tego ministra;
14a) (uchylony)
14b) zapobieganie i ujawnianie przestępstw, o których mowa w art 228–231, popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych;
15) (uchylony);
16) badanie przestrzegania przez rezydentów i nierezydentów ograniczeń i obowiązków określonych w przepisach prawa dewizowego oraz warunków udzielonych na ich podstawie zezwoleń dewizowych, a także warunków wykonywania działalności kantorowej;
17) (uchylony);
18) współdziałanie ze Służbą Celną w zakresie zwalczania przestępstw skarbowych, o których mowa w art. 107 urządzanie lub prowadzenie gier hazardowych wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia § 1 Kodeksu karnego skarbowego;
19) kontrola spełniania obowiązków, o których mowa w art. 23r kontrola lub postępowanie wyjaśniające w sprawie naruszenia warunków koncesji ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.) w zakresie paliw ciekłych.
2. W ramach kontroli skarbowej prowadzonej w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1–3, badaniu może podlegać również rzetelność deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania zobowiązań podatkowych stanowiących dochód jednostek samorządu terytorialnego.
2a. (uchylony).
3. (uchylony).

1. Audyt obejmuje sprawdzenie:
1) skuteczności funkcjonowania systemów zarządzania i kontroli;
2) prawidłowości rachunków;
3) prawidłowości i zgodności z prawem wydatków;
4) wywiązywania się z warunków finansowania pomocy.
2. Audyt jest przeprowadzany w:
1) instytucjach zarządzających, certyfikujących, pośredniczących, wdrażających, instytucji płatniczej, podmiotach zaangażowanych w realizację wspólnych programów finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz agencjach płatniczych, o których mowa w odrębnych przepisach,
2) podmiotach i jednostkach organizacyjnych wydatkujących, przekazujących i otrzymujących środki, o których mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej ust. 1 pkt 7,
3) podmiotach i jednostkach obowiązanych do wywiązywania się z warunków, o których mowa w ust. 1 pkt 4
– zwanych dalej „audytowanymi”.
3. Audyt jest wykonywany z uwzględnieniem międzynarodowych standardów audytu.
4. Audyt wykonuje Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.
5. Czynności w zakresie audytu wykonują inspektorzy kontroli skarbowej i pracownicy jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej, zwani dalej „inspektorami” i „pracownikami”, zatrudnieni w:
1) wyodrębnionej komórce organizacyjnej, o której mowa w art. 10 zadania Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej ust. 3, właściwej w sprawach audytu – na podstawie upoważnienia wydanego przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, lub
2) urzędach kontroli skarbowej – na podstawie upoważnienia wydanego przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej lub z jego upoważnienia przez dyrektora urzędu kontroli skarbowej.
6. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej lub z jego upoważnienia dyrektor urzędu kontroli skarbowej sporządzają:
1) sprawozdanie;
2) opinię, w tym certyfikat albo deklarację zamknięcia.
7. Sprawozdanie lub opinię doręcza się audytowanemu. Sprawozdanie lub opinia mogą być doręczone również podmiotom wymienionym w art. 27 elementy wyniku kontroli ust. 5 pkt 2–4.
8. Inspektor lub pracownik, w związku z wykonywaniem czynności w zakresie audytu, może żądać od podmiotów, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, i ich kontrahentów przedstawienia dokumentów w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności oraz przeprowadzić oględziny. Z czynności tych sporządza się protokół.
9. Do audytu:
1) nie stosuje się przepisów rozdziału 3, z wyjątkiem art. 13 wszczęcie postępowania kontrolnego i kontrola podatkowa ust. 6 i 8, art. 13c uprawnienie do żądania przedstawiania dokumentu i dokonania oględzin i art. 32 nota sygnalizacyjna, które stosuje się odpowiednio;
2) przepisy rozdziałów 1, 2, 3, art. 143 delegacja kompetencji organu podatkowego oraz rozdziałów 5, 6, 9, 10, 11, 14, 16, 22 i 23 działu IV oraz art 285a–287 i art. 289 zawiadomienie kontrolowanego o przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadków lub opinii biegłych ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) stosuje się odpowiednio.

1. Kontroli skarbowej podlegają:
1) zobowiązani do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych;
2) wydatkujący, przekazujący i otrzymujący środki, o których mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej, ust. 1 pkt 4;
3) zobowiązani do wywiązywania się z warunków, o których mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej, ust. 1 pkt 5;
4) władający i zarządzający mieniem państwowym;
5) spółki z udziałem Skarbu Państwa, podmioty wykorzystujące mienie przekazane przez Skarb Państwa oraz sprywatyzowane mienie Skarbu Państwa;
6) beneficjenci poręczeń i gwarancji udzielonych przez Skarb Państwa oraz podmioty, za które Skarb Państwa poręczył lub gwarantował;
7) osoby zatrudnione lub pełniące służbę w jednostkach organizacyjnych administracji celnej, podatkowej oraz kontroli skarbowej podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w tym w urzędzie obsługującym tego ministra, zobowiązane do składania oświadczeń o stanie majątkowym;
8) (uchylony);
9) podmiot przekazujący środki własne do budżetu Unii Europejskiej.
2. Kontroli skarbowej podlegają także płatnicy i inkasenci podatków i innych należności, o których mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej, ust. 1 pkt 1.

1. Nie podlega kontroli skarbowej celowość i sposób wykorzystywania środków budżetowych oraz mienia państwowego na cele specjalne w jednostkach organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu oraz w jednostkach organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
2. Rada Ministrów określi cele, o których mowa w ust. 1, oraz organy, zasady i tryb przeprowadzania kontroli wykorzystania środków budżetowych i mienia państwowego na te cele.

1. Kontrolę skarbową w zakresie i trybie określonym w niniejszej ustawie sprawują organy kontroli skarbowej.
1a. (uchylony).
2. (uchylony).
2a. (uchylony).
3. Przepisy dotyczące kontroli skarbowej nie naruszają przewidzianych w odrębnych ustawach oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umowach międzynarodowych uprawnień do kontroli w zakresie, o którym mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej, i art. 3 uchylony, przysługujących właściwym rzeczowo organom.
4. (uchylony).
5. (uchylony).

Dzień 31 lipca ustanawia się Dniem Skarbowości.

1. Organy administracji rządowej i samorządowej oraz państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne są obowiązane współdziałać, nieodpłatnie udostępniać informacje oraz udzielać pomocy organom kontroli skarbowej oraz inspektorom i pracownikom przy wykonywaniu zadań określonych w ustawie.
2. Przy wykonywaniu swoich zadań organy kontroli skarbowej są uprawnione do nieodpłatnego korzystania z informacji gromadzonych w aktach spraw, zbiorach danych, ewidencjach i rejestrach przez organy administracji rządowej i samorządowej, sądy, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne oraz państwowe osoby prawne, w tym również z informacji zapisanych w formie elektronicznej, z zastrzeżeniem zachowania zasad określonych w odrębnych przepisach.
2a. Organy, sądy oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2, prowadzące zbiory danych, ewidencje i rejestry, mogą wyrazić zgodę na udostępnianie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, informacji zgromadzonych w tych zbiorach, ewidencjach i rejestrach organom kontroli skarbowej, bez konieczności składania wymaganych odrębnymi przepisami wniosków lub zapytań, jeżeli organ ten posiada:
1) system przetwarzania danych posiadający funkcjonalność użytkową umożliwiającą odnotowanie w systemie, komu, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane zostały udostępnione;
2) zabezpieczenia techniczne i organizacyjne uniemożliwiające dostęp do danych osobom nieuprawnionym.
2b. Wyrażenie zgody na udostępnienie informacji zgodnie z ust. 2a może nastąpić po złożeniu przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej albo dyrektora urzędu kontroli skarbowej oświadczenia o posiadaniu systemu i zabezpieczeń, o których mowa w ust. 2a.
3. Organy kontroli skarbowej współpracują z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
4. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb współdziałania organów kontroli skarbowej oraz inspektorów i pracowników z organami i jednostkami, o których mowa w ust. 1 i 2, uwzględniając konieczność zapewnienia skuteczności kontroli skarbowej.

1. Organy kontroli skarbowej współpracują i współdziałają z innymi organami i instytucjami państwowymi oraz zagranicznymi, w tym z organami odpowiedzialnymi za ochronę interesów finansowych Unii Europejskiej, a także z organizacjami międzynarodowymi w zakresie niezbędnym dla realizacji zadań ustawowych.
2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w celu wymiany informacji, zawierać z właściwą władzą państwa członkowskiego Unii Europejskiej porozumienia w zakresie przebywania upoważnionych przedstawicieli tej władzy w siedzibach organów kontroli skarbowej oraz ich obecności w toku postępowań kontrolnych.

1. Organy kontroli skarbowej w celu realizacji ustawowych zadań w zakresie, o którym mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej, ust. 1 pkt 1–3, mogą zbierać i wykorzystywać informacje, w tym dane osobowe, od osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, o zdarzeniach mających bezpośredni wpływ na powstanie lub wysokość zobowiązania podatkowego oraz przetwarzać je w rozumieniu przepisów o ochronie danych osobowych, także bez wiedzy i zgody osoby, której dane te dotyczą.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, są udostępniane na podstawie postanowienia organu kontroli skarbowej, w terminie i formie określonej przez ten organ. W uzasadnieniu postanowienia należy wskazać okoliczności, z których wynika konieczność pozyskania żądanych informacji.
3. Podmiotowi, do którego skierowano postanowienie, o którym mowa w ust. 2, przysługuje zażalenie do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

1. Jeżeli organ kontroli skarbowej posiada uprawdopodobnione informacje o posługiwaniu się rachunkiem bankowym w celu prowadzenia niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, uzyskiwania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, uzyskiwania przychodów niezadeklarowanych albo przychodów nieujawnionych w złożonych deklaracjach, i jest to konieczne do realizacji kontroli skarbowej w zakresie, o którym mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej ust. 1 pkt 1–3, instytucje finansowe, o których mowa w art. 33 obowiązek przekazywania informacji przez banki ust. 1–5, są obowiązane na żądanie organu kontroli skarbowej udostępnić i przekazać dane identyfikujące posiadacza tego rachunku bankowego. Art. 33b postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia oraz przestępstwa i wykroczenia skarbowe ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
2. Jeżeli organ kontroli skarbowej posiada informacje o ogłoszeniach i reklamach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej i jest to konieczne do realizacji kontroli skarbowej w zakresie, o którym mowa w art. 2 zakres kontroli skarbowej ust. 1 pkt 1–3, wydawca i redaktor dziennika lub czasopisma, nadawca programów radiowych i telewizyjnych oraz usługodawca świadczący usługi drogą elektroniczną w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r. poz. 1422, z 2015 r. poz. 1844 oraz z 2016 r. poz. 147) są obowiązani na żądanie organu kontroli skarbowej do udzielenia posiadanych informacji o firmie i adresie przedsiębiorców lub imionach, nazwiskach i adresach osób fizycznych zamieszczających te ogłoszenia i reklamy, pozwalających na ich identyfikację.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, przepisy art. 7c uzyskiwanie informacji bez zgody osoby której dotyczą ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Do postanowień, o których mowa w art. 7c uzyskiwanie informacji bez zgody osoby której dotyczą i art. 7d uzyskanie informacji o posługiwaniu się rachunkiem bankowym, przepisy rozdziałów 14–16 działu IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa stosuje się odpowiednio.