Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

Michał B. jest posiadaczem zbioru złotych fibul z okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów. Fibule te otrzymał w spadku od swojego dziadka. Są one przechowywane w jego domowej biblioteczce, w specjalnie do tego przystosowanych gablotach. Po przejęciu spadku Michał B. dodatkowo zwrócił się z prośbą do archeologa, specjalisty od konserwatorstwa zabytków archeologicznych, o pomoc w konserwacji zbioru. Po tym jak jego zbiór powrócił z pracowni konserwatorskiej, do Michała B. zwrócił się Wojewódzki Konserwator Zabytków, który na podstawie decyzji administracyjnej, postanowił wpisać posiadaną przez niego kolekcję do Rejestru Zabytków.
Michał B. postanowił zaskarżyć decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do właściwego wojewody, stwierdzając, że wpis dokonany przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do Rejestru Zabytków z urzędu jest niezgodny z prawem.

1)Czy skarżący złożył odwołanie od decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do właściwego organu administracji publicznej?

2)Czy twierdzenie skarżącego o niezgodności z prawem decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jest zasadne?

1)Skarżący wniósł odwołanie do niewłaściwego organu administracji publicznej. Oczywiście w omawianym przypadku zasada zawarta w art. 15 Kodeksu Postępowania Administracyjnego o dwuinstancyjności postępowania administracyjnego ma zastosowanie. Jednak wojewoda nie jest organem wyższego rzędu w stosunku do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, gdyż zgodnie z art. 89 ust. 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Wojewoda jest organem ochrony zabytków w którego imieniu zadania i kompetencje wykonuje Wojewódzki Konserwator Zabytków. Natomiast organem ochrony zabytków wyższego rzędu jest minister właściwy do spraw kultury, w którego imieniu obowiązki i kompetencje wykonuje Generalny Konserwator Zabytków. Dlatego zgodnie z art. 17 ust. 2 Kodeksu Postępowania Administracyjnego właściwym do wniesienia środka zaskarżenia decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków będzie Generalny Konserwator Zabytków.

2)To twierdzenie skarżącego należy uznać za zasadne. Oczywiście wg art. 7 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami jedną z form ochrony zabytków, a decyzję o wpisaniu zabytku podejmuje Wojewódzki Konserwator Zabytków. Jednak w omawianym przypadku mamy do czynienia z zabytkiem ruchomym, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 10 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wskazuje, że zabytki ruchome Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisuje na drodze decyzji do Rejestru Zabytków, jednak na wniosek właściciela bądź posiadacza zabytku. Tego wniosku Michał B nie złożył. Oczywiście Wojewódzki Konserwator Zabytkó może wpisać z urzędu ruchomy zabytek do Rejestru, jednak tylko i wyłącznie wtedy, gdy zabytek ten jest zagrożony poprzez możliwość zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia go za granicę. W omawianym przypadku, żadna z tych przesłanek nie została spełniona, więc można uznać, że decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków była niezgodna z prawem.

Archeolog Krzysztof B. podczas urlopu, który spędzał na swojej działce, podczas prac ziemnych w ogrodzie odnalazł złoty krucyfiks – relikwiarz, wstępnie datowany na XIV wiek. Natychmiast przerwał on dalsze prace, oznakował miejsce znalezienia przedmiotu, a sam krzyż zabezpieczył. Jednocześnie poinformował Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o znalezisku. Wojewódzki Konserwator Zabytkó wystąpił do Generalnego Konserwatora Zabytków o przyznanie mu nagrody pieniężnej i dyplomu gratulacyjnego.
Czy konserwator mógł wnioskować o nagrodzenie Krzysztofa B. w omawianej sprawie?

Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie dnia 1 styczna 2004 roku podjął decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków zabytkowego pałacu, który znajduje się w miejscowości M. Jego właścicielem jest Krzysztof L. Do rejestru zostało również wpisane otoczenie tego zabytku. Jednak w związku z faktem, że właściciel zabytku w sposób niewłaściwy go użytkował, nie przeprowadzał remontów, ani nie zabezpieczył przed zniszczeniem, pałac uległ całkowitej degradacji, pozostałości jego murów przez ludność miejscową zostały całkowicie zniszczone, a cegła w ten sposób pozyskana i gruz, znalazły zastosowanie wtórne, jako materiał budowlany lub utwardzenie dróg gruntowych. W związku z tym konserwator dnia 2 styczna 2010 roku podjął decyzję o wykreśleniu pałacu z Rejestru Zabytków, jednak stwierdził, że otoczenie zabytku, jakim jest jego zaniedbany park, ze względu na jego wartość historyczną należy pozostawić w rejestrze.
Właściciel zabytku nie zgodził się z tą decyzję i zarzucając jej niezgodność z przepisami prawa złożył odwołanie do Generalnego Konserwatora Zabytków, za pośrednictwem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie.

1)Czy twierdzenie skarżącego o niezgodności decyzji o skreśleniu zabytków z Rejestru z prawem jest zasadne w świetle przepisów o ochronie zabytków?
2)Czy skarżący wniósł odwołanie od w/w decyzji do właściwego organu?

Natalia L. pełniła funkcję społecznego opiekuna zabytków. W tym czasie została skazana przez Sąd Rejonowy w L za popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 Kodeksu Karnego na karę 1 roku pozbawienia wolności, której Sąd warunkowo zawiesił wykonanie na rok 2 lat. W związku z tym Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję, na mocy której cofną ustanowienie społecznego opiekuna zabytków w stosunku do Natalii L.
Czy decyzja WojewódzkiegoKonserwatora Zabytków była zgodna z przepisami prawa?

Barbara Z. dnia 21 maja 2009 roku została powołana przez wojewodę na stanowisko Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Dnia 30 czerwca 2009 roku podjęła decyzję o zlikwidowaniu delegatury wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków w Ełku.

Czy decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie była zgodna z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Damian J. został złapany na gorącym uczynku przez pracownika wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków w Olsztynie, podczas prowadzenia nielegalnych poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków za pomocą sprzętu elektronicznego – wykrywacza metali. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie wniósł do właściwego Sądu wniosek o ukaranie Damiana J. Sąd skazał obwinionego, stwierdzając wysoką szkodliwość społeczną jego czynu, na karę grzywny w wysokości 5000 zł i do tego orzekł przepadek wykrywacza metali.
W apelacji obwiniony podniósł, że przepadek wykrywacza metali był niezgodny z przepisami, gdyż nie należał on do niego, a Krystiana L., na co przedstawił dowód w formie faktury VAT.

Czy w związku z tym, że wykrywacz którego używał obwiniony, nie był jego własnością, nie mógł on podlegać przepadkowi jako narzędzie wykorzystane do popełnienia wykroczenia?

25 maja 2007 roku Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Łodzi został Marian G. Jednak w czasie został   on oskarżony o popełnienie przestępstwa z art. 160 § 1 i 3 Kodeksu Karnego. Za ten czyn Sąd skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając wykonanie kary, na okres 2 lat. Po uprawomocnieniu się w/w orzeczenia, Generalny Konserwator Zabytków wystąpił do właściwego wojewody o odwołanie Mariana G z urzędu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, stwierdzając w uzasadnieniu że przestał on spełniać warunki zawarte w art. 91 ust 2 pkt. 4 ustay o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Czy wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków był zasadny?

Starosta powiatowy w Bartoszycach, złożył do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie wniosek, o wydanie przez niego opinii, co do proponowanego przez w/w organ, utworzenia parku kulturowego celem  ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej, który obejmowałby teren gmin: Bisztynek, Bartoszyce i Lidzbark Warmiński.
Wojewódzki Konserwator Zabytków jednak odmówił wydania w/w opinii stwierdzając, że wystąpił o nią podmiot nieuprawniony do zakładania parku kulturowego.
Czy twierdzenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków było zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Rada Gminy Korsze wystąpiła do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie o wydanie opinii w sprawie utworzenia na jej terenie parku kulturowego, którego celem będzie ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał opinię pozytywną, w związku z czym Rada Gminy podjęła uchwałę o utworzeniu w/w parku. Konserwator przesłał również Radzie Gminy plan ochrony parku kulturowego napisany przez pracowników wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków, który Rada Gminy przyjęła.

Czy działanie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w omawianym przypadku było zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wpłyną wniosek o wykreślenie z Rejestru Zabytków zbioru monet, należących wcześniej do Remigiusza O, wpisanych do tego rejestru na podstawie art. 10 ust 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a obecnie przekazanych drogą darowizny do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Konserwator odmówił skreślenia z rejestru w/w zabytku, stwierdzając, że nie uległ on zniszczeniu, a właściwie jego stan się nie zmienił, a jedynie osoba właściciela, co w jego ocenie jest niewystarczającym powodem do dokonania w/w skreślenia.
Czy decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków była zgodna z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Rada Gminy Olsztynek postanowiła utworzyć park kulturowy mający na celu ochronę krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Okazało się jednak, że teren tego parku w 1 % będzie znajdował się na trenie sąsiedniej gminy Stawiguda. Jednak stwierdzono, że jest to tak nieistotne przekroczenie granicy, że na pewno ochrona znajdujących się tam zabytków będzie tłumaczył objęcie tym parkiem właśnie tego terenu, na podstawie uchwały Rady Gminy Olsztynek.

Czy działanie Rady Gminy Olsztynek było zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Rada Gminy Lubomino postanowiła w uchwale umieścić na wszystkich zabytkach nieruchomych wpisanych do Rejestru Zabytków, znajdujących się na terenie gminy , znak informacyjny o tym, że dany obiekt jest zabytkiem podlegającym ochronie. Znak ten miał być zgodny z Rozporządzeniem Ministra Kultury z dnia 9 lutego 2004 r. w sprawie wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków.

Czy działanie Redy Gminy Lubomino było zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie postanowił w związku z doniesieniami prasowymi o skandalicznych zaniedbaniach w Muzeum Regionalnym w Olsztynie, które doprowadziły do zniszczenia lub zaginięcia części jego zbiorów z działu archeologicznego, aby zwiększyć ochronę pozostałych zabytków znajdujących się w muzeum, wpisać je na podstawie art. 10 ust 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Czy decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków była zgodna z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję o skreśleniu z Rejestru Zabytków, należącego do Mieczysława O zbioru średniowiecznej broni. Powodem tej decyzji, było nielegalne, jednak stałe wywiezienie tych zabytków poza granice kraju.

Czy decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków była zgodna z przepisami ustawo o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Jarosław L. odnalazł przypadkowo, podczas prac ogrodowych, fibulę z okresu wpływów rzymskich. Znalezisko to zgłosił bezzwłocznie właściwemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków. Ten po przeprowadzeniu badań zabytku, stwierdziwszy bezspornie jego zabytkowy charakter, postanowił przekazać go w drodze decyzji do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Muzeum stwierdziło jednak, że nie może przyjąć w/w zabytku, gdyż nie jest w stanie zapewnić odpowiednich warunków jego przechowywania. Konserwator jednak stwierdził, że zabytek ten ma być przechowywany w /w muzeum.
Czy sposób podjęcia decyzji w sprawie przekazania zabytku jednostce muzealnej w omawianym przypadku był zgodny z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

W Muzeum Warmii i Mazur, znajdował się przekazany drogą decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zespół średniowiecznych monet, który został odkryty przypadkowo podczas prac budowlanych w M. W związku z tym, że ten zespół zabytków, został w muzeum poddany zabiegom konserwatorskim i miał wejść w skład planowanej wystawy organizowanej przez w/w muzeum, dyrektor Muzeum wystąpił do Wojewódzkiego konserwatora Zabytków o przekazanie ich na własność muzeum. Konserwator na drodze decyzji postanowił, zgodnie z wnioskiem, przekazać w/w zabytki na własność muzeum.

Czy decyzja WojewódzkiegoKonserwatora Zabytków była w omawianej sprawie zgodna z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Henryk L jest właścicielem budynku mieszkalnego w L, który na mocy decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie został wpisany do Rejestru Zabytków. Henryk L postanowił przeprowadzić remont tego budynku, dlatego wystąpił do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie o wydanie pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru.
W trakcie prowadzenia prac, okazało się, że w wyniku ich budynek zaczął ulegać destrukcji. W związku z tym, Wojewódzkie Konserwator Zabytków cofnął wcześniej wydane pozwolenia na przeprowadzenie w/w prac.
Z tą decyzją nie zgodził się właściciel zabytku, podnosząc w odwołaniu od decyzji o cofnięciu pozwolenia na prowadzenie prac przy zabytku, że Wojewódzki Konserwator Zabytkó nie miał prawa zmieniać już raz wydanej decyzji, szczególnie, że została ona wydana zgodnie z przepisami prawa.

Czy argumentacja Henryka L była zasadna w świetle przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Tomasz G jest właścicielem zabytkowego budynku mieszkalnego położonego w miejscowości L. Budynek ten nie został do tej pory wpisany do Rejestru Zabytków. Postanowił on przeprowadzić remont generalny budynku. W związku z tym, że nie wymagało to pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, rozpoczął prace budowlane.
Jednak w wyniku sprawdzenia na miejscu prac przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytkó stanu zabytku podczas prac budowlanych, stwierdził, że istnieje duże prawdopodobieństwo zniszczenia zabytku. Postanowił zatem wpisać zabytek do Rejestru Zabytków. W związku z tym wydał decyzję o wstrzymaniu w/w prac budowlanych.

Czy Wojewódzki Konserwator Zabytków mógł wstrzymać prace przy zabytku w wyżej omawianej sytuacji w świetle  przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Krzysztof M, właściciel zbioru średniowiecznych monet z terenu Europy Środkowej, postanowił wywieźć na stałe ten zbiór zabytków, gdyż postanowił się wyprowadzić do innego kraju. W związku z tym złożył on wniosek do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie, o wydanie pozwolenia na wywiezienie zabytku na stałe za granicę.
Czy działanie Krzysztofa M było zgodne z przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami?

Jarosław K właściciel średniowiecznego topora ciesielskiego postanowił wywieźć na stałe ten zabytek do Niemiec. Dlatego też wniósł bezpośrednio do Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego wniosek, o wydanie jednorazowego pozwolenia na wywóz stały zabytku za granicę.

1) Czy wniosek ten został wniesiony do właściwego organu?
2) Czy wnioskodawca zachował prawidłową drogę administracyjną wniesienia w/w wniosku?